Brendan Ryan (Labour)
Link to this: Individually | In context

Tá ceist amháin agam. An rud is mó a d'fhoghlaim mé ón Seanadóir Quinn ná an tréimhse ama ina dhéanfar na rudaí seo. Is é a deirtear ann ná: "The Minister shall issue to public bodies guidelines", "Eiseoidh an tAire treoirlínte". Ní chím aon téarma ama taobh istigh de sin. An bhfuil aon chinneadh déanta ag an Aire ar cé chomh tapaidh agus a chuirfear na treoirlínte amach nó an mbeimid ag súil leo le blianta?

Éamon Ó Cuív (Galway West, Fianna Fail)
Link to this: Individually | In context

Tá súil agam go mbeidh treoirlínte againn an fómhar seo chugainn, ach tá ceist níos casta ná sin i gceist. Tiocfaidh sé aníos arís agus arís eile. Feicfear go bhfuil an Sceideal, a phléfimid ar ball,chomh leathan agus a d'fhéadfadh sé a bheith. An fhadhb phraicticiúil a bheidh againn, ní i gceist na treoirlínte mar déanfar iad sin a réiteach díreach tar éis don Bhille a bheith achtaithe agus ní don eisiúint ag an gcéad dream go mbeimid ag iarraidh pleananna uaidh, ach ansin beidh orainn iad a scrúdú agus níl aon mhaith pleananna a fháil muna mbíonn siad foirfe, muna dhéanann siad déileáil le ceist na Gaeltactha agus mar sin de. An fhadhb a bheidh ann go mbeidh sé an-deacair, leis an iliomad comhlachtaí agus na fo-eagrachtaí eile a thagann faoin Sceideal, scála ama cinnte a chur leis.

Tá mé ag ceapadh gurb é an faitíos a bheadh ar daoine ná go mbéadh leisce ar an Roinn nó gan mórán dúil ag an Aire dul ar aghaidh agus na pleananna seo a éileamh ar na heagraisí poiblí. Céard a tharlódh sa chás sin? Tá sé ráite agam go minic nuair a árdaítear an cheist go bhfuil súil agam go mbeidh mé sa bhFreasúra nuair a tharlaíonn sé sin.

Brendan Ryan (Labour)
Link to this: Individually | In context

Níl mórán ama ag an Aire.

Éamon Ó Cuív (Galway West, Fianna Fail)
Link to this: Individually | In context

B'fhéidir nach bhfuil, b'fhéidir go bhfuil, ach feicfimid. Beidh spraoi ann mar beidh ceist Dála ag chuile Theachta cathain go mbeidh sé i gceist treoirlínte a eisiúint go eagraíocht A agus cathain go mbeidh sé i gceist cur faoin bplean. Caithfimid ligean don daonlathas feidhmiú. Ní féidir scála ama a chur leis an méid atá sa Chéad Sceideal. Níl éinne anseo in ann a rá liom cén fhad a thógfaidh sé sin. Sin í an fhadhb.

Ansin bíonn daoine ag caint air go bhféadfadh cuid acu áirid a luadh agus go gcaithfear a dhéanamh taobh istigh de thréimhse ama. Cén chaoi a roghnófar iad? Mar shampla, bhéadh fonn orm go fíor-luath díriú ar na heagraíochtaí is mó atá ag plé le pobal na Gaeltachta go laethúil. Tá roinnt údaráis aitiúla i gceist ansin go mór, roinnt boird sláinte agus, dár ndóigh, roinnt Ranna Stáit, ar nós an Roinn Talmhaíochta agus Bia, an Roinn Gnóthaí Sóisialacha agus Teaghlaigh agus mar sin de. Sin é an chaoi go gcaithfear iad a phiocadh ach níor mhaith liom go dtabharfaí aon tuairim do dhreamanna áirid nach bhfuil tábhacht ag baint leo sin ach oiread. Sin í an fhadhb.

Bhí go leor cur is cúiteamh agus machnamh le déanamh faoi seo. Sílim féin dá mbéadh Aire faillíoch faoin rud seo a bhrú chun cinn, tá mé ag ceapadh go mbeadh an Freasúra ina dhiaidh go scioptha dá mbeadh aon mhaitheas leis. Tá me cinnte go bhfuil éifeacht leis an bhFreasúra atá againn i láthair na huaire.

Brendan Ryan (Labour)
Link to this: Individually | In context

Tá ceist amháin agam don Aire. Glacaim leis go bhfuil jab mór le déanamh chun na treoirlínte seo a chur le chéile agus a chur i bhfeidhm, ach tá liosta fada eagraíochtaí luaite – rud nach gcuirfinn ina choinne mar tá a lán eagraíochtaí go mbeadh tuairimí agam faoi. An mbéadh an tAire sásta a rá nach bhfanfaidh sé nó sí go dtí go bhfuil an eagraíocht is déanaí críochnaithe le chur thar n-ais chuige na tuairimí faoi treoirlínte agus nach mbeidh an Roinn Stáit is lú suime sa Ghaeilge ábalta moill a chur ar an rud go léir? Tá a lán eagraíochtaí agus is minic go gcuirtear moill ar reachtaíocht toisc nach dtaitníonn sé le Roinn amháin agus cuireann sé moill air trí bheith mall ag cur a chuid tuairimí a chur thar nais go dtí an issuing Department. Bhéadh eagla orm go mbeadh an-mhoill curtha ar an bpróiséas. An bhfuil aon tuairimí ag an Aire faoi sin?

Éamon Ó Cuív (Galway West, Fianna Fail)
Link to this: Individually | In context

Réiteofar na treoirlínte agus caithfear tuairimí a lorg. Muna dtagann siar ar ais, féadfar brú ar aghaidh. An rud a bheadh i gceist i dtosach báire ná na treoirlínte a réiteach agus éileamh a dhéanamh ar na dreamanna is mó a mbíonn plé acu go laethúil leis an bpobal, na pleananna a réiteach ag éirí as na treoirlínte. Tá sprioc iomlán ama i gceist ansin. Tá teorann leis an am gur féidir le daoine a thógáil ag réiteach na bpleananna sin. Mar sin, ní féidir leis an moilleadóireacht, a bhfuil faitíos ar an Seanadóir Ó Riain roimhe, tarlú.

An t-aon duine amháin go bhféadfadh moill a chur air ná an tAire. Ach acmhainn foirne a bheith agam, níl i gceist agam é sin a dhéanamh. Beidh aonad ag plé leis seo go leanúnach. Ní shin fhadhb. Ní féidir le héinne moill a chur ar seo seachas an fhadbh phraiticiúil ag plé le na pleananna agus déanamh cinnte go bhfuil siad foirfe. Ní bheadh aon mhaith bheith ag cur 300 pleananna tríd nach raibh aon mhaith leo. Caithfidh siad díriú ar sain-cheisteanna éagsúla. Má thógfaimid na heagraíochtaí atá ag plé leis an bpobal, beidh sain-cheisteanna áirithe i gceist i mBaile Átha Cliath, áit a bhfuil daonra an-mhór agus mar sin, cé gur céatadán an-bheag den daonra iad lucht labhartha na Gaeilge sa chathar, is pobal réasúnta mór iad san iomlán. Ansin, tá na Gaeltachtaí thiar agus mar sin de. Beidh ar na pleananna díriú ar sheirbhís a chur ar fáil. Tá roinnt áirithe staidéir déanta ar, mar shampla, an gcaoi go ndéantar a leithéid i gCeanada.

Labhrás Ó Murchú (Fianna Fail)
Link to this: Individually | In context

Seo an cheist is tábhachtaí atá á phlé againn anois maidir leis an mBille – conas is féidir é seo a chur i gcrích agus cé chomh tapaidh agus cé chomh héifeachtach agus is féidir linn é a dhéanamh? Tá tuairim agam nach treoirlínte amháin a bheidh i gceist ná ag teastáil ó na comhlachtaí poiblí seo. Beidh cabhair ag teastáil chomh maith le gach rud eile. Táim cinnte nuair a bheidh an tAire ag smaoineamh ar an bplean seo a chur i gcrích go bhféadfaimis féachaint air cad díreach a bheidh ag teastáil ó na comhlachtaí.

Acting Chairman:

Does Senator Ryan wish to speak again?

Brendan Ryan (Labour)
Link to this: Individually | In context

I do.

Acting Chairman:

I thought the Minister was clear in his reply about how difficult it would be to bring all these schedules together.

Brendan Ryan (Labour)
Link to this: Individually | In context

Tá time limit molta sa reachaíocht d'eagraíochtaí Stáit. Nuair a chuirfidh an tAire na fógraí scríofa chuig ceann chomhlachta phoiblí ar lorg scéime chun na Gaeilge a chur cinn, caithfidh an comhlacht an scéim a chur le chéile taobh istigh de sé mhí. Tá dualgas ar na comhlacthaí Stáit rudaí a dhéanamh i dtréimshe ama ach níl sé de dhualgas ag an Aire nó ag an Rialtas rudaí a dhéanamh taobh istigh thréimhse ama. Seo rud a tharlaíonn go minic i reachtaíocht. Bímid an-dhian ar dhaoine ach an-solúbthach dúinn féin.

Éamon Ó Cuív (Galway West, Fianna Fail)
Link to this: Individually | In context

Ní bheidh ar an gcomhlacht, ag tógáil na céille san reachaíocht le comhlacht, ach plean amháin a réitiú – beidh treoirlínte réitithe dóibh. An fhadhb atá an Roinn ná go mbeidh air iarraidh ar liosta grúpaí nach bhfuil fiú áireamh orthu sa Chéad Sceideal mar go bhfuil fo-alt (5) ann. B'fhearr linn déileáil leo ina n-iomlán mar tá sé i bhfad níos deacra sceideal ama a chur air sin ná mar atá sé le comhlacht.

Éamon Ó Cuív (Galway West, Fianna Fail)
Link to this: Individually | In context

Tá sé tábhachtach d'fheidhmiú éifeachtach na reachtaíochta seo go mbeadh discréid ag an Aire maidir le feidhmiú fhorálacha áirithe atá sonraithe sa mBille. Tá sampla amháin san fhoráil áirithe ina bhfuil sé riachtanach go mbeadh discréid ag an Aire maidir le feidhmiú na fhorála. Ag cur san áirimh an saincheist maidir le hacmhainní agus an liosta cuimsitheach de chomhlachtaí atá sa Chéad Sceideal, an bhfuil sé réadúil nó praicticiúil oibleagáid a chur orm mar Aire, nó ar mo chomharba, fógraí a scríobh do chinn na gcomhlachtaí poiblí ar fad a luadh sa Sceideal ag iarraidh orthu dréachscéim a ullmhú agus a chur faoi mo bhráid i sé mhí do mo Roinn a bheith in ann gach scéim dá leithéid a scrúdú laistigh de sé mhí nó do mo Roinn a bheith in ann gach scéim dá leithéid a scrúdú agus a dheimhniú tar éis comharleachaí a ghlacadh? Ní bheadh sé praicticiúil.

Éamon Ó Cuív (Galway West, Fianna Fail)
Link to this: Individually | In context

Gabh mo leithscéal, a Leas-Chathaoirligh.

An Leas-Chathaoirleach:

The amendment has already been discussed.

Éamon Ó Cuív (Galway West, Fianna Fail)
Link to this: Individually | In context

Ba mhaith liom rud beag teicniúil a mhíniú. Ó tharla go bhfuil alt 13 bainte den mBille, beidh leasuithe eile teicniúla á moladh ar Chéim na Tuarascála agus tosaímid ag tabhairt foláirimh go mbeidh rudaí ag teacht isteach arís mar tá tagairtí áirithe don alt sin.

Amendment, by leave, withdrawn.

Government amendment No. 37:

In page 22, subsection (3), line 2, to delete "and no other matter".

Éamon Ó Cuív (Galway West, Fianna Fail)
Link to this: Individually | In context

Is leasú teicniúil é seo atá á mholadh ar an mbonn nach bhfuil na focail, agus na nithe den tsórt sin amháin, riachtanach le brí an fhoráil áirid seo a thuiscint.

Amendment agreed to.

Section 14, as amended, agreed to.

SECTION 15.

Éamon Ó Cuív (Galway West, Fianna Fail)
Link to this: Individually | In context

Tá sé fíor-thábhachtach do fheidhmiú éifeachtach na reachtaíochta seo go mbeadh discréid ag an Aire maidir le feidhmiú fhoráileach áirid atá sonraithe sa Bhille. Is sampla amháin an fhoráil áirithe seo ina bhfuil sé rialta go mbeidh discréid ag an Aire maidir le feidhmiú an fhoráil. Mar atá curtha in iúl agam cheana, is é príomhchuspóir an Bhille ná soláthar níos mó, agus ar chaighdeán níos airde, de sheirbhísí Stáit i nGaeilge a chur ar fáil. An cur chuige atá á roghnú don Bhille ná meicníocht a chur i bhfeidhm chun go mbainfear amach an cuspóir seo ar chaoi réasúnach ar bhonn céimnithe, comh-pháirtíochta leis an mbéim ar chomhaontú a bhaint amach. Chun go bhfeidhmeodh an próiséas páirtíochta seo go sásúil tá sé tábhachtach go bhfuil discréid ag an Aire dul i gcomhairle le daoine eile a cheapann sé gur chóir dul i gcomhairle leo roimh aon dréacht-scéim ar leith a dheimhniu.

Brendan Ryan (Labour)
Link to this: Individually | In context

D'éistíos leis an Aire agus ghlacas lena raibh á rá aige faoi discréid. Ach caithfimid áit a shroisint ina bhfuil ar an Aire cinneadh a dhéanamh. Nuair atá an oiread sin cainte críochnaithe agus tar éis dul i gcomhairle le daoine eile fágann an Bille fós ag an Aire an seans nach mbeidh air dréacht-scéimeanna a chur i bhfeidhm.

Éamon Ó Cuív (Galway West, Fianna Fail)
Link to this: Individually | In context

Tá cúis leis. Tá fo-abairtín bheag amháin nach bhfuil tógtha faoi deara. Is é sin, "le toiliú cheann an chomhlachta phoiblí lena mbaineann—

Brendan Ryan (Labour)
Link to this: Individually | In context

Tá leasú a bhaineann leis sin ag teacht.

Éamon Ó Cuív (Galway West, Fianna Fail)
Link to this: Individually | In context

Bhí plé fada faoin gceart a bheith ag an Aire a rá, "Tough luck. Seo é". Bhí daoine ag fiafraí cad air a chaitheamar an t-am le cúig bliana anuas ag plé na ceiste seo. Ach nuair a bhí an rud ar fad pléite againn ba é ár dtuairim nárbh fhiú plean a chur i bhfeidhm ar chomhlacht muna n-éireodh linn an comhlacht sin a thabhairt linn. Ag an am gcéanna muna raibh comhlacht sásta aontú linn ar phlean a bhí réasúnta agus feidhmiúil, caithfimid a bheith in ann rud éigin a dhéanamh. Is é an rud atáim in ann a dhéanamh ná diúltú an plean a chur i bhfeidhm muna bhfuilimid sásta leis. Is é sin le rá go n-eiseoimid na treoirlínte, go gcuirfimid go dtí an comhlacht iad, go réiteoidh sé an plean agus go gcuirfidh sé ar ais é. Caithfimid aontú ar an bplean leis an gcomhlacht ansin mar tá sé tábhachtach go mbeadh úinéireact ag an gcomhlacht ar an bplean mar plean s'aige féin. Ag an am gcéanna caithfidh an plean teacht chun caighdeán na Roinne. Muna bhfuilimid sásta go dtagann sé chun caighdeáin na Roinne agus muna bhfuil an comhlacht sásta an rud a cheapaimid ar cheart dó a dhéanamh, a dhéanamh ní cheart go mbeadh dualgas orainn géilleadh agus glacadh leis an bplean.

Tá súil agam go dtiocfar ar réiteach sa bpróiseas seo mar beidh brú ann. Beifear ag cur na ceiste cá bhfuil an plean agus cén fáth nach bhfuil plean eagraíochta X ar fáil agus beidh an tAire ag rá nach bhfuil sé sásta go bhfuil an plean feidhmiúil de réir na dtreoirlínte. Ansin toshófar ag cur ceiste ar an Aire atá freagrach cén fáth nach bhfuil sé an in ann plean a chur ar fáil atá sásúil. Caithfimid ligint don phróiseas daonlathach. Muna bhfuil an tAire sásta leis an bplean tá sé in ann a thuairim a chur in iúl do Thithe an Oireachtais.

Paul Coghlan (Fine Gael)
Link to this: Individually | In context

I move amendment No. 39:

In page 22, subsection (1), lines 6 and 7, to delete "with the consent of the head of the public body concerned,".

We are back to goodwill which has failed us in the past. I am concerned by the phrase "with the consent of the head of the head of the public body concerned". If the public body has prepared a draft scheme for the Minister's attention I cannot see why he needs the consent of the head of that public body to confirm it.

Brendan Ryan (Labour)
Link to this: Individually | In context

Tacaím leis an leasú seo. Tá sainmhíniú ar cheann an chomlachta phoiblí sa dara halt agus cuireann sé imní orm gurbh é an chief executive officer i gcónaí a luaitear mar atá anseo: "i ndáil le haon chomhlachtaí poiblí, duine atá i seilbh nó a chomhlíonann feidhmeanna phríomhoifigeach feidmhiúcháin". Nach é cathaoirleach bhord an chomhlachta atá i gceannas? D'fhéadfadh sé tarlúint go mbeadh tuairim amháin ag bord na heagraíochta faoi seo agus tuairim eile ag an phríomhoifigeach feidhmiúcháin agus go mbeadh sé de chumhacht aige cur i gcoinne tola an bhoird agus an chathaoirligh go speisialta.

Níl sin ceart, ní chóir go mbeadh veto ag an phríomhoifigeach. Ní eagraíocht daonlathach comhlacht poiblí agus d'fhéadfadh duine bheith an-éifeachtach mar phríomhoifigeach agus gan dea-thoil aige don nGaelainn. D'fhéadfadh sé bacanna a chur sa tslí agus tá muid ag tabhairt seans dó sin a dhéanamh gan gá.

Liam Fitzgerald (Fianna Fail)
Link to this: Individually | In context

I am anxious to clarify certain issues. This is similar to points that have been raised throughout the debate on the Bill and in regard to other amendments. I do not agree with the amendment. This is consistent with what I said earlier. It is all to do with where one is now and where one wants to go. As I see it, the core and spirit of the Bill is partnership – reaching out and embracing public bodies in a spirit of partnership in order to give them ownership of as much as possible of this Bill and what the Minister intends to do. This section, as with others, is about implementing that approach. If the amendment was to be followed to the letter I believe that ownership would be taken back.

Labhrás Ó Murchú (Fianna Fail)
Link to this: Individually | In context

Ó ham go chéile bíonn seans againn sa Seanad labhairt faoi rudaí áirithe i rith na bliana, ní amháin ar an Ord Gnó gach maidin ach fosta bíonn ráitis ann agus tagann an tAire isteach, mar a tharlaíonn leis an nGaeilge go minic. Is rí-annamh a bhíonn seans againn labhairt faoi phríomfheidmeannaigh chomhlachtaí phoiblí ach dá mba rud é go raibh mé féin i mo phríomhfheidhmeannach ar chomhlacht phoiblí agus chuir mé dréach scéim chuig an Aire, agus gur tháinig an Roinn ar ais dom a rá nach bhfuil sí ró-shásta leis agus gur cheart smaoineamh air arís, ba chóir dom smaoineamh má dhúiltím, beidh an scéim sin am éigin á phlé san Oireachtas mar níl aon mhaith sa reachtaíocht seo muna bhfuil sé á scrúdú againn go rialta. Más nach ndéarna duine áirithe a fuair comhairle ón Roinn a leithéid a dhéanamh, is beag duine atá báúil leis an nGaeilge nach labharfaidh faoi sin. Caithfimid féachaint go fadradharcach ar an gcóras seo agus sinn á chur i gcríoch.

Éamon Ó Cuív (Galway West, Fianna Fail)
Link to this: Individually | In context

Tá sé tábhachtach. Tá muid ag iarraidh dhá rud a dhéanamh anseo. Is leis an gcomhlacht an scéim. Caithfidh sé é a réiteach de réir treoirlínte agus nuair atá an scéim aontaithe tá sé tábhachtach go mothaíonn an comhlacht gur leis an scéim. Sin an fáth go bhfuil sé socraithe gur cheart go mbeadh comhaontú idir an eagraíocht agus an Aire. Cen fáth gurb é an príomhoifigeach feidhmiúcháin? Sin an duine sinsearach lán aimsire a bhíonn ag plé le rudaí mar sin. Tá gach príomhfheidhmeannach freagach do bhord agus faoina gcuid rialacha féin, ní fhéadfadh an príomhfheidhmeannach feidhmiú amhail is nach raibh bord ann. Beidh dualgas aige faoina rialacha leagtha amach ag an eagraíocht dona bhfuil sé ag obair bheith freagrach don bhord faoi gach nigh, ceist na Gaeilge san áireamh, sa ngnáthbhealach.

Tá sé tábhachtach go bhfuil cumhacht ag an Aire gan a aontú. Má tá comhlacht ag cur plean ar aghaidh nach bhfuil féiliúnach ar chor ar bith, cad é a tharlaíonn ansin? Téann an tAire ar aghaidh chuig alt 18. Sa gcás go ndiúltaíonn comhlacht plean a chur ar fáil, nó sa gcás nach féidir leis an Aire nó an comhlacht teacht ar chomhaontú, déanfaidh an tAire an mhainneachtain sin ar an diúltú nó an neamhábaltacht sin a thairisciú do gach Teach den Oireachtas.

Brendan Ryan (Labour)
Link to this: Individually | In context

Before we move on, as far as I can see, there is a printing error. Amendment No. 40 is to section 16.

Question proposed: "That section 15 stand part of the Bill."

Brendan Ryan (Labour)
Link to this: Individually | In context

Ba mhaith liom dearcadh an Aire a fháil ar conas a thángthas ar thrí bliana mar thréimhse ama do scéim. Braithim, agus an athrú fealsúnachta atá á lorg ó eagraíochtaí Stáit, go bhfuil sé begáinín gearr.

Éamon Ó Cuív (Galway West, Fianna Fail)
Link to this: Individually | In context

Bhí an plé céanna ar bun maidir leis na conartha do na báid farrantóireachta. Pléadh an cheart go leanfadh siad ar feadh bliana, ar feadh cúig bliana nó ar feadh deich mbliana. Sa chéad phlean a chuirfear ar fáil beimid ag tosú ar bhóthar. Bheadh súil agam go ndéarfadh cuid de na heagraíochtaí Stáit go gcuirfidís oifig nó aonad faoi leith ar bun ag plé leis an nGaeltacht agus go mbeadh orthu cinnithe a dhéanamh maidir le earcú agus mar sin de. Tar éis trí bliana bheadh súil agam go mbeadh go leor den obair sin curtha i gcrích acu agus go mbeidís in ann dul go dtí an chéadh chéim eile. Próiséas leanúnach atá i gceist. Is é sin, ní bheidh an chéad phlean mar an gcéanna leis an dara plean ná leis an tríú plean. Beifear ag leathnú amach na seirbhísí a chuirfear ar fáil de réir mar a bheimís ag cur leo agus ag cruthú an éilimh. Mar sin, tá sé tábhachtach go mbeadh an tuiscint ann gur próiséas é seo agus nach bhfuil sé i gceist plean a chur ann agus gurb shin deireadh an scéil.

Abair go ndúirt údarás áitiúil go raibh i gceist aige an tríocha fhoirm is mó a úsáidtear a chur ar fáil go dhá theangach sa chéad phlean. Bheimís ag súil, nuair a bheadh an méid sin slánaithe aige, go ndéanfaidís oiread áirithe eile sa dara plean. Tá gá go mbeadh an próiséas seo á thógáil ar bhunshraith agus nach próiséas reoite a bhéas ann.

Paul Coghlan (Fine Gael)
Link to this: Individually | In context

I move amendment No. 40:

In page 22, subsection (1), line 17, to delete "may, at any time" and substitute "shall periodically".

This subsection seems reasonable on first reading but it would be better if reviews took place at regular periods rather than at any time, which may mean regularly or not at all.

Éamon Ó Cuív (Galway West, Fianna Fail)
Link to this: Individually | In context

Tá sé cóir dá mba éifeachtach an reachtaíocht seo go mbeidh discréid ag an Aire maidir le feidhmiú fhorálach áirithe atá sonraithe sa Bhille. Is sampla eile an fhoráil áirithe seo ina bhfuil sé riachtanach go mbeadh discréid ag an Aire maidir le feidhmiú an fhoráil.

Ag cur san áireamh an sain-cheist maidir le hachmhainní agus an liosta chuimsitheach de na comhlachtaí sa Chéad Sceideal, níl sé réadúil nó praiticiúil uimhir a chur orm mar Aire, nó ar mo chomharba, fógra a eisiúint go tréimhsiúil i scríbhinn do chinn na gcomhlachtaí poiblí a bhfuil scéim i bhfeidhm acu ag iarraidh ar na comhlachtaí an scéim a ath-bhreithniú. Tá mé sásta go bhfuil an fhoráil sa Bhille ag iarraidh orm a leithéid de fhógra a eisiúint laistigh de shé mhí roimh thréimhse na scéime a bheith caite dóthaineach agus réadúil.

Amendment, by leave, withdrawn.

Government amendment No. 41:

In page 22, subsection 1, line 17, to delete "at any time" and substitute "at any time,".

Éamon Ó Cuív (Galway West, Fianna Fail)
Link to this: Individually | In context

Is leasú teicniúil é seo freisin. Tá súil agam go n-aontófar leis gan díospóireacht. Táimid ar ais arís ag na camógaí.

Brendan Ryan (Labour)
Link to this: Individually | In context

Even I could not start a debate about this.

Amendment agreed to.

Question proposed: "That section 16, as amended, stand part of the Bill."

Brendan Ryan (Labour)
Link to this: Individually | In context

Seo adeir alt 16:

Éamon Ó Cuív (Galway West, Fianna Fail)
Link to this: Individually | In context

Glacaim leis go mbeidh ar an Aire dul i gcomhairle maidir le hathrú. I saol an lae inniu tá sé thar a bheith tábhachtach dul i gcomhairle. Mar shampla, dá mba rud é go raibh scéim le hathru agus go leor coinníolacha Gaeilge ann, bheadh go leor daoine ar mhaith leo go dtiocfaimís i gcomhairle leo sula ndéanfaimís a leithéid.

Brendan Ryan (Labour)
Link to this: Individually | In context

Tá a fhios agam go mbeadh a lán daoine ag éileamh go raghfaí i gcomhairle leo ach ní dóigh liom go bhfuil dualgas reachtúil ar an Aire. Ach glacaim leis an méid a deir an tAire.

Éamon Ó Cuív (Galway West, Fianna Fail)
Link to this: Individually | In context

Tá. Téitear ar ais go halt 15 i gcomhar na meicníochta.

Question put and agreed to.

SECTION 17.

Question proposed: "That section 17 stand part of the Bill."

Brendan Ryan (Labour)
Link to this: Individually | In context

Déantar tagairt san alt seo do scéimeanna a leasú. Deirtear go bhféadfadh an tAire " ar a thionscnamh nó ar a tionscnamh féin, nó ar iarraidh ón gcomhlacht poiblí lena mbaineann, trí fhógra i scríbhinn chuig an gcomhlacht, leasuithe a mholadh ar an scéim".

Ní chím in áit ar bith in alt 17 aon rud a deir go gcaithfidh ceann an chomhlachta aontú leis na leasaithe. An bhfuil deighilt idir alt 15 agus alt 17?

Éamon Ó Cuív (Galway West, Fianna Fail)
Link to this: Individually | In context

I bhfo-alt 17(2) deirtear:

Féadfaidh an tAire, tar éis dul i gcomhairle le cibé daoine eile, lena n-áirítear cibé Aire eile (más ann) den Rialtas, a measfaidh an tAire gur chóir dul i gcomhairle leo, agus le toiliú cheann an chomhlachta phoilí lena mbaineann, scéim a leasú sa tslí atá beartaithe in aon fhógra faoi fho-alt (1).

Brendan Ryan (Labour)
Link to this: Individually | In context

Tá brón orm.

Question put and agreed to.

Sections 18 to 20, inclusive, agreed to.

Éamon Ó Cuív (Galway West, Fianna Fail)
Link to this: Individually | In context

Tá an ceart ag an Seanadóir go bhféadfadh sé tarlú go dtógfadh sé trí bliana chun an Achta a chur i bhfeidhm. Shíl mé go raibh sé tábhachtach – mar go bhfuil codanna éagsúla den Acht i gceist – go mbeadh teorainn ama faoi achtú an Achta. Maidir leis an gcoimisinéir, ar an bpointe go gceapfar an chéad phlean, fiú muna bhfuil an Bille ar fad feidhmithe, beidh orainn coimisinéir a cheapadh mar beidh orainn an plean a thabhairt dó. Tá sé i gceann de na haltanna go gcaithfear an plean a thabhairt don gcoimisinéir. Muna mbeidh coimisinéir ann, ní bheimid in ann sin a dhéanamh. Ar an bpointe go bhfeidhmeofar an Bille seo agus é ina Acht, beidh orainn an coimisinéir a cheapadh mar beidh ar an Aire na pleananna a thabhairt dó.

Brendan Ryan (Labour)
Link to this: Individually | In context

Caithfar cuimhniú gur cuireadh Bille trid an Oireachtas faoi Ombudsman na leanaí agus dúradh linn go raibh an-bhrú leis an reachtaíocht sin ach níl Ombudsman na leanaí ceaptha fós. Níl a fhios agam cén fáth go bhfuil moill ann. Ní dhéanfainn aon argóint dá n-iarrfadh an tAire orainn sé mh nó bliain a thabhairt ach é a fhágáil ar oscailt? Beidh gach seans go mbeidh moill ann tar éis an reachtaíochta seo dhul trid an dhá Theach. Féach ar an dáta ar an mBille – 2002. Níl sé ag rith ró-ghasta trid na Tithe.

Croí an Bhille go mbeidh duine cumhachtach ann a bheith ábalta ceartanna phobal na Gaelainne a chosaint. Fiú amháin muna bhfuil aon dhréachtscéim ann ach go bhfuil an siombalaíocht ann go mbeidh coimisinéir na dteangacha i réim, ní thuigim cén fáth nach gcuirtear teorann ama de shaghas ar bith isteach.

Níl an t-airgead a bhíodh ar fáil ag an Rialtas ar fáil fós agus tá eolas againn ar áiteacha eile a gealladh do dhaoine agus níl siad ag fáil airgid mar gheall ar na giorruithe siar atá an Rialtas ag cur i bhfeidhm. Conas is féidir linn bheith cinnte nach dtarlóidh an rud céanna leis an bpost tábhachtach seo muna bhfuil teorann ama ann? Chabhródh sé go mór leis an Aire dá mbeadh teorann ama ann.

Éamon Ó Cuív (Galway West, Fianna Fail)
Link to this: Individually | In context

Seo an foráil chéanna atá ann i ndlí a bhaineann leis an Ombudsman agus Acht um Shaoráil Fáisnéise. Go bunúsach, tá ceangal idir alt 15 agus alt 21. Deir alt 15 (2):

Déanfaidh an tAire, tar éis aon dréacht-scéim a dhaingniú faoin alt seo, cóip den scéim a chur ar aghaidh chuig Comisinéir na dTeangacha Oifigiula.

Ar an bpointe go mbeidh an chéad scéim aontaithe, caithfidh coimisinéir a bheith ann. Sin an teorann ama.

Muna bhfuil aon scéim ann le go gcuire an coimisinéir i bhfeidhm í, níl móran maith don choimisinéir a bheith ann. I ndáiríre, caithfidh coimisinéir a cheapadh go fíorluath mar tá sé i gceist leanacht ar dréacht-treoirlínte ar an bpointe. Nuair a bheidh sin déanta, tiocfaidh siad chuig na heagraíochta is mó a bhfuil plé acu leis an bpobal. Ansin daingneofar pleananna, tá teorann ama ag baint leis sin, agus ansin caithfear, ar an dheireannaigh, an coimisinéir a cheapadh. Níl aon bhaol ann nach gceapfar é. Má thugtar an Bille in iomlán, níl aon éalú as.

Amendment, by leave, withdrawn.

Section 21 agreed to.

SECTION 22.

Éamon Ó Cuív (Galway West, Fianna Fail)
Link to this: Individually | In context

Tá na leasuithe seo a mholadh ar bhun comhairle atá faighe agam a thugann le fios nach déanann na focail "críocha" agus "meon" i gcomhthéacs na bhforálacha áirithe seo sa Bhille atá bainteach le feidhmeanna an choimisinéara agus le scéimeanna cúitimhe.

Brendan Ryan (Labour)
Link to this: Individually | In context

Thaitinn na focail seo go mór liom ach an chéad uair a léigh mé iad cheap mé go mbeadh deacrachtaí dlí leo mar is iontach an aspirations iad. Má tá cumhacht dleathach ag an choimisinéir is cuma go dtaitníonn na focail liom, ba cheart go leasófar iad.

Amendment agreed to.

Government amendment No. 44:

In page 24, paragraph (b) lines 42 and 43, to delete "provisions, purposes and spirit" and substitute "provisions".

Éamon Ó Cuív (Galway West, Fianna Fail)
Link to this: Individually | In context

Seo an leasú céanna le leasú Uimh 43.

Amendment agreed to.

Éamon Ó Cuív (Galway West, Fianna Fail)
Link to this: Individually | In context

Is leasú teicniúil é seo.

Amendment agreed to.

Government amendment 46:

In page 26, paragraph (f), line 15, to delete "into" and substitute "to ascertain".

Éamon Ó Cuív (Galway West, Fianna Fail)
Link to this: Individually | In context

Seo leasú beag teicniúil eile ag leathnú na bhfocla. Caithfidh go bhfuil tábhacht éigin ag baint leis, cé nach dtuigim féin é.

Amendment agreed to.

Question proposed: "That section 22, as amended, stand part of the Bill."

Brendan Ryan (Labour)
Link to this: Individually | In context

Tá na deacrachtaí céanna ag an Ombudsman agus an Information Commissioner – easpa acmhainní. Tá moill mhór sa bheirt oifig mar gheall. Conas gur féidir linn bheith cinnte nach mbeidh na deacrachtaí céanna ag an gcoimisinéir? Cén saghas foirne a bheidh aige agus conas gur féidir leis bheith cinnte go mbeidh dotháin acmhainní ann dó lena phost a dhéanamh?

Éamon Ó Cuív (Galway West, Fianna Fail)
Link to this: Individually | In context

Ní féidir liom sin a chinntiú sa reachtaíocht. Glacaim leis an méid a dúradh ach tá iomarca béime ann ar bhreis acmhainní a bheith mar réiteach do chuile fhadhb. An rud is mó a chuireann isteach orm ná cé chomh deacair agus a bhíonn sé go minic freagraí a fháil ón Státchóras, sin meon go gcaithfimis a athrú. Cé acu ab'fhearr – go mbeadh triúr ag obair in oifig an Ombudsman ag cur ceithre litir meabhrúcháin ag iarraidh freagra nó go mbeadh an nós cothaithe sa Stát go bhfaighfaí an freagra an chéad uair? Cuirim an-bhéim air seo. Ní dóigh go bhféadfaí a rá go bhfuil breis acmhainní i mo Roinn ó thaobh cúrsaí foirne de. Go deimhin, bhí mé ag breathnú ar bhuiséad riaracháin na Roinne le déana. Rud amháin a thugan an-suntas dom, agus déanaim é a sheiceáil go minic, an méid ceisteanna Dála a thagann isteach faoi cheisteanna meicniúla.

Brendan Ryan (Labour)
Link to this: Individually | In context

Aontaím leis an gcuid is mó den méid adúirt an tAire. Nuair a théann daoine ag lorg eolais ó Roinn Stáit – eolas a bhfaighfí go neamh-oifigiúil go dtí seo – go bhfuil gach rud á chur faoin gcóras um shaoráil faisnéise. Tá sé sin ag cur moill ar dhaoine. Faoi láthair tá an tAcht um Shaoráil Faisnéise ag obair go maith ach tá sé á úsáid i gcónaí anois, de réir daoine, in áiteanna go bhféadfaí gan é a úsáid agus an t-eolas a chur ar fáil i bhfad níos tapúla.

Aontaím leis an Aire faoi chuid mhaith den chóras Stáit. Cuireann sé ionadh orm agus ar Bhaill eile den Oireachtas an oiread daoine a deir linn gur scríobh siad chuig oifig Stáit agus nach bhfuair siad freagra. Tá sé do-chreidte go mbeadh eagras ar bith sa Stát, idir Ranna Stáit agus eagraíochtaí poiblí, nach mbeadh sé de dhea-mheas acu ar dhaoine freagra a thabhairt ar dhuine a scríobh litir. Tá cleachtadh agam féin ar a leithéid. Is cuma teideal Seanadóra a bheith agat.

Bhí duine a bhí an-mhór i mBord Sláinte an Deiscirt uair amháin adúirt le duine a bhfuil aithne agam air gur cheap sé gurb é an rud is fearr ná aon litir a fheagairt le nach mbeifí i dtrioblóid ariamh. Ní leithscéal é sin ar oifig a fhágáil gan dóthain achmhainní chun an jab a dhéanamh.

Éamon Ó Cuív (Galway West, Fianna Fail)
Link to this: Individually | In context

Beidh sé thar a bheith tábhachtach go bhfaighfear na hacmhainní leis an jab a dhéanamh. Bheadh sé tábhachtach ag an gcoimisinéir teanga go n-usáidfeadh sé na cumhachtaí atá aige le tuairisc a chur faoi bhráid an Oireachtais muna bhfuil sé ag fáil freagraí ó Ranna agus ó eagraíochtaí Stáit. Beidh an cumhacht sin aige.

Tá an ceart ag an Seanadóir. I nGaeilge nó i mBéarla ba cheart do dhuine freagra a fháil. Is é an taithí atá agam maidir leis an Acht um Shaoráil Faisnéise, má tá duine sásta glacadh leis an eolas gan dul tríd an gcóras shaoráil faisnéise agus an t-iarratas a tharraingt siar, go bhfaigheann sé an t-eolas i bhfad níos scioptha mar go sábhalann sé anró ar féin agus ar an duine atá á thabhairt. Sin an faisean atá ag mo Roinn-se. Má iarrann duine eolas atá thar a bheith leathan go minic iarraimid air céard go baileach atá uaidh agus faighimid dó é. Go ginearálta is é an dearcadh atá agam go dtabharfar eolas agus freagraí do dhaoine agus, sa gcómhthéacs seo, an tseirbhís Gaeilge a thabhairt go pras. Má dhéanann duine dearmad agus gan é a thabhairt é sin a rá leis an gcomisinéir agus gan a bheith ag dul timpeall ag seachaint na ceiste.

Question put and agreed to.

SECTION 23.

Government amendment No. 47:

Éamon Ó Cuív (Galway West, Fianna Fail)
Link to this: Individually | In context

Tá an leasú seo á mholadh le cumhacht a thabhairt don gcoimisinéir teanga imeachtaí i leith ciona faoin alt seo a thionscnamh agus a thabhairt ar aghaidh. Measaim go n-aontóidh Seanadóirí go mbeidh maoirseoireacht agus monaiteoireacht éifeachtach agus, nuair is gá feidhmiú mar chuid riachtanach, de rath an tionscnaimh seo. Cé gurb í an oll-mhian atá agam ná oibriú trí comhaontú a dhéanamh le comhlachtaí poiblí ar na feabhais a chuirfear ar fáil ar sheirbhísí mar thoradh ar achtú an Bhille seo agus chun a cinntiú go bhfreastalaíonn comhlachtaí poiblí ar chearta na gcainteoirí Gaeilge le toil agus go díograsach, beidh cumhachtaí de dhith ar an gcoimisinéir i leith na gcásanna fíor-eisceachtúla nach n-éireodh leis an cur chuige áirid sin.

Amendment agreed to.

Government amendment No. 48:

In page 28, subsection (8), line 19, to delete "this section" and substitute "this section shall".

Éamon Ó Cuív (Galway West, Fianna Fail)
Link to this: Individually | In context

Leasú ar an leagan Béarla atá ann. Tá an leagan Ghaeilge i gceart. Leasú teicniúil é agus tá súil agam go bhféadfaimís aontú air gan aon díospóireacht.

Amendment agreed to.

Government amendment No. 49:

In page 28, subsection (8), line 20, to delete "shall".

Éamon Ó Cuív (Galway West, Fianna Fail)
Link to this: Individually | In context

Seo leasú teicniúil eile mar a chéile le leasú uimh 48.

Amendment agreed to.

Question proposed: "That section 23, as amended, stand part of the Bill."

Éamon Ó Cuív (Galway West, Fianna Fail)
Link to this: Individually | In context

Beidh leasú teicniúil á mholadh agam ar Chéim na Tuarascála ar an alt seo.

Question put and agreed to.

SECTION 24.

Government amendment No. 50:

In page 30, subsection (3), line 2, after "Act," to insert "or".

Éamon Ó Cuív (Galway West, Fianna Fail)
Link to this: Individually | In context

Is leasú teicniúil eile é seo.

Amendment agreed to.

An Leas-Chathaoirleach:

Amendment No. 51 is a Government amendment. Amendment No. 56 is related and amendments Nos. 51 and 56 may be discussed together, by agreement. Is that agreed? Agreed.

An Leas-Chathaoirleach:

Government amendment No. 51:

An Leas-Chathaoirleach:

In page 30, subsection (5), line 21, after "him" to insert "or her".

Éamon Ó Cuív (Galway West, Fianna Fail)
Link to this: Individually | In context

Leasaithe teicniúla iad seo.

Amendment agreed to.

Question proposed: "That section 24, as amended, stand part of the Bill."

Brendan Ryan (Labour)
Link to this: Individually | In context

Níl mé tógtha leis an gcinneadh go ndéanfar an t-imscrúdú i gcónaí ar shlí seachas slí poiblí é. Bhéadh sé suimiúil agus úsáideach go ndéanfar an t-imscrúdú go poiblí, go mórmór nuair atáthar ag plé le heagraíochtaí móra Stáit. Cad é dearcadh an Aire ar an gcinneadh seo, go ndéanfar an t-imscrúdú ar an tslí seo i gcónaí?

D'fhéadfainn a thuiscint agus glacadh leis go mbeidh uaireanta gur gá é a dhéanamh agus uaireanta nár gá, ach ceapaim go mbeidh uaireanta ann go mbeidh ceist chomh bunúsach faoi eagraíocht mór Stáit, b'fhéidir, a bhfuil sé soiléir go bhfuil sé ag briseadh an dlí de réir an choimisinéara. Bheadh sé i bhfad níos tábhachtaí, ó thaobh na Gaeilge de, go bpléifí an cheist go poiblí. Sin ceist atá agam don Aire.

Progress reported; Committee to sit again.

Sitting suspended at 1.30 p.m. and resumed at 2.30 p.m.