Dáil debates

Wednesday, 16 December 2009

Priority Questions

Caiteachas Poiblí.

8:00 pm

Photo of Dinny McGinleyDinny McGinley (Donegal South West, Fine Gael)
Link to this: Individually | In context

Question 25: To ask the Aire Gnóthaí Pobail, Tuaithe agus Gaeltachta cad é an tionchar a bheidh ag na giorruithe atá fógartha sa bhuiséad ar scéimeanna agus ar éifeacht a Roinne. [47197/09]

10:00 pm

Photo of Éamon Ó CuívÉamon Ó Cuív (Galway West, Fianna Fail)
Link to this: Individually | In context

Mar a dúirt an tAire Airgeadais nuair a bhí cáinaisnéis 2010 á cur i láthair aige, táimid le bliain anuas mar a bheadh ag rásaíocht le go n-éireodh linn fanacht inár seasamh maidir le caiteachas ar sheirbhísí poiblí de. Dá réir sin, chinn an Rialtas i gcáinaisnéis 2010, mar chuid dá straitéis chun an tír a bhainistiú tríd an droch-staid eacnamaíochta reatha agus í a chur ar bhóthar a leasa arís, go ndéanfaí laghdú suas le €1 billiún ar chaiteachas ar sheirbhísí poiblí i 2010 i gcomparáid leis na Meastacháin réamh-cháinaisnéise. Chomh fada agus is féidir, tá gach iarracht déanta na sábhálacha a aimsiú ar bhonn éifeachtúlachtaí níos fearr agus ní trí sheirbhísí a laghdú.

I gcás mo Roinne féin, tá an t-ollmhaoiniú ag €415.426 milliún i 2010 laghdaithe 13% ina iomláine i gcoibhneas le leithdháileadh €475.701 milliún i 2009. Tá maoiniú reatha laghdaithe 9%, laghdú de €32.1 milliún, agus tá maoiniú caipitil laghdaithe 21%, laghdú de €28.175 milliún.

I gcomhráiteas ar lá na cáinaisnéise leis an Aire Stáit ag mo Roinnse, an Teachta John Curran, chinntigh muid gurb í an chloch is mó ar ár bpaidrín ná gach iarracht a dhéanamh chun a chinntiú go gcosnaítear na seirbhísí laethúla túslíne a chuirtear ar fáil tríd an Roinn, go háirithe na seirbhísí sin atá dírithe ar riachtanais na bpobal sin is mó atá faoi mhíbhuntáiste go sóisialta. Coinneofar leis an gcúram gach coigilt is féidir a bhaint amach trí ghearradh siar ar fhorchostais ionas go gcoinneoidh an raon uile pobal uirbeach, tuaithe, Gaeltachta agus oileán ar a fhreastalaímid na seirbhísí cuimsitheacha atá forbartha i gcomhpháirt leo thar na mblianta.

Photo of Dinny McGinleyDinny McGinley (Donegal South West, Fine Gael)
Link to this: Individually | In context

Go raibh maith agat, a Chathaoirligh, agus gabhaim buíóchas leis an Aire as an eolais sin. Is cinnte gur ísliú mór é sin ó €475 milliún anuraidh go dtí €415 ar an bhliain seo chugainn. Is cinnte freisin go bhfuil impleachtaí móra aige sin do imeachtaí agus do éifeacht na Roinne.

Cad iad na himpleachtaí atá aige mar shampla do Údarás na Gaeltachta atá chomh tábhachtach sin do fhorbairt agus atá ag cur ar fáil fostaíocht sna Gaeltachtaí? Tá mé cinnte go n-aontóidh an t-Aire go bhfuil géarchéim airgeadais in san Údarás i láthair na huaire. Tuigim ón chruinniú deireanach a bhí ag an Údarás dhá seachtain ó shin go bhfuil cruinniú á lorg acu leis an Aire. B'fhéidir go n-inseodh an t-Aire dúinn an bhfuil an cruinniú socair. Deirtear go mbeidh sé ann dé hAoine seo chugainn - ní amárach ach anuraidh. An bhféadfadh an t-Aire é sin a dheimhniú agus an bhféadfadh sé aon eolas, treoir nó smaoineamh a thabhairt dúinn ar conas mar a bheidh an t-Údarás ábalta na hiarratais agus na hiarrachtaí atá á dhéanamh acu fostaíocht a chur ar fáil san phobal Gaeltachta a chur cun cinn nuair nach bhfuil na hacmhainní acu chun é sin a dhéanamh? Le bliain anuas is beag a bhí an t-Údarás ábalta a dhéanamh agus an bhliain seo chugainn beidh siad ábalta i bhfad níos lú a dhéanamh mar tá géarchéim ann. Ba chóir go mbeadh rud éigin le rá ag an Aire anseo le dóchas éigin a thabhairt don Údarás agus dá ndéarfainn do mhuintir na Gaeltachta.

Photo of Éamon Ó CuívÉamon Ó Cuív (Galway West, Fianna Fail)
Link to this: Individually | In context

Tá an t-airgead thar a bheith teann an bhliain seo chugainn. Mar is eol don Teachta, bhaineamar airgead mór as buiséad caiteachas an Rialtais i mbliana don bhliain seo chugainn. Bhí orainn é sin a dhéanamh. Tá €11.5 milliún curtha ar fáil don Údarás don bhliain seo chugainn le haghaidh cúrsaí riaracháin, agus is laghdú de 3% é sin. Tá €3.973 milliún curtha ar fáil le cláracha reatha, mar shampla, na comharchumainn, na naíonraí agus mar sin de, agus is laghdú 5% é sin. Tá an dá laghdú sin beag agus ní dóigh liomsa go mba cheart go mbeadh aon fhadhb ag an Údarás faoin dá cheannteideal sin. Tuigim ó phríomh-fheidhmeannach an Údaráis go bhfuil riar mhaith de bhall foirne tar éis an Údaráis a fhágáil, tar eis luath scoir a thógáil, agus mar sin ní cheart go mbeadh aon fhadhb ag an Údarás an t-airgead reatha a bhainistiú. Tá 5% de laghdú ar a mbuiséad reatha le haghaidh seirbhísí teanga, seirbhísí comharchumainn agus mar sin de. Ba cheart go mbeifear in ann iad a laghdú agus a bhainistiú.

Tá dhá áit a bhfuil an brú ar an Údarás faoi láthair. Thit an t-ioncam a thuill siadsan ó thaobh díol maoine de agus tá laghdú substaintiúil ar a n-airgead caipitil. Bhí an t-Údarás iontach cabhrach anuraidh ag bainistiú an airgead a bhí ar fáil acu agus, mar is eol don Teachta, dhíríomar ar na tograí is tábhachtaí anuraidh a cheadú agus déanfaimid é sin arís an bhliain seo chugainn. Tá mise muiníneach le chomhoibriú iomlán idir mo Roinn agus an t-Údarás go mbeifear in ann clár foirfe a chur ar fáil, ach caithfimid déanamh cinnte agus muid ag déanamh sin go ndíreoimid ar na tosaíochtaí is mó dá bhfuil ann. Chomh maith leis sin ar ndóigh, meabhraím don Teachta go bhfuil airgead ag MFG le haghaidh tograí beaga. Bheadh an-bhéim ag an Údarás ar thograí beaga ach beidh MFG in ann cuid mhaith de na tograí sin a láimhseáil an bhliain seo chugainn. Ní bheidh sé éasca ach tá mé cinnte le comhoibriú go mbeimid in ann clár foirfe a chur i bhfeidhm.

Photo of Dinny McGinleyDinny McGinley (Donegal South West, Fine Gael)
Link to this: Individually | In context

Maidir le díol maoine, is dócha go n-aontóidh an t-Aire go bhfuil dhá dheacracht leis sin i láthair na huaire. Ní am é seo le maoin a dhíol mar go bhfuil laghdú tubaisteach ar luach maoine, agus is beag maoine atá fágtha ag an Údarás le díol mar go raibh siad ag brath ar díol maoine le roinnt blianta anuas de bharr na gciorraithe a cuireadh ar fáil go dtí seo. Is é an deontas caipitil an deontas is tábhachtaí mar gurb é sin an t-airgead is tábhachtaí. Sin an t-airgead a thugann deis do infheisteoirí agus do thionsclaithe teacht isteach go dtí na Gaeltachtaí agus obair a chur ar fáil. Mar sin de, ní shílim go réiteach na faidhbe go bhfuil sé de cheart agus d'acmhainn ag MFG miondeontais a chur ar fáil do mhiontionscal atá tábhachtach iontu féin. Sílim gur buile mór é nach bhfuil sé ar chumas an Údarás mórdheontais a chur ar fáíl do mhórthionscal le fostaíocht a chur ar fáil.

Photo of Michael KennedyMichael Kennedy (Dublin North, Fianna Fail)
Link to this: Individually | In context

Go raibh maith agat, a Theachta. An chéad cheist eile ná Uimh.-----

Photo of Éamon Ó CuívÉamon Ó Cuív (Galway West, Fianna Fail)
Link to this: Individually | In context

Nach féidir liom freagairt?

Photo of Michael KennedyMichael Kennedy (Dublin North, Fianna Fail)
Link to this: Individually | In context

Tá an t-am caite, a Aire.

Photo of Éamon Ó CuívÉamon Ó Cuív (Galway West, Fianna Fail)
Link to this: Individually | In context

Tá an Teachta ag aontú liom go hiomlán. Táim ag rá do bhíodh an tÚdarás ag déanamh miondeontais agus mórdheontais. Táim ag rá sa chuid is mó go mba cheart na miondeontais a fhágáil faoi MFG agus na mórdheontais do na mórthionscal a fhágáil faoin Údarás. Tagann an t-airgead tríd mo Roinn. Má tá an comhoibriú sin ann agus an comhtháthú sin ann, táim cinnte go n-éireoidh linn na tograí tábhachtach móra a cheadú an bhliain seo chugainn agus a chur i gcrích.

Rud eile ba mhaith liom a mheabhrú don Teachta ná nuair a cheadaítear deontas, abairimís i lár bliana, an ghnáth rud a deireadh an t-Údarás ná go dtiteann b'fhéidir 10% den chaiteachas san bhliain reatha agus an chuid eile sna blianta amach anseo mar go mbíonn moill idir cheadú deontais agus tarraingt anuas an deontais.

Le bainistiú maith táim cinnte go mbeidh bliain rathúil ag an Údarás. Ní bheidh sí éasca agus beidh comhoibriú iomlán le fáíl agam ón Údarás. Mar is eol don Teachta, is iomaí uair a dúradh nach n-éireodh leis an Údarás ach chruthaigh siad chuile dhuine mícheart go minic.