Seanad debates

Wednesday, 20 February 2013

Houses of the Oireachtas Commission (Amendment) Bill 2012 [Seanad Bill amended by the Dáil]: Report and Final Stages

 

11:40 am

Photo of Diarmuid WilsonDiarmuid Wilson (Fianna Fail)
Link to this: Individually | In context | Oireachtas source

This is a Seanad Bill which has been amended by the Dáil. In accordance with Standing Order 118, it is deemed to have passed its First, Second and Third Stages in the Seanad and is placed on the Order Paper for Report Stage. On the question "That the Bill be received for final consideration", the Minister may explain the purpose of the amendment made by the Dáil. This is looked upon as the report of the Dáil amendment to the Seanad. For the convenience of Senators, I have arranged for the printing and circulation to them of this amendment. A Senator may contribute once on the amendment. I remind Senators that the only matter which may be discussed is the amendment made by the Dáil.

Question proposed: "That the Bill be received for final consideration."

Photo of Dinny McGinleyDinny McGinley (Donegal South West, Fine Gael)
Link to this: Individually | In context | Oireachtas source

Mar atá ráite, is leasú é seo ar an mBille, a thionscnaíodh sa Teach seo i mí na Samhna seo caite. Chuaigh an reachtaíocht seo go dtí an Dáil i mí Eanáir na bliana seo. Níl anseo ach leasú teicniúil ar an mBille. Is é an rud atá i gceist sa leasú ná aitheantas a thabhairt d'Achtanna eile a chuaigh tríd idir 2003 agus 2012. Ba leasú teicniúil é seo a bhí molta ag an Dréachtóir Parlaiminte. Achtaíodh an tAcht um Choimisiún Thithe an Oireachtais (Leasú) (Uimh. 2), 2012 ag deireadh na bliana seo caite. D'uireasa an leasú seo, ní raibh aitheantas tugtha don Acht sin sa Bhille a cuireadh chun cinn ar dtús. Rinne an Dáil an leasú teicniúil seo ar an mBille, a thionscnaíodh sa Teach seo, agus dá bhrí sin, tá sé mar oibleagáid orm teacht ar ais anseo chun cead an tSeanad a lorg i dtaobh an leasú seo.

Photo of Trevor Ó ClochartaighTrevor Ó Clochartaigh (Sinn Fein)
Link to this: Individually | In context | Oireachtas source

Cuirim fáilte roimh an Aire Stáit. Mar is cuimhin leis, dúirt muid nuair a bhí sé anseo roimhe seo go bhfuilimid i bhfábhar an Bhille seo. Aithnímid an tábhacht a bhaineann leis ó thaobh comhtháthú na gnéithe éagsúla a bhaineann le chúrsaí aistriúcháin. Tá lárnú á dhéanamh ar na seirbhísí sin faoi Thithe an Oireachtais. Fáiltímid roimh an obair iontach maith a dhéanann Rannóg an Aistriúcháin anseo sna Tithe. Ba mhaith liom an deis seo a ghlacadh le aitheantas a thabhairt d'fhoireann na rannóige faoin dtacaíocht ar fad a thugann siad dúinn.

Is trua é nach bhfuil cúpla leasú eile a chabhródh linn ag teacht chun cinn inniu. Cé go bhfuil deis agam labhairt as Gaeilge sa Teach seo, mar atá mé ag déanamh faoi láthair, ní féidir liom mo chuid gnóthaí ar fad a dhéanamh trí mheán na Gaeilge. Ní féidir liom leasuithe a mholadh trí Ghaeilge, mar shampla. Bhéinn ag súil go dtiocfadh a leithéid de leasú chun cinn. Dá mbeadh reachtaíocht á n-aistriú againn de réir mar atáimid ag dul ar aghaidh, sílim nach mbeadh stádas den dara grád á thabhairt don Ghaeilge nuair atá Billí á fhoilsiú. Is céim ar gcúl é nach bhfuilimid ag foilsiú na Billí go comhuaineach as Gaeilge as as Béarla. Chuir an Rialtas siar an cinneadh atá ann maidir leis sin.

Tá sé tábhachtach, agus na gnóthaí seo á phlé againn, go ndéanfaimid scrúdú ar an téarmaíocht agus an foclaíocht a úsáidtear sa Seanad agus sa Dáil maidir le Billí, srl. Rinneadh roinnt plé ar an ábhar seo ag Tóstal na Gaeilge ag an deireadh seachtaine. Tuigtear dom go raibh foclóir parlaiminte ann roimhe seo. Tá sé tábhachtach go ndéanfaí uasghrádú ar sin chun deis a thabhairt do Sheanadóirí agus do Theachtaí a dhéanann an-iarracht ó thaobh na Gaeilge de, an teanga a úsáid sa chomhthéacs seo. Sílim go mbeadh sé úsáideach dá bhféadfaí leagan den foclóir parlaiminte sin a athfhoilsiú agus a thabhairt do na Baill ar fad.

Mhol duine éigin ag an deireadh seachtaine gur cheart do Rannóg an Aistriúcháin bileog eolais, a chlúdódh focail ábhartha Gaeilge a bheadh comónta, a fhoilsiú agus a sholáthar dúinn nuair a thagann Billí amach. Bheadh sé úsáideach dá mbeimid in ann acmhainn den tsórt sin a úsáid agus reachtaíocht á phlé againn. B'fhéidir go ndéanfaidh an rannóg scrúdú ar an moladh sin, mar go bhfuil an téarmaíocht acu. Go ginearálta, aithnímid gur athrú beag teicniúil atá i gceist anseo. Molaimid an tAire Stáit faoin Bille seo a thabhairt chun cinn. Táimid sásta tacaíocht a thabhairt don leasú atá ar bun aige.

Photo of Thomas ByrneThomas Byrne (Fianna Fail)
Link to this: Individually | In context | Oireachtas source

Ba mhaith liom tacaíocht a thabhairt don reachtaíocht seo. Tá áthas orm go bhfuil an Bille ag dul tríd. Ba mhaith liom buíochas a ghabháil le Coimisiún Thithe an Oireachtais agus le Vivian Uíbh Eachach as an gCaighdeán Oifigiúil a cuireadh ar fáil an bhliain seo caite. Measaim gur cáipéis iontach tábhachtach é an caighdeán athbhreithnithe. Molaim do scoileanna ar fud na tíre an caighdeán seo a fháil. Cuireann an reachtaíocht seo bunús reachtúil ar an gcaighdeán freisin. Táimid sásta leis sin. Caithfimid cabhair a thabhairt don teanga i gcónaí agus deiseanna a thabhairt do dhaoine an Ghaeilge a úsáid. Aontaím leis an moladh a rinne mo chomhghleacaí, an Seanadóir Ó Clochartaigh, go gcuirfí foclóir parlaiminteach agus reachtaíochta le chéile. Bheadh sé sin an-úsáideach, fiú amháin dóibh siúd a bhfuil Gaeilge réasúnta acu. Tacaímid leis an mBille seo. Tá súil againn go rachfaidh sé i bhfeidhm mar Acht go luath.

Photo of Rónán MullenRónán Mullen (Independent)
Link to this: Individually | In context | Oireachtas source

Ba bhreá liom cur leis an méid atá ráite ag mo dhá chomhghleacaithe, an Seanadóir Ó Clochartaigh agus an Seanadóir Ó Broin. Aontaím leis an méid a dúirt an Seanadóir Ó Clochartaigh. Má táimid ag iarraidh cur le húsáid na Gaeilge sa Pharlaimint seo, ba chóir go mbeimid in ann gach gné d'ár gcuid oibre a dhéanamh trí Ghaeilge agus is mór an trua é nach mar sin atá.

Ba cheart go mbeadh muid in ann gach gné de a dhéanamh trí Ghaeilge agus go mbeadh ar ár gcumas moltaí agus leasuithe a mholadh trí mheán na Gaeilge chomh maith. Táim ag súil le go dtiocfaidh an lá sin, ach tá a fhios agam gur de réir a chéile a thógtar na caisleáin. Mar adúirt an Seanadóir Ó Broin, bheadh sé an-úsáideach dá mbeadh foclóir ar fáil anseo. Tá an trealamh ar fáil dúinn uilig anseo chun éisteacht leis an aistriúcháin Gaeilge-Béarla más gá sin dúinn. Ní bheadh aon fhadhb agam le na leabhair seo - an foclóir - a bheith ar fáil ar ghach binse freisin. Meabhródh siad dúinn uilig go gcaithfimid ár n-iarracht a dhéanamh an mhéid agus is féidir linn. Mar sin, tá súil agam go dtiocfaidh an lá sin. Inniu, tréasláim leis an Aire Stáit agus tacaím leis an mBille agus leis an leasú seo.

11:50 am

Photo of Dinny McGinleyDinny McGinley (Donegal South West, Fine Gael)
Link to this: Individually | In context | Oireachtas source

Ba mhaith liom mo bhuíochas a chur in iúl do na Seanadóirí as an dea-mhéin agus an tacaíocht atá léirithe acu don Bhille seo. Sílim, mar adúirt an Seanadóir, go bhfuil comhtháthú á dhéanamh ar obair a bhí roinnte idir dhá oifig go dtí seo. Tá an obair go léir ag dul ar ais arís go dtí Rannóg an Aistriúcháín, atá anseo ó bunaíodh an Stát. Aon rud atá déanta ar son úsaide na Gaeilge i dTithe an Oireachtais, tá an chuid is mó den mholadh agus den chreidiúint don obair sin ag dul go dtí Rannóg an Aistriúcháin. Beidh siad in ann cur leis an obair sin sna blianta amach romhainn ó tharla go bhfuil an dá fhoireann comhtháite le chéile anois agus go bhfuil oibrithe breise, triúr no ceathrar, istigh sa rannóg.

Tá moltaí déanta ag Seanadóirí maidir le foclóir parlaiminte. Tá saghas cuimhne agam go raibh foclóir de chineál éigin ann agus feicim go n-aontaíonn an Seanadóir Ó Murchú liom go raibh a leithéid ann san am a chuaigh thart. Déanfaidh mé teagmháil le Rannóg an Aistriúcháin le fáil amach an bhfuil fáil ar an bhfoclóir sin go fóill, agus má tá, féachfaidh mé chuige go gcuirtear ar fáil é do na Teachtaí agus na Seanadóirí a theastaíonn sé uathu. Is moladh fiúntach é sin agus táim cinnte go mbeidh an-fhonn ar Rannóg an Aistriúcháin cuidiú agus cabhair a thabhairt dóibh siúd a bhfuil suim acu úsáid a bhaint as an Ghaeilge. Maidir le duilleog eolais a chur ar fáil nuair a bhíonn Bille á chur ar fáil, is moladh fiúntach é sin. Is cinnte go gcuirfidh oifigigh mo Roinne roimh Rannóg an Aistriúcháin chomh maith.

Táim an-buíoch do na Seanadóirí as an comhoibriú ar an Bhille sa Teach seo. Tá sé ar ais anois san áit in ar thosnaigh sé. Beidh sé ina reachtaíocht gan mhoill agus beidh muid uilig ag feidhmiú faoi na cúraimí úra atá á dtabhairt anois do Rannóg an Aistriúcháin. Arís, gabhaim buíochas leis na Seanadóirí go léir as a dtacaíocht agus a gcomhoibriú. Cuirfear a gcuid tuairimí i láthair na rannóige agus táim cinnte go mbeidh toradh fónta orthu. B'fhéidir nach mbeidh sé chomh deacair sin foclóir parlaiminte a chur ar fáil, mar tá cuimhne againn go raibh leabhrán ann uair amháin. B'fhéidir go bhfuil sé as cló, ach má chuirtear i gcló arís é, is cinnte go mbeidh sé bunaithe ar an chaighdeán a bhfuil uasdhátú déanta air, mar atá luaite ag an Seanadóir ó Broin.

Is rud maith é go mbeidh caighdeán amháin againn go léir. Is féidir linn go léir ár gcuid canúintí a bheith againn. Tagann an Seanadóir Ó Broin as Contae na Mí agus tá Gaeltacht sa chontae sin.

Photo of Thomas ByrneThomas Byrne (Fianna Fail)
Link to this: Individually | In context | Oireachtas source

Tá go leor canúintí sa Ghaeltacht sin.

Photo of Dinny McGinleyDinny McGinley (Donegal South West, Fine Gael)
Link to this: Individually | In context | Oireachtas source

Is féidir linn ár gcuid canúintí a choinneáil, ach tá sé an-tábhachtach go mbeidh caighdeán scríofa againn ar a laghad.

Question put and agreed to.

Question, "That the Bill do now pass", put and agreed to.

Sitting suspended at 12.15 p.m. and resumed at 12.30 p.m.