John Gormley (Dublin South East, Green Party)
Link to this: Individually | In context

Question 7: To ask the Minister for Community, Rural and Gaeltacht Affairs the financial cost of introducing Irish-only road signs in Gaeltacht areas; and if he will make a statement on the matter. [11446/05]

Éamon Ó Cuív (Galway West, Fianna Fail)
Link to this: Individually | In context

I will explain again to the House that the legal position since 1970 has been that road directional signs in the Gaeltacht are in Irish only. The Placenames Order that I made in respect of Gaeltacht placenames in December last and which came into effect on 28 March 2005 does not alter that position. Therefore, I am not introducing Irish-only road signs in Gaeltacht areas.

I understand that some costs will arise for local authorities in altering a relatively small number of existing signs located outside the Gaeltacht. The provision of road traffic signs on non-national roads and the funding of such signs is a matter for individual local authorities from within existing allocations and no expenditure over and above those existing allocations is involved.

My Department consulted the public bodies primarily affected by this order, Ordnance Survey Ireland and the Department of the Environment, Heritage and Local Government. I am advised that no significant additional costs arise for Ordnance Survey Ireland.

Trevor Sargent (Dublin North, Green Party)
Link to this: Individually | In context

Tá an cheist seo dírithe ar chostas na bhfógraí nua agus dúirt an tAire nach bhfuil mórán acu le crochadh. Feicfimid cad a déarfaidh na comhairlí condae faoi sin.

An aontaíonn an tAire go bhfuil sé tábhachtach go dtuigfidh cuairteoirí an bun-logainm atá i gceist? An ndéanfaidh sé socrú idir a Roinn agus na daoine a chuireann léarscáileanna ar fáil? Sna siopaí, má tá cuairteoir ar a lorg, ba cheart go mbeadh léarscáil den cheantar ar fáil leis na logainmneacha oifigiúla uirthi. Sin ceist thábhachtach sa tír ar fad agus sa Ghaeltacht ó thaobh turasóireachta de.

An bhfuil socrú déanta aige leis na heagraíochtaí turasóireachta faoi margaíocht agus logainmneacha a úsáid mar atá siad sa leagan oifigiúil tar éis dó an riail seo a leagadh? Tá sé tábhachtach go dtuigeann turasóirí cá bhfuil siad ag dul.

Éamon Ó Cuív (Galway West, Fianna Fail)
Link to this: Individually | In context

Níl aon athruithe le cur ar na comharthaí bóthair taobh istigh den Ghaeltacht. Má tá cuid de na logainmneacha i mBéarla, níl siad ag cloí leis an riail a bhí ann ó 1970. Bhí an-fhadhb agam sin a mhíniú sna meáin Béarla.

Bhí laige ag baint leis an rud a rinneadh i 1970. Athraíodh na comharthaí bóthair ach níor hathraíodh na léarscáil agus b'shin an fhadhb. Is cuma cén teanga ina bhfuil comhartha bóthair a fhad is go réitíonn an léarscáil leis. Má bhreathnaíonn duine go cúramach ar an léarscáil a cheannaítear i ngaráiste, feicfidh sé cóipcheart Rialtais na hÉireann uirthi. Sé an Ordnance Survey a dhéanann an bunleagan. Sin an áit atá an bua sa socrú nua mar beidh siad ina mbunléarscáileanna. Ar ndóigh tá an Ghaeilge ann anois mar sin an t-ainm oifigiúil. Shíl muid go mbeadh sé mí-réalaíoch sa ghearr-théarma dá n-imeodh an leagan Béarla ó na léarscáileanna bóthair thar oíche. Dá bhrí sin, is é an rud atá i gceist ná go mbeadh leaganacha dátheangacha ar na léarscáileanna. Mar a tharlaíonn, tá léarscáil i mo dhialann, agus thosnaigh mé a bhreathnú uirthi lá amháin. Ní thuigim go baileach céard a rinne siad, ach feicim, mar shampla, "An Spidéal" agus "Spiddal". Níl a fhios agam an bhfuil mise ag cur olc ar na Teachtaí, ach níor chóir go nglactar leis an leagan Béarla. Tá an rud seo ag teacht, áfach, agus ar ghnáth-léarscáil bóthair, níl fadhb ar bith leis. Is éard a bheadh mé ag súil leis ar na léarscáileanna bóthair a cheannófar i siopaí go gairid ná go dtabharfar an dá leagan ar aon áit sa Ghaeltacht —"An Spidéal", "Spiddal"— agus ní bhíonn an oiread sin ainmneacha ar an ngnáthléarscáil bóthair. Beidh na comharthaí i nGaeilge amháin, ach má deir duine "Spiddal", feicfidh an tiománaí"An Spidéal" faoi, feicfidh sé an chomhartha don Spidéal, agus beidh sé in ann a bhealach a dhéanamh sa Ghaeltacht.

Dinny McGinley (Donegal South West, Fine Gael)
Link to this: Individually | In context

Is pointe iontach tábhachtach é seo atá á phlé againn i láthair na huaire. Tá sé tábhachtach nach ndéanfaidh muid na botúin a rinneadh san am a chuaigh thart aríst. Tá sé fíor-thábhachtach ar fad go mbeadh aontas nó an fhoirm chéanna ar na comharthaí bóthair is atá ar na léarscáileanna agus go dtuigfidh an tAire agus an chuid eile daoine é seo. Tá ceist agam maidir leis na foilsitheoirí agus na heagraíochtaí uilig a chuireann an fhreagracht, an dualgas nó an cúram orthu féin léarscáil a chur ar fáil. An bhfuil teagmháil déanta leo sin le go gcloífidís leis an leagan oifigiúil mar atá anois de réir reachtaíocht an Tí seo agus de réir mar a chuireann an Oifig Ordanáis ar fáil é? Is céim thábhachtach é sin le bheith cinnte nach mbeidh daoine ag cur amach léarscáileanna atá bunaithe ar rudaí a foilsíodh 20, 30 nó 40 bliain ó shin. Beidh muid ag toiseacht ar bhonn úrnua, agus beidh na léarscáileanna agus an fhoclaíocht orthu mar an gcéanna leis an fhoclaíocht ar na comharthaí bóthair. Ní chothaíonn sé aon deacracht dúinn ar fud na mór-roinne nó sa Bhreatain Bhig, agus níor chóir go mbeadh sé ag cothú deacrachtaí dúinn sa tírseo.

Trevor Sargent (Dublin North, Green Party)
Link to this: Individually | In context

Tuigim go maith go bhfuil an socrú sin ann, agus tuigimid uilig sa Teach seo é, ach tá ceist agam mar gheall ar an tréimhse ghearr-théarmach. Nuair a bhí, mar shampla, an t-athrú ann ón bpunt go dtí an euro, bhí áireamháin, pinn luaidhe, fógraí, bileoga agus neart eolais ar an teilifis agus an raidió mar gheall air. Níl mé ag lorg an méid sin trioblóide a tharraingt ar an Aire. D'ainneoin sin, caithfidh mé an cheist a chur an bhfuil teagmháil déanta ag an Aire leis an Teachta O'Donoghue ó thaobh na turasóireachta de. An bhfuil aon socrú ann — ar an laghad sna siopaí nuachtán agus sna garáistí— léarscáileanna bunúsacha, beaga faoin gceantar a chur ar fáil á rá gurb iad seo na comharthaí bóthair oifigiúla a fheicfidh na cuairteoirí agus gurb é seo an bealach ar cheart dóibh dul? I ndáiríre, tá na léarscáileanna atá ar fáil sna siopaí mícheart. Tuigimid é sin, ach sin iad na cinn atá ar fáil faoi láthair. Is gá rud éigin idirmheánach a dhéanamh chun an scéal a chur ina cheart.

Éamon Ó Cuív (Galway West, Fianna Fail)
Link to this: Individually | In context

Dá mba rud é gur athraigh mé na comharthaí sa Ghaeltacht le go mbeidís i mBéarla ar fad — nó i mBéarla agus i nGaeilge — sa Ghaeltacht, bheadh sé ciallmhar beagáinín poiblíochta a dhéanamh faoi á rá go mbeadh an t-athrú seo ag teacht, ach ní sin an rud atá á rá agam. Tá siad i nGaeilge ó 1970. Tá aon cheann nach bhfuil mar sin ó shin mídhleathach. Sin an chéad rud a gcaithfidh daoine a thuiscint. Sin mar atá siad. Dá dtiocfadh duine go Conamara deich mbliana ó shin, sin mar a bhí siad.

An rud atá déanta againn ná tosnú go díreach leis na léarscáileanna. Go praiticiúil, i dtaobh na gcomharthaí bóthair, seachas cuid atá mídhleathach, nach bhfuil am ar bith agam dóibh, níl aon athrú ann. Maidir leis na mapaí, an rud atá i gceist againn a dhéanamh, mar a mhínigh mé, ná go mbeidís dátheangach ó thaobh leaganacha sna Gaeltachtaí de, mar a bheidís i go leor tíortha eile. Is é an chaoi atá againn é sin a dhéanamh go príomhá ná go ndéantar na mapaí seo le cead ón Ordnance Survey, agus tá an-chomhoibriú idir muid agus an Suirbhé Ordanáis. Mar is eol don Teachta, is brainse den Rialtas é.

In imeacht ama, glacaimid ar fad leis go mbeidh "An Ceathrú Rua" ar an gCeathrú Rua, agus gurb é sin deireadh an scéil. Beidh tréimhse idirmheánach i gceist, áfach. Chuaigh an AA agus comhlachtaí príobháideacha eile i dteagmháil linn, agus tá an rud pléite leo. Mar a deirim, is léir ó na mapaí atá á gcur ar fáil, mar shampla, an mapa sa dialann agam — is é mapa caighdeánach atá sa dhialann — go bhfuil, cheana féin, lucht déanta na mapaí ar fud na tíre ag dul sa treo seo. Mar a deirim, le tacaíocht an Ordnance Survey, tá mé ag déanamh cinnte go dtiocfar go hiomlán i dtreo an dátheangachais ar na mapaí. Beidh "Carraroe" agus "An Ceathrú Rua", "Spiddal" agus "An Spidéal", "Gweedore" agus "Gaoth Dobhair" ann.

Maidir leis an cheist faoin phoiblíocht, is dóigh liom go bhfuil mé beagáinín cúramach leis an airgead. Ní fheicim mórfhadhb i gcloiginn na ndaoine.

Trevor Sargent (Dublin North, Green Party)
Link to this: Individually | In context

Cad é faoin Teachta O'Donoghue?

Éamon Ó Cuív (Galway West, Fianna Fail)
Link to this: Individually | In context

Tá a fhios ag an Teachta O'Donoghue faoi seo. Ní raibh aon rud le labhairt leis faoi.

Trevor Sargent (Dublin North, Green Party)
Link to this: Individually | In context

Cén fáth?

Éamon Ó Cuív (Galway West, Fianna Fail)
Link to this: Individually | In context

Tá na comharthaí i nGaeilge le 35 bliain, agus tá na turasóirí ag teacht. An chéad uair dá mbeidh na mapaí ar fáil i nGaeilge, tuigfidh siad. Is é an rud a chuireann an argóint a chloisim sna meáin i gcuimhne dom ná rud a tharla dom nuair a bhí mé óg. Tharlódh sé i gcónaí gur cuireadh an cheist orm "Cén t-ainm atá ort?". "Éamon Ó Cuív", a dúirt mé. "What is that in English?". Go nádúrtha, ba é an freagra a bhí agam air sin ná "And what is Putin, Gorbachev and God knows what i mBéarla freisin?" Ní chuirfí an cheist sin ar Rúiseach, Francach nó éinne eile, ach leis an nGaeilge, caitear i gcónaí rá, "What is that in English?". Is fadhb sa gcloigeann é seachas fadhb phraiticiúil.