Éamon Ó Cuív (Galway West, Fianna Fail)
Link to this: Individually | In context | Oireachtas source

Ba mhaith liom leithscéal a ghabháil leis an gcathaoirleach agus leis an Aire Stáit as bheith mall. Mar is eol don Aire Stáit, ó thráthnóna anocht ar aghaidh, ní bheidh aon chonradh ag na báid atá ag freastal ar Inis Mór, nó ar Oileáin Árainn. Ciallaíonn sé sin, in ionad a bheith ag íoc €8 fillte, nó €10 mar atá á íoc ar Inis Meáin agus Inis Oírr, go mbeidh oileánaigh Inis Mór fágtha ag íoc €15 ar an turas fillte. Beidh méadú mór ar an gcostas do mhic léinn freisin. Chomh maith le sin, nuair atá conradh ann, tá smacht ag an Roinn ar rudaí ar nós caighdeán na seirbhíse, amchlár na seirbhíse agus an mbeidh an tseirbhís ann ar chor ar bith nó nach mbeidh. Tá praghas, caighdeán, clár ama agus cinnteacht faoi sheirbhis i gceist le na conarthaí seo.

Ó mhaidin amárach amach, ní bheidh aon chinnteacht faoi aon cheann den cheithre rud seo. Is ceist an-mhór í seo do mhuintir Inis Mór, mar gan seirbhís rialta bád agus eitleán go dtí an mórthír, níl muintir an oileáin in ann a gcuid gnóthaí a dhéanamh ná na seirbhísí a theastaíonn uathu a fháil curtha ar fáil. Ní thuigim cén chaoi ar éirigh an fhadhb seo, mar dá dtiocfar chuig conradh nó tairiscint sách luath, bheadh dóthain ama le plé agus margántaíocht a dhéanamh le na daoine a chuir isteach tairiscint le teacht ar chomhréiteach na ceiste seo.

Chomh maith le sin, dá nglacfaí le comhairle na n-oileán, ó tharla nach raibh ach duine amháin ag obair nó a raibh bád aige le tamall anuas ag cur seirbhíse ar fáil ó Ros a'Mhíl go dtí na hoileáin, bhí seans ann nach mbeadh ann ach tairiscint amháin. Sa gcomhthéacs sin, bhí sé neamhchosúil leis an uair dheireannach a ndeacthas chun taireasceana, am a raibh cúpla bád ag tabhairt seirbhíse go dtí Oileán Árainn. An t-am seo, b'é comhairle na hoileánaigh go mba cheart conradh Inis Mór a cheangail le conradh Inis Meáin agus Inis Oírr, mar a bhí déanta i dtosach báire nuair nach mbíodh ann cheana ach bád farantóireachta amháin ag tabhairt seirbhise rialta go hÁrainn.

Anois, an rud a rinne an tAire Stáit ná muintir Árainn a fhágáil gan seirbhís faoi chonradh, gan aon chinnteacht ar chéard a tharlóidh ó sheachtain go seachtain i dtaobh seirbhísí bád go dtí an t-oileán seo. Tá sé riachtanach go dtiocfaidh an tAire Stáit ar réiteach na ceiste seo láithreach agus go mbeidh muintir Árainn i dteideal na seirbhísí céanna atá ar fáil do dhaoine ar fud na tíre – seirbhís fhóirdheonaithe faoi chonradh ag an Stát.

Go deimhin féin, tá blianta fada ann ó chuir muid an tseirbhís seo in áit. Bhí an tseirbhís faoi chonradh in áit go dtí na hOileáin Árainn i bhfad sula raibh sí ar fáil ag oileáin eile. Ach is léir go bhfuil an bun struchtúr seirbhísí a chuir an Rialtas deiridh ar fáil do na hoileáin á scriosadh agus á mhilleadh de réir a chéile agus á chur ar neamhní.

Dinny McGinley (Donegal South West, Fine Gael)
Link to this: Individually | In context | Oireachtas source

Faoi láthair tá 25 conradh ag an Roinn chuig 21 oileán. Clúdaíonn na conarthaí farantóireacht seo, paisinéirí, lastas, bus agus seirbhísí aeir agus tá soláthar €5.9m ag mo Roinn le haghaidh na cúrsaí sin. Leis na gealltanais atá ann inniu, táimid ag íoc thart ar 60% den soláthar seo ar na trí oileán Árann amháin,, áit a bhfuil 43% de dhaonra na n-oileán de réir an daonáireamh. Ar ndóigh, tá an soláthar atá ar fáil do mo Roinnse ciorraithe go mór le cúpla bliain anuas - ar nós go leor Ranna eile - agus caithfidh mise a chinntiú go bhfuil gach oileán ag fáil cothrom na féinne agus go bhfuil mise ag fáil luach airgid ar an gcaiteachas atá i gceist anseo.

Mar is eol don Teach, tá deireadh ag teacht le conradh farantóireachta Árann inniu. D'fhógair mo Roinn léiriú spéise sa chonradh seo ar chóras e-tenders agus seoladh na cáipéisí tairisceana amach le dáta dúnta de 21 Nollaig 2012. Níor tháinig aon tairiscint ar ais chuig mo Roinn, sé sin le rá nár chuir aon chomhlacht nó aon ghnó isteach air. Bhí plé ina dhiaidh sin ag mo Roinn leis an bhfarantóir a chuireann an tseirbhís farantóireachta ar fáil d'Arainn faoi láthair, féachaint an bhféadfaí an conradh reatha a athnuachan ar na téarmaí céanna a bhí ann go dtí seo. Níor éirigh leis na cainteanna sin mar ní fhéadfadh mo Roinn glacadh le héileamh an fharantóra ardú ollmhór a cheadú sa fóirdheontas i gcás seirbhís atá, de réir cosúlachta, brabúsach cheana féin. Fiú dá mbeadh na cainteanna sin ar siúl i bhfad roimhe sin, ní fhéadfadh mo Roinn teacht ar shocrú ar na téarmaí a bhí ar fáil - mar sin, ní ghlacaim leis ar chor ar bith go raibh sé fágtha ró-dheireanach. Tuigim go mbeidh sé ar chumas an fharantóra leanúint leis an seirbhís céanna gan chúnamh Stáit, mar go bhfuil inmharthanacht tráchtála ann, agus go bhfuil i gceist aige é sin a dhéanamh.

Maidir le cumarsáid idir muintir Árann agus mo Roinn, ba mhaith liom a rá go bhfuil mo Roinn i gcónaí sásta bualadh le hionadaithe na n-oileán chun comhairle a ghlacadh agus eolas a roinnt. Ar ndóigh, ní féidir mianta an phobail a shásamh i gcónaí mar bíonn cúinsí éagsúla le cur san áireamh. Go deimhin bhí cruinniú ag oifígigh mo Roinne le hionadaithe phobail Árann Dé hAoine seo caite chun an scéal a mhíniú dóibh agus tuigim go raibh plé oscailte ag an gcruinniú sin faoi na dúshláin atá i gceist.

Agus mé ag caint anseo, ba mhaith liom a rá freisin go bhfuil conradh nua aontaithe idir mo Roinn agus Aran Ferries Teo chun seirbhís farantóireachta paisinéara a chur ar fáil idir Inis Meáin/Inis Oírr agus an mórthír don tréimhse 1 Samhain 2012 go dtí 31 Deireadh Fómhair 2017. Aontaíodh an conradh seo mar thoradh ar phróiseas tairisceana. Ar éileamh ó na hoileánaigh, rinneadh iarracht na trí oileán Árann a chur le chéile ach níor éirigh leis sin mar arís ní fhéadfadh mo Roinn glacadh le hardú ollmhór ar an gcuid sin den tseirbhís a bhain le hÁrainn amháin - ardú os cionn 300% a bheadh i gceist i gcás seirbhís atá brabúsach gan aon fhóirdheontas, mar a dúirt mé cheana. Ar an dóigh céanna, tá conradh nua aontaithe mar thoradh ar phróiseas tairisceana idir mo Roinn agus an comhlacht Lasta Mara chun seirbhís lastais a chur ar fáil idir na hOileáin Árann agus an mórthír don tréimhse 1 Eanáir 2013 go 31 Nollaig 2017.

Sa tábla, a leanas, mar eolas don Teach, tá achoimre ar na costais a thitfidh ar mo Roinnse i 2013 i ndáil leis na seirbhísí paisinéara go hÁrainn.

Tá súil agam go soiléiríonn an méid sin an staid reatha maidir le Árainn. Tá mo Roinn go hiomlán oscailte faoi na céad céimeanna eile. Mar shampla, bheifí breá sásta labhairt arís leis an bhfarantóir maidir leis an gconradh atá ag críochnú inniu ach i gcomhthéacs na srianta atá ráite agam cheana féin. Chomh maith céanna, beifear sásta tairiscintí a lorg arís má cheaptar go mbeidh athrú ar an scéal an babhta seo. Táimid oscailte; níl aon rud dúnta. Ar ndóigh, táimid leis an fadhb seo a réiteach ar mhaithe leis na hoileánaí.

Éamon Ó Cuív (Galway West, Fianna Fail)
Link to this: Individually | In context | Oireachtas source

Ar an gcéad dul síos, ó na figiúirí a thug an tAire Stáit, is léir nach bhfuil i gceist anois ach €560,000 sa bhliain ar na seirbhísí seo ar fad. Tá cuma mhór ar na figiúirí mar tá cúig bliana i gceist. In aghaidh na bliana, áfach, tá ciorrú mór i gceist anseo.

An bhféadfadh an tAire Stáit a rá liom ar chuir sé an conradh le haghaidh an triall in Árann amach mar thairiscint amháin nach bhféadfaí a fháil mura mbeadh an conraitheoir sásta seirbhís a thabhairt don trí oileán? Má chuir sé sin isteach mar fhoráil, nach gciallódh sin nach bhféadfadh an farantóir conradh a fháil d’Inis Meáin agus Inis Oírr gan phraghas a thabhairt don trí oileán in éineacht? Sin mar a bhíodh sé á dhéanamh agam agus chinntigh sin go mbeadh margadh maith le fáil.

Bréagnaíonn an tAire Stáit é féin nuair a deir sé sa fhreagra nach ndéanfaidh sé aon difríocht an dtiocfadh an tairiscint níos túisce mar ag deireadh an fhreagra deir sé gur féidir tuilleadh plé a dhéanamh agus más gá is féidir dul chun tairisceana arís. An fhadhb atá ann ná nach ndéanfar roimh mhaidin amárach é mar tá an conradh thuas anocht. Dá mba rud é go raibh a fhios ag an Aire Stáit é seo ceithre mhí ó shin, d’fhéadfadh é sin a dhéanamh agus dul ar an margadh arís agus fós bheadh seirbhís ann.

Deir an tAire Stáit go bhfuil an tseirbhís go hÁrainn inmharthanach gan aon fhóirdheontas. Cad é an costas do na hoileánaigh? Tá an tAire Stáit ag gearradh €15 fillte ar oileánaigh le hais an €8 a bhíodh ann. Tá aon rud inmharthanach má chuirtear an táille suas sách-ard mar níl aon bhealach isteach nó amach as na hoileáin ach dul ar an mbád. An smaoineamh atá taobh thiar d’fhóirdheontais le haghaidh iompair phoiblí ná go ndéanfar cinnte go bhfuil an tseirbhís ar fáil ar phraghas réasúnach. Níl an praghas seo réasúnach, agus tá a fhios ag na hoifigigh atá in éineacht leis an Aire Stáit an obair a rinne muid ag cruthú go bhfuil costas maireachtála níos airde ar na hoileáin ná mar atá ar an mórthír. Tá an tAire Stáit ag cur leis seo agus ag déanamh faillí iomlán ina chuid dualgas mar Aire Stáit ar a bhfuil freagracht na n-oileán.

Dinny McGinley (Donegal South West, Fine Gael)
Link to this: Individually | In context | Oireachtas source

Ní aontaím ar chor ar bith leis an Teachta faoi sin. Bhí sé ina Aire fada go leor agus tá a fhios agam agus léiríonn na comhaid atá fágtha sa Roinn go raibh conarthaí á síniú ag an uair dheiridh.

Joanna Tuffy (Dublin Mid West, Labour)
Link to this: Individually | In context | Oireachtas source

We have gone way over time on this matter.

Dinny McGinley (Donegal South West, Fine Gael)
Link to this: Individually | In context | Oireachtas source

Bhí na tairiscintí le bheith istigh ar an 21 Nollaig, sé seachtain beagnach, sula raibh an conradh rite. Táim cinnte nach bhfuil an Teachta ag súil go mbeidh achainí den teorainn fá choinne é seo a shocrú. Tá €5.9 milliún chun é a dhéanamh.

Maidir le tairiscint a chur amach leis an trí oileán le chéile, tuigim go raibh sé mar sin ag uair amháin, go raibh an trí oileán le chéile, go raibh pacáiste ann. Níl a fhios agam an raibh an Teachta féin sa Roinn ag an am nó Aire éigin eile nuair a cuireadh deireadh leis an nós sin agus nuair a briseadh síos na hoileáin agus sin an fáth go bhfuil Inis Meáin agus Inis Oírr leo féin agus oileán Árann leis féin.

Nílimid ag déanamh neamhaird do na hoileán. Tá an t-airgead céanna ar fáil i mbliana agus a bhí ar fáil anuraidh - €5.9 milliún. Tá mé ag déanamh mo dhíchill na seirbhísí a choinneáil chomh maith agus is féidir, na seirbhísí aeir san áireamh. Tá trí eitilt in aghaidh an lae ag dul isteach go hÁrainn, dhá eitilt in aghaidh an lae ag dul go hInis Meáin, dhá eitilt in aghaidh an lae ag dul go hInis Oírr. Tá fonn orm mar Aire Stáit na seirbhísí cuimsitheacha sin a choinneáil. Mar a dúirt mé, áfach, caithfidh mé gníomhú taobh istigh de na laincisí airgid atá orm. Tá an oiread eolais ar an Teachta ar na laincisí airgid sin. An fáth go bhfuil na laincisí airgead orm, bhí sé féin ansin nuair a cruthaíodh an fhadhb. Tá súil agam go dtuigeann sé sin.

Mar fhocal scoir, tá an doras oscailte agus tá oifigigh sa Roinn ag a bhfuil taithí, eolas agus cleachtadh acu ag plé leis an cúrsaí seo ar son na n-oileánach. Tá an Roinn ar fáil agus déanfaimid ár ndícheall chomh réasúnta agus is féidir an fhadhb seo a réiteach. Ní thig linn míorúilt a dhéanamh. Caithfimid uilig a bheith réasúnta ar an dá thaobh. Tá dá thaobh ar gach scéal.