Naoise Ó Cearúil (Kildare North, Fianna Fail)
Link to this: Individually | In context

83. To ask the Minister for Culture, Heritage and the Gaeltacht cén dul chun cinn atá déanta maidir le haitheantas a bhronnadh ar bhailte a chuir isteach ar Líonraí Gaeltachta, cathain is féidir leis na gceantair sin a bheith ag súil go mbronnfar an stádas sin orthu; agus an ndéanfaidh sé ráiteas ina thaobh. [37816/25]

Naoise Ó Cearúil (Kildare North, Fianna Fail)
Link to this: Individually | In context

Cén dul chun cinn atá déanta maidir le haitheantas a bhronnadh ar bhailte a chur isteach ar stádas mar líonra Gaeltachta? Cathain gur féidir leis na ceantair sin a bheith ag súil go mbronnfar an stádas sin orthu?

Dara Calleary (Mayo, Fianna Fail)
Link to this: Individually | In context

Gabhaim buíochas leis an Teachta. Tabharfar aitheantas faoi Acht na Gaeltachta, 2012 do líonraí Gaeilge ach pleananna teanga a bheith aontaithe leis na pobail sna líonraí éagsúla i gcomhréir leis na critéir pleanála teanga fhorordaithe. Tá Foras na Gaeilge freagrach faoi Acht na Gaeltachta as tacaíocht a thabhairt d'eagraíochtaí maidir le hullmhú agus cur i bhfeidhm pleananna teanga sna líonraí Gaeilge. Tá trí líonra Gaeilge ceadaithe go dáta faoin bpróiseas faoi Acht na Gaeltachta. Is iad sin: Inis, Baile Locha Riach agus Cluain Dolcáin. Anuas air sin, ta dhá ceann sa Tuaisceart - Carn Tóchair agus iarthar Bhéal Feirste - ceadaithe faoi phróiseas neamhreachtúil atá á riar ag Foras na Gaeilge.

In 2020, rinne Foras na Gaeilge athbhreithniú ar scéim pobal Gaeilge de chuid na heagraíochta agus, mar chomharba uirthi sin, fógraíodh an scéim forbartha líonraí Gaeilge. I measc aidhmeanna na scéime seo, tá béim faoi leith ag deontaithe reatha na scéime oibriú i dtreo aitheantas mar líonra Gaeilge a bhaint amach. Tríd an scéim, tá grúpaí á gcumasú le teacht chun tosaigh agus a chur isteach ar an chéad bhabhta eile den phróiseas iarratas reachtúil. Trí Fhoras na Gaeilge, agus le beannacht mo Roinne, tabharfar cuireadh d'eagraíochtaí bheith ceaptha mar cheanneagraiochtaí lionraí Gaeilge in am trátha.

Toisc scéim forbartha líonraí Gaeilge a bheith ceangailte go dlúth le cuspóirí Acht na Gaeltachta, 2012, cheadaigh Bord Fhoras na Gaeilge síneadh ama le deontaithe reatha de chuid scéim forbartha líonraí Gaeilge go deireadh 2026. Déanfaidh mé cinneadh mar Aire ar cathain a chuirfear tús leis an gcéad timthriall eile d'ullmhú pleananna teanga i leith líonraí Gaeilge, ag tabhairt staid reatha an phróisis pleanála teanga, aiseolas ón bhForas agus na hacmhainní airgid a bheidh ar fáil do mo Roinn sna blianta amach romhainn san áireamh.

Naoise Ó Cearúil (Kildare North, Fianna Fail)
Link to this: Individually | In context

Gabhaim buíochas leis an Aire. Mar atá ráite aige cheana féin, tá trí cinn de na líonraí seo in Éireann faoi láthair: Inis, Baile Locha Riach agus Cluain Dolcáin. Ó thuaidh, tá Carn Tóchair agus iarthar Bhéal Feirste chomh maith. Ó thaobh Cill Dara go háirithe, tá Cill Dara le Gaeilge ann. Is eagraíocht é seo atá ag déanamh iarracht líonra Gaeilge a bhunadh i gCill Dara. Tá an oiread sin Gaeilge á labhairt i gCill Dara. Breathnaím ar Mhaigh Nuad, mo bhaile féin, mar shampla. Tá dhá Ghaelscoil i Maigh Nuad agus tá Gaelcholáiste ann. Tá Ollscoil Mhá Nuad ann, ar ndóigh, agus Coláiste Phádraig Má Nuad chomh maith. Tá Gaeilge Nuada ag déanamh an-obair ansin, chomh maith le Gaeilge an Bhradáin i Léim an Bhradáin. Ní hamháin go bhfuil mé ag breathnú ar Cill Dara le Gaeilge agus Nás na Ríogh agus Sult na Sollán ach tá mé ag breathnú ar Mhaigh Nuad chomh maith ó thaobh líonra Gaeilge sa todhchaí. Ceist amháin atá agam ag teacht as sin ná cathain a mbeidh an chéad bhabhta maoinithe eile ar fáil do na heagraíochtaí sin?

Dara Calleary (Mayo, Fianna Fail)
Link to this: Individually | In context

Gabhaim buíochas leis an Teachta agus tréaslaím go mór leis an obair atá ar siúl i gCill Dara faoi láthair agus le blianta anuas. Tá mé buíoch dó, dá athair agus don ghrúpa atá ag obair leo, as an obair sin. Mar is eol dó, bunaíodh Cill Dara le Gaeilge i 2014 agus tá mo Roinn ag cur maoiniú ar fáil ó 2021 chun oifigeach fheidhmiúchán a fhostú agus chun na costais a bhaineann le plean oibre an duine sin a chlúdach. I measc na ndualgas atá ar an oifigeach sin, tá comhoibriú le gnólachtaí i gContae Chill Dara chun iad a spreagadh le breis a úsáid ina ngnólachtaí. Tá fostaí lánaimseartha eile ag an eagraíocht freisin atá á mhaoiniú ag Foras na Gaeilge. Ó mo Roinn, i 2025, tá níos mó ná €90,000 ceadaithe do Chill Dara le Gaeilge. Mar sin, táimid dáiríre faoin obair atá ar siúl i gCill Dara agus seasann an Roinn go mór leis an obair sin. Níl aon dáta don chéad bhabhta eile maoinithe. Braitheann sé sin ar chúrsaí cáinaisnéise. Ós rud é go bhfuil obair iontach ar siúl, áfach, táimid sásta seasamh leis sin agus airgead a chaitheamh ar an obair sin i gCill Dara.

Naoise Ó Cearúil (Kildare North, Fianna Fail)
Link to this: Individually | In context

Gabhaim buíochas leis an Aire. Buíochas leis as an aitheantas sin chomh maith. Tá sé seo an-tábhachtach do na pobail Ghaeilge seo, go háirithe lasmuigh den Ghaeltacht. Ní airgead amháin atá ann. Tuigim go bhfuil airgead i gceist sa chás seo ó thaobh líonra Gaeilge a bhunú ach is rud fíorthábhachtach é an t-aitheantas mar líonra Gaeilge do phobal na Gaeilge lasmuigh den Ghaeltacht. Tá sé tábhachtach go háirithe i gCill Dara ach timpeall na tíre chomh maith in áiteanna cosúil le Maigh Eo agus Baile Átha Cliath. Tá sé feicthe againn cé chomh maith is atá an líonra ag dul i gCluain Dolcáin mar shampla, agus i mbailte eile. Tá na Gaeil Óga i mBaile Átha Cliath chomh maith agus tá a lán eagraíocht eile ar fud fad na tíre. An iarratas dheireanach atá agam ar an Aire ná go n-iarrfadh sé ar an Aire Airgeadais an t-airgead a chur ar leataobh don cháinaisnéis do na líonraí Gaeilge seo - go háirithe i gCill Dara, mar shampla. Go raibh míle maith ag an Aire as an méid oibre atá á dhéanamh aige go dtí seo.

Dara Calleary (Mayo, Fianna Fail)
Link to this: Individually | In context

Tá an t-uafás oibre ar siúl i ngach cuid den tír. Tá 36 grúpa bainteach leis an nGaeilge i ngach cuid den oileán ag an bpointe seo, ní hamháin i gCill Dara. Tá naoi grúpa ann in áit a bhfuil líonra Gaeilge ann. Táimid ag obair le gach ceann de na grúpaí sin faoi chúrsaí airgeadais agus faoi chomhoibriú freisin. Tuigeann an tAire caiteachas phoiblí cé chomh tábhachtach is atá an scéim seo agus cé chomh tábhachtach atá an obair atá ar siúl. Beimid ag plé na hoibre thábhachtach seo i gcomhthéacs an chéad cáinaisnéise eile agus sa phlean forbartha náisiúnta atá ag teacht. Tá an t-ádh linn go bhfuil Aire sa Roinn caiteachas phoiblí a thuigeann cé chomh tábhachtach is atá ár dteanga agus cé chomh tábhachtach is atá sé í a spreagadh. I gcomhthéacs an chéad cheithre bhliain eile, tá muinín agam go mbeimid in ann dul ar aghaidh leis na grúpaí sin.