Naoise Ó Cearúil (Kildare North, Fianna Fail)

Tá an-áthas orm an deis a bheith agam labhairt ar an mBille tábhachtach seo. Is céim chun tosaigh agus chun cinn í an reachtaíocht seo a neartóidh ról an údaráis i saol sóisialta, cultúrtha agus eacnamaíochta ár bpobal Gaeltachta.

Mar urlabhraí Fhianna Fáil nua ar an nGaeilge agus ar ghnóthaí Gaeltachta, fáiltím roimh an sprioc atá ag an Rialtas struchtúr an údaráis a nuachóiriú agus níos mó daonlathais a thabhairt ar ais trí bhord na gcomhaltaí tofa agus ceaptha araon. Is ceart agus cóir go mbeidh pobal na Gaeltachta i lár an chinnidh ar an tslí a rachaidh muid amach anseo. Is céim eile dhearfach í bunú na dtrí coiste réigiúnach atá le teacht. Tabharfaidh siad guth níos láidre do phobail áitiúla ó na réigiúin Ghaeltachta éagsúla. Cinnteoidh siad go mbeidh cinntí níos oiriúnaí dá mná tí féin.

Fáiltím freisin roimh an bhforáil a éilíonn go mbeidh cumas sa Ghaeilge ag comhaltaí an bhoird agus acu siúd a bheidh ar na coistí. Ní mór dúinn, mar Stát agus mar phobal, sampla láidir a thabhairt agus ár dteanga a chur i gcroílár gach cinneadh a dhéanann muid.

Tá mé ar aon intinn leis an leasú a chuirfeadh ar chumas an údaráis tuilleadh gnímh a dhéanamh i réimse na tithíochta. Más mian linn pobal Gaeltachta beo a bheith againn, ní leor caomhnú na Gaeilge amháin; caithfidh muid áiteanna maireachtála inbhuanaithe a chruthú don chéad glúin eile.

Is mian liom roinnt moltaí agus imní a roinnt leis an Aire. Impím air machnamh a dhéanamh orthu de réir mar a chuirfear an reachtaíocht i bhfeidhm. Ar an gcéad dul síos, má tá muid chun na struchtúir nua seo, na coistí réigiúnacha san áireamh, a chur i bhfeidhm i gceart, ní mór na hacmhainní cuí a chur ar fáil, is iad sin maoiniú, foireann agus tacaíochtaí praiticiúla. Ní leor reachtaíocht amháin; caithfear í a chur i bhfeidhm go héifeachtach. Caithfidh soiléireacht agus cothromaíocht a bheith ag baint leis na critéir Ghaeilge do chomhaltaí. Caithfidh muid a chinntiú nach gcuireann riachtanais dhocht bac ar dhaoine atá tiomanta don Ghaeilge agus don Ghaeltacht, agus a bhfuil saineolas luachmhar acu, ach nach bhfuil líofacht iomlán acu sa teanga. Molaim go ndéanfaí feachtas eolais chuimsithigh sna Gaeltachtaí roimh na toghcháin. Má tá muid dáiríre faoin daonlathas, caithfidh an pobal tuiscint a bheith acu ar an bpróiseas agus ar na róil.

Is Bille tábhachtach é seo. Is léiriú é ar thiomantas an Stáit don Ghaeltacht, don Ghaeilge agus don phobal atá ag iarraidh maireachtáil trí mheán a dteanga féin. Molaim an tAire agus a fhoireann as an obair atá déanta. Tacaím leis an mBille. Tá mé ag súil le bheith ag obair leis an Aire agus le comhghleacaithe sa Teach seo le cinntiú go n-éireoidh leis go huile is go hiomlán. Is ball den chomhchoiste Gaeilge agus Gaeltachta mé agus tá mé ag súil le bheith ag obair leis na Teachtaí Dála agus Seanadóirí eile ar an gcoiste sin, chomh maith leis an Aire.

See this speech in context