Dara Calleary (Mayo, Fianna Fail) | Oireachtas source

Aontaím leis na Teachtaí Connolly agus Ó Snodaigh. Leag an Teachta Connolly amach na cumhachtaí atá ag an údarás ag an bpointe seo mar gheall ar Acht 1979. Tá sé in ann tithe a cheannach agus a dhíol. Leag an Teachta gach rud amach ansin, na cumhachtaí atá aige ag an bpointe seo san áireamh. Ceapaim gur dhéileáil an tAcht a bhunaigh Údarás na Gaeltachta, agus a bhronn na cumhachtaí sin air leis na leasuithe atá leagtha ag na Teachtaí Connolly agus McGuinness. Tá na cumhachtaí aige. Leis an mBille seo, tá muid ag leagan amach go mbeidh sé in ann tithe nó talamh a dhíol le comhlachtaí ceadaithe tithíochta.

Le dul ar ais go dtí an pointe faoi thaithí agus AHBs, fadó bhí na AHBs, nó na comhlachtaí ceadaithe tithíochta, bunaithe chun tithe áitiúla a chur le chéile ag an am nó tithe ar mhaithe le daoine áitiúla, ach chuaigh siad i dtreo difriúil. Ar an lá gur bunaíodh iad, is cuimhin liom i Maigh Eo gur tháinig na daoine le chéile sna gceantair tuaithe chun scéimeanna tithe a chur le chéile ar mhaithe leis na gceantar sin agus chun fadhbanna na gceantar sin a réiteach. Bhí cúpla sráidbhaile páirteach agus áiteanna gur níos lú ná sráidbhailte iad. Bhí sé seo ar mhaithe le daoine níos sine nó daoine a tháinig ar ais ó thar lear. Is é sin, b’fhéidir, an model go mbeidh ceantair Ghaeltachta ag leanúint. Tá an ceart ag an Teachta McGuinness; tá dúshláin difriúla ag gach uile Gaeltacht agus i measc na sráidbhailte sna Gaeltachtaí iad féin. B’fhéidir gur AHB Gaeltacht a bheas againn amach anseo.

Ó thaobh ról an údaráis, níl tuiscint agam air ag an bpointe seo. Tá mé ag iarraidh deis a bheith agam é a phlé leis an údarás le fáil amach an bhfuil suim aige dul sa treo sin. Tá mé ag iarraidh tuiscint a fháil cén fáth nach bhfuil sé ag baint úsáid as na cumhachtaí atá aige. Tá cumhachtaí láidre aige. Mar a dúirt an Teachta Connolly - déanann muid dearmad faoi seo - tá sé leagtha amach san Acht pleanála go bhfuil an t-eolas aige faoi cad atá ag tarlú. Mar gheall air sin, tá sé ag feidhmiú agus i gceannas ar cad é atá ag tarlú i gcomhthéacs na gcúrsaí tionsclaíochta freisin. Tá i bhfad níos mó eolais aige. Ba cheart go mbeadh sé in ann an t-eolas sin a úsáid. Níl mé ag cur an locht air, áfach. Tá mé ag iarraidh é seo a phlé leis an údarás le hoibriú amach cén fáth nach bhfuil sé ag úsáid na gcumhachtaí. What are the blockages i dtaobh úsáid na gcumhachtaí atá aige? An é airgead nó taithí is cúis leis? Tá mé ag ceapadh go bhfuil tuairimí ag an údarás faoi chúrsaí tithíochta freisin agus tá mé ag iarraidh é sin a phlé leis.

Tá mé chun am a thógáil ach ní mórán ama. Tá me ag iarraidh an Bille seo a chríochnú. In ainneoin na rudaí atá ag tarlú sa Teach seo ag an bpointe seo, tá muid ag plé an Bhille seo agus tá mé ag iarraidh dul ar aghaidh leis an mBille. Tá mé ag iarraidh seans a thabhairt chun labhairt le daoine, go háirithe leis an údarás, le fáil amach cén fáth nach bhfuil sé ag baint úsáid as na cumhachtaí atá aige. Tá na cumhachtaí sin ag an údarás le beagnach 50 bliain. Tá muid ag cur cumhachtaí breise air maidir le cúrsaí tithíochta. Tá mé ag rá leis an Teachta Connolly go bhfuil mé ag tabhairt gealltanais go bhfuil mé ag iarraidh iarracht a dhéanamh na fadhbanna faoi na cumhachtaí atá ag Údarás na Gaeltachta a thuiscint. Tar éis an tuisceana sin a bheith agam, beidh cruinniú agam leis na grúpaí atá ag obair ar na cúrsaí seo, a bhfuil obair na gcapall ar siúl acu.

Beidh mé ag léamh tuarascáil an choiste arís agus nuair a thagaimid ar ais chuig an chéad Chéim eile déanfaidh mé iarracht déileáil leis an gceist seo. I gcomhthéacs Bhille faoi thoghchán, táimid ag caint faoi chúrsaí toghcháin agus tá sé tábhachtach. Ní bheimid in ann gach réiteach ar fhadhbanna tithíochta na Gaeltachta a chur sa Bhille seo ach b’fhéidir go mbeimid in ann úsáid a bhaint as an údarás chun scaffolding a thógáil agus bunús i bhfad níos láidre a dhéanamh chun na fadhbanna a réiteach. Creidim go mór gurb iad na AHBs, nó version de na AHBs, a réiteach a bheimid in ann a úsáid. Mar a dúirt an Teachta McGuinness, tá dúshlán difriúil ag gach Gaeltacht difriúil agus i ngach cuid de na Gaeltachtaí difriúla agus b’fhéidir gur sin an todhchaí. Mar fhocail scoir, beidh cruinniú agam, mar a dúirt mé, leis an Aire tithíochta faoi threoirlínte tithíochta na Gaeltachta. Beidh cruinniú agus comhrá agus beidh mé ag iarraidh na treoirlínte sin a chur le chéile chomh luath agus is féidir.

See this speech in context