Oireachtas Joint and Select Committees

Wednesday, 17 May 2023

Joint Committee on the Irish Language, the Gaeltacht and the Irish Speaking Community

Ceannteidil an Bhille um Údarás na Gaeltachta (Leasú), 2022: Grinnscrúdú Réamhreachtach (Atógáil)

Ms ?ine U? Bheol?in:

Labhróidh mé faoin ábhar dóchais. In ainneoin na ndúshlán ar fad, tá comharthaí dóchais le breathnú sa cheantar mar atá. Mar a dúirt Eimear Ní Mhurchú, tá 16 teaghlach tar éis teacht chun maireachtáil in Uíbh Ráthach trí obair an tascfhórsa. Tá daonra Bhaile an Sceilg méadaithe 7% ó thús na paindéime. Tháinig daoine go dtí an ceantar a raibh tithe saoire acu agus d’fhan siad ann.

Tá méadú tagtha ar líon na ndaltaí in dhá cheann de na bunscoileanna agus tá méid suntasach daoine páirteach in imeachtaí eagraithe ag Brí Uíbh Ráthaigh faoin bplean teanga. Tá ardú ar líon na ndaoine sa cheantar ag labhairt Gaeilge ó thosaigh an phleanáil teanga, de réir suirbhé déanta ag Brí Uíbh Ráthaigh le déanaí.

Tá nascadh Uíbh Ráthaigh ann anois, atá ag ullmhú plean teanga do na ceantair taobh amuigh den Ghaeltacht le maoiniú ó Roinn na Turasóireachta, Cultúir, Ealaíon, Gaeltachta, Spóirt agus Meán, i gcomhar le forbairt chomhtháite na tuaithe, IRD, an Choireáin. Tá obair thábhachtach shóisialta ar bun ag na heagraíochtaí Comhchoiste Ghaeltacht Uíbh Ráthaigh agus Forbairt na Dromoda.

Tá scéim ealaíona, Áiteanna Ildánacha, ar bun sa cheantar atá maoinithe ag An Chomhairle Ealaíona agus tá an-chuid oibre ar bun ó thaobh an togra sin. Tá oifigeach oideachais againn, a bhfuil 50% dá obair maoinithe tríd an bplean teanga agus an 50% eile di maoinithe trí bhord oideachais agus oiliúna Chiarraí. Tá an t-oifigeach ag obair idir na scoileanna náisiúnta. Rinne an Dr. Pádraig Ó Céilleachair athbhreithniú ar an obair a bhí idir lámha ag an oifigeach oideachais le déanaí. Thug sé tuairisc thar barr ar an obair a bhí ar bun ag Mícheál Ó Sé.

Tá oifigeach turasóireachta pobail againn atá maoinithe tríd an scéim oifigí turasóireachta le hÚdarás na Gaeltachta. Thosaigh an t-oifigeach ag obair sa cheantar i mí Feabhra agus tá an-chuid oibre ag déanamh aici.

Tá scéimeanna ceoil do dhaoine óga ar bun, atá maoinithe ag Ealaín na Gaeltachta.

Tráthnóna inné, bhí ceolchoirm bheag ag na daltaí atá ag tús an turais ceoil agus bhí sé thar barr. Tá taisce ceoil dhúchasaigh á bailiú ag togra Binneas. Táimid thar a bheith bródúil as an togra seo. Tá sé maoinithe ag an gComhairle Ealaíon chun na leabhair a fhoilsiú agus le tacaíocht ó Ealaín na Gaeltachta. Tá coistí pobail láidre ag feidhmiú sa cheantar.

Tá ábhar misnigh agus dóchais sna sonraí seo a léiríonn an borradh atá sa phobal Gaeltachta in Uíbh Ráthach in ainneoin na ndúshlán atá romhainn. Is sa chomhthéacs sin atáimid ag éileamh aitheantas mar phobal agus ceart daonlathach chun ball a thoghadh ar bhord Údarás na Gaeltachta ó 2024 ar aghaidh.