Ms F?ona de Buis:

Thuig an Roinn Turasóireachta, Cultúir, Ealaíon, Gaeltachta, Spóirt agus Meán agus an Aire Stáit in 2017 an cás a bhí á dhéanamh ag an am sin faoi na rudaí ar fad atá luaite ag Eimear Ní Mhurchú, is iad sin, na deacrachtaí atá sa cheantar. Is í an t-aon Ghaeltacht amháin sa tír go bhfuil an daonra ag titim ann. Thuig siad é sin agus mar thoradh air sin, bunaíodh tascfhórsa Uíbh Ráthaigh. Tá sé ag feidhmiú leis, ag obair go dícheallach agus dea-thorthaí ag baint leis, mar an gcéanna leis an bplean teanga. Níl aon chiall in aon chor gan an t-aitheantas céanna a thabhairt don cheantar agus an tseans a thabhairt don cheantar.

Cé go bhfuil an t-ísliú daonra atá ann tubaisteach, san am céanna, tá borradh ann. Tá daoine ag teacht. B’fhéidir go mbeidh seans againn cúrsaí tithíochta a phlé ar ball. Is í sin an deacracht is mó atá ann. Léirigh 150 duine spéis i dteacht go dtí Uíbh Ráthach chun cónaí go buan ann ach níor éirigh ach le 16 teach. Cabhraíonn an 16 sin go han-mhór fiú. Tháinig daoine i rith na paindéime, d’fhan siad agus tá siad fós ag fanacht i mBaile an Sceilg, mar shampla. Tá méadú 17% tagtha ar an daonra ansin.

Tá na síolta curtha. Tá an-chuid oibre déanta ag Victor Bayda leis an bpleanáil teanga. Nuair a chuaigh mé chun cónaí in Uíbh Ráthach 50 bliain ó shin, níor thuig mé féin agus mo theaghlach gur Ghaeltacht a bhí ann, ach ní tharlódh sé sin anois. Ní tharlódh sé mar go bhfuil an borradh sin ann agus go bhfuil i bhfad níos mó daoine ag Gaeilgeoireacht timpeall. Táimid ag iarraidh aitheantais ar na hábhair sin ar fad. Má tá an Roinn, an t-údarás agus an Aire tar éis an aitheantais agus an uchtaigh sin a thabhairt don cheantar, is comhair don údarás é amhlaidh a dhéanamh. Ba chóir go mbeadh ball dár gcuid féin le toghadh ar an údarás.