Oireachtas Joint and Select Committees

Thursday, 19 September 2013

Committee on Environment, Culture and the Gaeltacht: An Fochoiste um an Straitéis 20 Bliain don Ghaeilge 2010-2030 agus Rudaí Gaolmhara

Cur i nGníomh Straitéis 20 Bliain don Ghaeilge 2010-2030: Plé le Conradh na Gaeilge

3:05 pm

Photo of Peadar TóibínPeadar Tóibín (Meath West, Sinn Fein)
Link to this: Individually | In context | Oireachtas source

Caithfimid smaoineamh go bhfuil an straitéis 20 bliain bunaithe ar an staidéar cuimsitheach. Tagann a lán den eolas atá againn amach as an staidéar sin. Dar leis an staidéar sin, níl ach glúin amháin fágtha ag an nGaeilge mar teanga laethúil sa phobal. Is rud práinneach é sin. Nílimid ag caint faoi heritage park nach mbaineann leis an rud atá beo. Is é an rud práinneach atá i gceist anseo ná gur i gceann 20 bliain, ní bheidh an chéad ghlúin eile ag labhairt an Ghaeilge go laethúil sa Ghaeltacht . Is é sin an fáth gur cheart forálacha na straitéise a chur i bhfeidhm. Tá rudaí iontacha ag tarlúint i dtaobh na Gaeilge ag an bomaite. Tá Coláiste Lurgan luaite cheana sa chruinniú seo. Tá na rudaí éagsúla ag teacht ón ghnáthphobal - níl siad ag teacht ón Rialtas. Tá cur chuige an Rialtas ag déanamh laghdú ar iarrachtaí an phobail. Tá sé sin soiléir sa tuarascáil a fuaireamar inniu. Caithfimid féachaint ar an mBreatain Bheag sa chomhthéacs seo. Tá cúlú eacnamaíochta ag titim amach sa Bhreatain Bheag as an bomaite. Tá na húdaráis atá freagrach as scolaíocht trí mheán na Breatnaise ag díriú isteach ar "Gaeltachtaí" na Breataine Bige - na háiteanna ina bhfuil an Breatnais á labhairt - agus na scoileanna mórthimpeall. Tá siad ag athrú na scoileanna sin go dtí scoileanna lán-Bhreatnaise diadh ar ndiadh agus go straitéiseach. Nuair atá daoine ag iarraidh seirbhísí a fháil trí Bhreatnais ó na comhlachtaí poiblí, bíonn gach ceann de na seirbhísí ar fáil sa Bhreatnais. Tá go leor poiblíochta ar fáil do na seirbhísí seo ionas go mbeidh a fhios ag daoine go bhfuil siad ar fáil sa Bhreatnais. Tá na seirbhísí atá ar fáil trí Ghaeilge sa tír seo faoi cheilt agus i bhfolach. Níl an chuid is mó dóibh ar fáil trí Ghaeilge ar chor ar bith. Tá codarsnacht uafásach idir an mhéid atá ag titim amach sa tír seo agus an méid atá ag titim amach i dtíortha eile. Tá cúrsaí eacnamaíochta i ponc sna tíortha sin freisin. An bhfuil tosaíocht ag baint leis an nGaeilge agus an straitéis, nó nach bhfuil? Caithfimid solas a díriú isteach ar an dul chun cinn, nó an cúlú, atá ag tarlú mar gheall ar an straitéis.