Aengus Ó Snodaigh (Dublin South Central, Sinn Fein) | Oireachtas source

Tá cúpla ceist agam féin sula gcuireann muid críoch leis an seisiún seo. Chonaic muid le déanaí figiúirí a dúirt go raibh titim mhór ann ó thaobh na Gaeilge de i measc scoileanna Béarla. Táimse ag tuairimíocht anseo. Níl aon fhigiúirí agam ach an bhfuil sé sin ag tarlú toisc go bhfuil lucht na Gaeilge ag bogadh isteach sna Gaelscoileanna agus Gaelcholáistí? An fhadhb bhunúsach é? Aithním ón méid a dúirt na finnéithe go bhfuil sruth ann atá i bhfad Éireann níos mó ná an sruth Béarla ag an staid seo. Is comhartha maith é sin ach, muna bhfuil an Ghaeilge istigh sna scoileanna Béarla, tá srian ar an bhfás. Ó thaobh na hathbheochana de, táimid ag brath ar Ghaelscoileanna agus ar Ghaelcholáistí. D'fhoghlaim a lán daoine sa Deisceart atá líofa sa Ghaeilge, roinnt de chomhaltaí an choiste seo ina measc, a gcuid Gaeilge i scoileanna Béarla. Tá gá ann go mbeadh an Ghaeilge fite fuaite sna scoileanna Béarla chomh maith.

Tá ceist agam don Dr. Mac Ionnrachtaigh. B'fhéidir go mbeidh sé in ann eolas a thabhairt dúinn. Tá sé tar éis cur i láthair a dhéanamh ar an todhchaí. Tá Glór na Móna i mbun comhráite agus é ag iarraidh poist na n-oifigeach óige agus an t-airgead a bhí á fháil ag an eagraíocht a shábháil. Tá ciorruithe de £86,000 i gceist. Dá mbeadh ciorrú den saghas sin dírithe ar aon eagras anseo, bheadh fuadar faoi gach duine déileáil leis. Ní chloisim an oiread sin fuadair.

Tá dhá mhionrud eile le rá agam. Bhí ionadaithe an dá eagraíocht ag caint faoin óige den chuid is mó. Aontaím gur chóir díriú isteach uirthi ach tá níos mó ná sin i gceist. Tagraím do chothú fostaíochta do dhaoine atá níos sine. Is ceann de na fadhbanna a bhíonn ann go minic ná go mbíonn ar dhaoine atá níos aosta bogadh toisc nach bhfuil tithíocht nó poist sa cheantar. Tréigeann daoine óga ón tuath ach go háirithe a gceantar ná a dtír toisc nach bhfuil poist ar fáil dóibh. Le cúpla bliain anuas, tá daoine ag fanacht sa bhaile. Níl a fhios agam conas mar a bhíonn cúrsaí i gceantair na bhfinnéithe. An raibh daoine ag obair sa cheantar toisc na paindéime, rud a léiríonn gur féidir le daoine a bheith ag obair ina gceantair áitiúla fiú más ceantair iargúlta atá i gceist? Más fíor é sin, táimid ar ais ag an mbuncheist a bhfuil muid ag déileáil leis, ceist na tithíochta agus muna bhfuil áiteanna ann do dhaoine chun lonnú nó fanacht sa cheantar. D'éirigh leis na heagraíochtaí go dtí seo. An bhfuil brú ann go fóill níos mó tithíochta a chur ar fáil i gceantair thuaithe nó i gceantair sna cathracha? Tá ceithre cheist curtha agam ansin. Níl a fhios agam cé atá ag iarraidh tabhairt fúthu.