Barry Ward (Fine Gael) | Oireachtas source

Cuirim fáilte roimh Julian de Spáinn agus gabhaim buíochas leis as an méid atá ráite aige ansin. Feictear domsa gurb í príomhaidhm an athraithe seo ná díriú ar na bunchlocha, scileanna teanga agus cumarsáide, a thabhairt do na scoláirí nach bhfuil taithí acu ar Ghaeilge a úsáid agus staidéar níos doimhne a dhéanamh seachas a bheith ag díriú ar scoláirí a bhfuil ardchaighdeán Gaeilge acu. Ní dóigh liom go bhfuil sé cothrom glacadh leis nach bhfuil ardchaighdeán ag scoláirí a bhfreastalaíonn ar scoileanna lán-Bhéarla. Fiú nach bhfuil siad ag staidéar trí Ghaeilge ach trí Bhéarla, tá an-suim ag roinnt scoláirí sa Ghaeilge. Tá neart scoláirí a fhreastalaíonn ar scoileanna lán-Bhéarla ann a bhfuil an-phaisean acu don teanga. Téann siad chuig coláistí samhraidh, nó fiú chuig Coláiste na Rinne nó áit éigin mar sin ar feadh bliana. Bhí an seans sin agamsa. Tá a fhios againn go bhfuil an aip Duolingo acu freisin. Tá a fhios agam go bhfuil scoláirí ann a oibríonn ar an nGaeilge go han-chrua ar fad. Bhí mise ar Scoil na Leanaí i bPort Láirge agus nuair a d'fhill mé ar Bhaile Átha Cliath, bhí seans agam a bheith ag labhairt Gaeilge le mo chairde sna Gasóga Mara, daoine a d'fhreastail ar scoileanna lán-Ghaelach sa chás sin. Ba chóir dúinn rud éigin a dhéanamh do dhaoine atá ag staidéar trí Bhéarla freisin. Ní mé i bhfabhar segregation a dhéanamh idir scoláirí lán-Ghaeilge agus scoláirí lán-Bhéarla. Ba cheart dúinn tacú le daoine atá ag freastal ar scoil trí Bhéarla freisin.

I mí Eanáir bhí modúl iriseoireachta ag TG4 do scoláirí san idirbhliain. Ba mhodúl do scoileanna Gaeltachta agus lán-Ghaeilge amháin é. Ní raibh seans a bhí ar scoláire taobh amuigh den Ghaeltacht i scoil lán-Bhéarla a bheith páirteach sa mhodúl sin. Is fadhb í go bhfuil muid ag déanamh na difríochta sin. Tá an Ghaeilge ann do gach éinne. Ba cheart dúinn na rudaí sin a chur ar fáil do gach éinne, is cuma má fhreastalaíonn siad ar scoil lán-Ghaeilge nó scoil lán-Bhéarla.

Agus é sin curtha san áireamh, más maith linn cothromaíocht a fháil, bunchlocha na teanga a thabhairt do na scoláirí uilig agus deis a thabhairt do na scoláirí atá líofa staidéar níos doimhne a dhéanamh, táim chun aird a tharraingt ar pholasaí eile atá molta ag Ógra Fhine Gael nó Young Fine Gael ina cháipéis "I dTreo Athbheochan na Gaeilge". Moltar gur ceart go mbeadh ábhar éigeantach ann darb ainm "teanga na Gaeilge" a dhíríonn ar labhairt na teanga, cluastuiscint, ceapadóireacht agus léamhthuiscint agus, ina theannta sin, ábhar roghnach a dhíríonn ar litríocht agus stair na Gaeilge. An aontódh Julian de Spáinn go dtabharfadh an cur chuige seo deis chothrom do scoláirí staidéar níos doimhne a dhéanamh ar an teanga, is cuma más scoil lán-Ghaeilge nó scoil lán-Bhéarla a scoil?

Aontaím leis an Teachta Ó Cuív agus leis an Teachta Calleary faoin mbuntáiste nádúrtha atá ag scoláirí i scoileanna lán-Ghaeilge ó thaobh na ceiste seo. Táim ag smaoineamh ar, mar shampla, Coláiste Eoin agus Coláiste Íosagáin i mo cheantar féin. Bhí mé ann cúpla seachtain ó shin. Tá siadsan ag staidéar trí Ghaeilge agus ag déanamh a gcuid oibre trí Ghaeilge. Is buntáiste don teanga agus don tír é sin. Tá míbhuntáistí ann dóibh freisin. Tá roinnt scoláirí ann nach labhraíonn an Ghaeilge sa bhaile mar shampla. Tá deacracht acu. Tá buntáiste nádúrtha acu nuair atá siad ag déanamh na hardteistiméireachta trí Ghaeilge. Má táimid chun an difríocht seo a dhéanamh, an mbeadh míbhuntáiste ann dóibh? B'fhéidir go bhfuil an cheist seo freagartha ag an ardrúnaí cheana féin. Caithfimid cothrom na Féinne a chinntiú ansin ionas nach mbeidh míbhuntáiste ann do scoláirí i nGaelcholáistí.