Seán Kyne (Galway West, Fine Gael)
Link to this: Individually | In context | Oireachtas source

I gcomhréir leis na spriocanna sonracha atá leagtha síos i gclár an Rialtais Comhpháirtíochta agus i Ráiteas Straitéise na Roinne, is iad na príomh thosaíochtaí atá agam dom Ghaeilge agus an Ghaeltacht do 2020 ná:

- Bille na dTeangacha Oifigiúla (Leasú) a achtú.

- Forfheidhmiú na Straitéise 20-Bliain don Ghaeilge, agus an Plean Gníomhaíochta a chur chun cinn;

- An Próiseas Pleanála Teanga a bhrú ar aghaidh;

- Tacú le fostaíocht a chruthú agus a chur chun cinn sa Ghaeltacht trí Údarás na Gaeltachta;

- Tacú leis an Ghaeilge a chuir chun cinn ar fud oileán na hÉireann trí Fhoras na Gaeilge;

- Plean dhigiteach don teanga a fhorbairt agus a fhoilsiú;

- Coiste Idir-rannach maidir le Forbairt na nOileán a bhunú, agus polasaí oileánda a fhorbairt.

Ar ndóigh, tá an Straitéis 20 Bliain don Ghaeilge fite fuaite le gníomhaíochtaí mo Roinne thar na réimsí Gaeilge agus Gaeltachta go léir, agus ta an plean gníomhaíochta 2018-2022 i bhfeidhm i gcomhar leis na páirtithe leasmhara. Tá dul chun cinn suntasach déanta le bliain anuas agus foilseofar an chéad tuarascáil ag tabhairt léiriú ar an obair atá déanta go gearr.

Maidir le cúrsaí buiséad, ní miste dom a mheabhrú don Teachta gur tríd an phróiseas Meastacháin agus Cáinaisnéise a dhéantar leithdháileadh ar an soláthar airgid a chuirtear ar fáil ar bhonn bliantúil do mo Roinn agus, go deimhin, do na Ranna Rialtais go léir. Sa chomhthéacs sin, tuigfidh an Teachta go ndéanfar an soláthar airgid don Ghaeilge agus don Ghaeltacht ón Státchiste don bhliain 2020 a mheas i gcomhthéacs an phróisis sin níos déanaí i mbliana.

Seán Kyne (Galway West, Fine Gael)
Link to this: Individually | In context | Oireachtas source

Tugtar briseadh síos sa tábla thíos ar an méid airgid bhreise atá curtha ar fáil don Ghaeilge agus don Ghaeltacht ó bunaíodh an Rialtas seo:

2016	2017	2018	2019
€64.407m [1]	€60.602m	€62.595 [2]	€69.095

[1]San áireamh i bhfigiúr 2016, bhí allúntas aonuaire de €6m le h-íoc as forbairt chéanna farantóireachta ar na hoileáin. [2] Is é seo an figiúr a foilsíodh sna Meastacháin Athbhreithnithe i leith 2018. Cuirfear figiúr deimhnithe ar fáil sa Chuntas Leithreasaithe a bheidh iniúchta ag an C&AG.

Is ionann iomlán an mhaoinithe don Ghaeilge, don Ghaeltacht agus do na hOileáin don bhliain 2019 agus €55.772m. Nuair a chuirtear leithdháileadh an Fhorais Teanga san áireamh, is ionann an maoiniú iomlán agus €69.095m - méadú de €6.5m ar ar an allúntas don earnáil i Meastacháin Athbhreithnithe 2018. San áireamh i leithdháileadh 2019 tá:

- €0.6m sa bhreis chun tacú le cur i bhfeidhm an Phróisis Pleanála Teanga dá ndéantar foráil in Acht na Gaeltachta 2012;

- €2.7m breise d’Údarás na Gaeltachta chun infheistíocht a dhéanamh i gcothabháil agus i gcruthú post i gceantair Ghaeltachta, rud a fhágann gurb é €9.7m an leithdháileadh iomlán caipitil don eagraíocht;

- Leithdháileadh breise de €1.18m do Scéimeanna Tacaíochta Gaeltachta mo Roinne chun tacú tuilleadh le Próiseas Pleanála Teanga na Gaeltachta;

- Leithdháileadh breise de €0.75m do Scéimeanna Tacaíochta Teanga na Roinne lasmuigh den Ghaeltacht chun scoláireachtaí Gaeltachta a chur ar fáil do dhaltaí ó scoileanna DEIS agus chun dul chun cinn a dhéanamh i ndáil le gréasán d’Ionaid Ghaeilge agus Cultúir a fhorbairt ar fud na tíre;

- Leithdháileadh breise de €1m chun forbairt a dhéanamh ar infreastruchtúr calafoirt a fhreastalaíonn ar na hOileáin Árainn agus ar Thoraigh; agus,

- Leithdháileadh breise de €0.433m chun seirbhísí riachtanacha iompair a sholáthar chuig na hoileáin.

Tá an infheistíocht mhéadaithe seo don Ghaeilge, don Ghaeltacht agus do na hOileáin ag dul i bhfeidhm go mór ar phobail Ghaeltachta, go háirithe, mar go bhfuil an chuid is mó den leithdháileadh á tabhairt do chruthú post, forbairt pobail agus pleanáil teanga sa Ghaeltacht, agus, chomh maith leis sin, d’fhorbairt na gcalafort agus na seirbhísí iompair a bhaineann leis na hoileáin.

Is fiú a nótáil chomh maith go bhfuil maoiniú caipitil de €4.4m á chur ar fáil faoin gCiste um Athghiniúint agus Forbairt Tuaithe do thograí de chuid Údarás na Gaeltachta i nGaeltachtaí Dhún na nGall, Mhaigh Eo, Gaillimh, Chiarraí agus Chorcaigh. Tá an maoiniú ceadaithe do thograí rathúil de chuid Údarás na Gaeltachta mar seo a leanas:

- €1.5m ceadaithe chun an t-urlár bairr neamhfhorbartha de gteic @Gaoth Dobhair ar Pháirc Ghnó Ghaoth Dobhair a fhorbairt agus 1,725 méadar cearnach de spás oibre/oifigí nua a chur ar fáil;

- €548,000 chun Ionad Nuálaíochta agus Mol Digiteach gteic @An Spidéal a fhorbairt i gConamara; agus,

- €795,000 chun 8 nIonad Nuálaíochta/Moil Dhigiteacha/Láthair Barrfeabhais a fhorbairt i nGaeltacht Mhaigh Eo ag áireamh Béal an Mhuirthead, An Eachléim, Ghaoth Sáile, Acaill agus Tuar Mhic Éadaigh.

- €415,000 ceadaithe chun máistirphlean a réiteach d’athfhorbairt shean ospidéal an Daingin i nDaingean Uí Chúis, Co. Chiarraí mar Ionad Nuálaíochta, Ionad/Eispéireas Cuairteoirí, Spásanna Cruthaitheachta, foghlamtha agus foirgneamh a bheidh ina eiseamláir ó thaobh éifeachtacht fuinnimh.

- €292,500 chun tacú le dearadh do fhorbairt réimse áiseanna nua pobail, spóirt agus oideachais i mBaile an Fheirtéirigh i gCo. Chiarraí.

- €174,351 ceadaithe do fhorbairt tograí aitheanta i bPlean Gníomhaíochta Uíbh Ráthach i gCiarraí Theas a forbraíodh de réir gnímh sa bPlean Gnímh um Fhorbairt Tuaithe náisiúnta; Tacóidh an maoiniú le feidhmiú an phlean a mbeidh fostú Bainisteoir Tionscnaimh lárnach do fhorbairt tograí aitheanta.

- €180,000 ceadaithe chun máistirphlean a fhorbairt do Champas Choláiste Íosagáin i mBaile Bhuirne, Co. Chorcaí a leagfaidh amach an cás eacnamaíochta, pleanála agus timpeallachta don fhoirgnimh agus na tailte mórthimpeall.

Ní miste a rá gur soláthar breise é seo d’Údarás na Gaeltachta anuas ar an soláthar méadaithe de €9.7m atá curtha ar fáil ag mo Roinn don eagraíocht do 2019.