Terry Brennan (Fine Gael) | Oireachtas source

Go raibh maith agat, a Leas-Chathaoirligh.

Ar dtús báire ba mhaith liomsa, agus tá áthas ormsa fáilte a chuir romhat, a Aire, go dtí an tSeanaid.Bíonn tú anseo linn go minic agus molaim thú an tseachtain atá inniu ann, “Seachtain na Gaeilge”. Bhí tú anseo linn an bhliain seo caite, sa seachtain céanna.

A Aire, mar a dúirt mé cheana sa Seanad, nuair a bhí mise i scoil náisiúnta i gCáirlinn, Contae Lú, cúpla bliain ó shin nó mar sin bhí gach buachaill agus gach cailín ábalta a theanga féin a labhairt go flúirseach. Gach aon duine ábalta a theanga féin a labhairt go flúirseach. Bhí an-suim ag an múinteoir, na múinteoirí a bhí agam ar ár teanga féin. D’fhoghlaim mé Stair, Tír Eolas, Matamaitic gach rud, gach rud trí Ghaeilge ó rang a dó go dtí rang a sé gach aon rud ach amháin an Béarla. Sin mar a bhí sé sna scoileanna náisiúnta a bhí i mo cheantar. Bhí cúig scoileanna náisiúnta sa cheantar agus sin mar a bhí sé i ngach scoil i mo cheantar féin. Áfach, a Aire ní mar atá sé anois i mo cheantar féin. Ceapaim nach bhfuil an locht ar na múinteoirí go léir caithfimid agus na múinteoirí béim níos mó a chur ar, níl mé ábalta mo scríbhneoireacht a léamh béim níos mó a chur ar na bun-chlocha ár teanga sna scoileanna náisiúnta. Béim níos mó ar na hainmfhocail, na haidiachtaí, na briathra, an aimsir chaite, an aimsir láithreach, an modh coinníollach, níl siad acu.

Tá triúr gar phaistí agam, ceann amháin i scoil náisiúnta, duine eile sa mheánscoil. Níl siad ábaltalabhairt abairt amháin, a verb, a noun, a pronoun, an adjective. Níl siad, níl siad, tá mise ag déanamh iarrachta iad a mhúineadh na briathra na rudaí simplí, níl siad acu. Muna mbíonn na bunúsachtaí ag na páistí óga ag na páistí ag fágáil na scoileanna náisiúnta muna mbíonn siad acu beidh siad an- lag i nGaeilge ag dul go dtí na meánscoileanna beidh siad an-lag agus go minic, go minic caileann siad a teanga féin. Caileann siad ní bhíonn áthas orthu a theanga féin a labhairt. It’s not fun for them to speak their own language.

Tá brón orm é sin a rá sa Seanad an seachtain atá ann, an Seachtain na Gaeilge. Is é mo thuairimse nach bhfuil an cuid is mo de na páistí ábalta abairt a chur le chéile.

Go minic sa Teach seo, go minic sa Teach seo, bíonn cuairteoirí ó scoileanna ó ar fud na tíre. Uaireanta tosaím ag caint leo. "Cad as sibh? Cá cónaíonn tú? Cén scoil a bhfuil tú? Cad é an rang?" Féachann siad orm agus na súile oscailte, mar sin. Uaireanta an múinteoir iarann siad ar Oliver nó Traolach caint liom i nGaeilge cúpla focal. Ní féidir leo freagra a thabhairt dom nuair a chuirim ceist orthu, anois is arís sa Teach seo creid é nó ná creid a Aire. Sin mar a bhíonn siad liomsa.

Tá Gaeilge an-mhaith ag an cuid is mó de na Seanadóirí sa teach seo Labhrás agus iad sin. Caithfimid a rá nach bhfuilimid go léir chomh maith ag labhairt le Seanadóir Ó Murchú agus Seanadóir Ó Clochartaigh. Níl mise abalta caint chomh maith leo ach táim ag déanamh iarrachta gach lá is féidir liom. Ach is é mo thuairim go bhfuil oibleagáid orainn go léir cúpla focal a rá le chéile mar a dúirt Lábhrás chomh minic agus is féidir linn sa teach seo agus a bheith bródúil as ár teanga. Ní bheidh mé ró-fhada, tá mé críochnaithe.

Scéal beag a Aire, cúpla seachtain ó shin taobh amuigh den teach seo taobh amuigh ar an sráid chonaic visitor cuairteoir ó na Sáit Aontaithe mo fáinne airgid an fáinne óir i mo chóta agus thosaigh sé ag caint liom. Bhí áthas an domhain orm, duine a rugadh agus a tógadh suas i Nua Eabhrac beagnach seasca bliain d’aois agus d’iarr mé air, how are you able to speak so good of Irish agus dúirt sé liom gur duine a imigh thar sáile ó Chontae na Gaillimhe beagnach 20 bliain ó shin agus thosaigh sé ag cónaí ina aice comharsa dó agus d’fhoghlaim sé an Ghaeilge ón fear sin. Fear a bhí ar scoil roimh mé féin, bhí múinteoir aige, bhí an Ghaeilge go flúirseach agus thosaigh fear ó Nua Eabhrac ag caint liom taobh amuigh den Teach seo bhí mé an-bhródúil. Go raibh maith agat a Leas-Chathaoirligh.