Dinny McGinley (Donegal South West, Fine Gael) | Oireachtas source

Is mian liom buíochas a ghabháil leis an Seanadóir Ó Clochartaigh as an ábhar seo a ardú ar an Athló tráthnóna. Fáiltím roimh an deis soiléiriú a thabhairt faoina bhfuil ar siúl ag an Rialtas faoi láthair maidir leis an cheist thábhachtach seo. Bhain an Ghaeilge aitheantas amach mar theanga oifigiúil agus oibre de chuid an Aontais Eorpaigh ar an 1 Eanáir 2007. Bhí feidhm ag an gcéad mhaolú maidir le húsáid na Gaeilge in institiúidí an AE ar feadh cúig bliana, ón 1 Eanáir 2007 go 31 Nollaig 2011. Cuireadh síneadh cúig bliana eile leis sin ón 1 Eanáir 2012 go 31 Nollaig 2016. Is maolú é seo d'institiúidí an AE ón dualgas gach téacs dlíthiúil a aistriú go Gaeilge. Faoi théarmaí an mhaolaithe, ní gá ach dlíthe an AE a dhéantar faoi nós imeachta na comhchinnteoireachta a aistriú go Gaeilge. Mar thoradh ar theacht i bhfeidhm Chonradh Liospóin ar an 1 Nollaig 2009, is é nós imeachta na comhchinnteoireachta an gnáth-nós anois, seachas an eisceacht, i reachtóireacht an AE. Mar thoradh air sin, tá méadú mór tagtha ar líon na ndlíthe AE is gá a aistriú go Gaeilge.

Éilíonn an maolú féin go ndéanfaí cinneadh faoi mhí na Nollag 2015 ar a dhéanaí maidir le síneadh a chur leis an maolú ar feadh cúig bliana eile, nó gan sin a dhéanamh. Tá sé curtha in iúl ag institiúidí an AE, áfach, go mbeadh sé inmholta go mbeadh cinneadh ar fáil ón Rialtas faoi dheireadh 2014 ar a dhéanaí, chun cibé pleanáil a theastóidh do riachtanais ar bith earcaíochta a chur sa treis. Agus an spriocdháta sin curtha san áireamh, tá comhráite ar bun le roinnt míonna anuas idir oifigigh mo Roinne agus páirtithe leasmhara éagsúla, institiúidí an AE ina measc, chun moltaí sonracha a cheapadh maidir leis an gcur chuige is fearr don todhchaí. Mar ghné lárnach de mholtaí ar bith maidir leis an maolú a bhaint, tá an fháil a bheadh ar dhaoine a mbeadh na scileanna riachtanacha acu chun dul i mbun poist in institiúidí an AE, chomh maith le giniúint téarmaí i gcomhréir a n-úsáide in aistriú cáipéisí oifigiúla.

Sa chomhthéacs sin, mar atá ráite ag an Seanadóir, tá dhá thionscnamh maoinithe ag mo Roinn le roinnt blianta anuas: an tionscnamh InterActive Terminology for Europe agus an Tionscnamh Ardscileanna Gaeilge. Cuireann mo Roinn maoiniú ar fáil do Fiontar in Ollscoil Chathair Bhaile Átha Cliath chun téarmaí Gaeilge a aistriú do bhunachar sonraí téarmaíochta an AE, ar a dtugtar InterActive Terminology for Europe. Chuimsigh an maoiniú ó mo Roinn do Fiontar don tionscnamh seo ón bhliain 2007 go dtí an bhliain 2012 os cionn €1.85 milliún. Ina theannta sin, tá maoiniú ceadaithe do leanúint an tionscnaimh seo in 2013 agus in 2014. Tá os cionn 50,000 téarma Gaeilge curtha ar fáil ag Fiontar do InterActive Terminology for Europe, a chuimsíonn 9 milliún téarma i 23 teanga oifigiúla an AE. As an 23 teanga oifigiúla, tá an Ghaeilge anois ar an 14ú teanga is mó sa bhunachar sonraí téarmaíochta seo.

Bunaíodh an Tionscnamh Ardscileanna Gaeilge in 2006 mar fhreagra ar an riachtanas sainaitheanta go méadófaí líon na gcéimithe le scileanna i réimsí sonracha i gcomhthéacs Acht na dTeangacha Oifigiúla 2003 agus an Ghaeilge ina teanga oifigiúil de chuid an AE. Tá soláthar daoine cáilithe le scileanna Gaeilge chun freastal ar riachtanais earcaíochta á bhaint amach tríd an tionscnamh seo. Faoin tionscnamh seo, cuireann mo Roinn maoiniú ar fáil do sainchúrsaí Gaeilge tríú leibhéal in Éirinn i réimsí ar nós aistriúchán, ateangaireacht, teicneolaíocht faisnéise agus dlí. Tá an ciste á riar ag an Roinn i gcomhar leis an Údarás um Ard-Oideachas. Tá os cionn €11 milliún caite ar an tionscnamh seo go dáta.

Maidir le comhthéacs fostaíochta san AE i gcoitinne, ní miste dom a rá go n-aithníonn an Rialtas an tábhacht straitéiseach do leas na hÉireann a bhaineann le fostaíocht do shaoránaigh na hÉireann i bpoist san AE, poist atá Gaeilge-lárnaithe san áireamh. I samhradh 2013, cheadaigh an Rialtas socruithe nua atá dírithe ar fáil réidh le dídhreasuithe do Ranna Stáit chun oifigigh a chur ag obair san AE mar shaineolaithe náisiúnta ar iasacht. Is aitheantas iad na socruithe nua seo ar a thábhachtaí agus atá sé go bhfaighidh oifigigh ón tír seo an deis oibriú i réimsí polasaí laistigh d'institiúidí an AE. Ó tharla go n-aistríonn daoine a bhíonn ag obair i bpoist teanga - go háirithe iad sin atá ag obair mar dhlí-theangeolaithe - go réimsí polasaí AE go minic, ní féidir béim sách mór a chur ar an tábhacht a bhaineann le líonadh na bpost seo do straitéis fhoriomlán an Rialtais maidir le láithreacht na hÉireann san AE a mhéadú.

Luaitear sa straitéis 20 bliain don Ghaeilge go n-oibreoidh an Rialtas "chun na himthosca a chruthú ina mbeidh go leor céimithe cáilithe ar fáil le freastal ar riachtanais earcaíochta an AE le go bhféadfar deireadh a chur leis an maolú sin le linn ré na Straitéise seo". Is léir ón méid atá ráite agam tráthnóna go bhfuil plé leanúnach gníomhach ar siúl ag mo Roinn agus na páirtithe leasmhara ábhartha maidir le ceist an mhaolaithe. Tá moltaí sonracha maidir leis an gcur chuige is fearr don todhchaí á n-ullmhú faoi láthair. Tá sé i gceist na moltaí sin a chur faoi bhráid an chéad chruinniú eile den choiste Rialtais ar an nGaeilge agus an Ghaeltacht, a thionólfar go luath sa bhliain úr.