Seanad debates

Wednesday, 20 November 2013

Adjournment Debate

An Teanga Gaeilge

3:30 pm

Photo of Trevor Ó ClochartaighTrevor Ó Clochartaigh (Sinn Fein) | Oireachtas source

Cuirim fáilte roimh an Aire Stáit. Tá mé an-bhuíoch gur tháinig sé anseo. Táimid ag iarraidh an Ghaeilge a chur chun cinn ar gach leibhéal - ag an leibhéal áitiúil, ag leibhéal an Stát agus ag an leibhéal Eorpach. Mar is eol dúinn, tá maolú i bhfeidhm i leith na Gaeilge mar theanga oifigiúil de chuid an Aontais Eorpaigh i láthair na huaire. Bhí sé curtha i dtoll a chéile i dtosach báire sa bhliain 2004 go dtabharfaí stádas faoi leith don Ghaeilge ag leibhéal an AE. Bhí muid ar fad an-dearfach faoi sin agus cheap muid gur céim an-láidir chun cinn a bhí ann.

Ag an am sin, mar gheall go raibh deacrachtaí ann ó thaobh líon na n-aistritheoirí agus ateangairí, srl., a bhí ar fáil lena leithéid de sheirbhís a sholáthar, tugadh maolú faoi leith nach gcaitheadh an rud ar fad a chur i bhfeidhm. Sa bhliain 2010, de réir mar a thuigim, cuireadh an maolú i bhfeidhm é ar feadh roinnt blianta eile. Ciallaíonn sé sin go bhfuil athbhreithniú le déanamh ar an gcinneadh sin i láthair na huaire. Go bunúsach, tá deis ann, agus an Ghaeilge mar theanga oifigiúil de chuid an AE, 183 nó 184 post a chur ar fáil do dhaoine a bheadh ag obair sa Choimisiún agus sa Pharlaimint thall ansin ag déanamh ateangaireacht, ag aistriú cáipéisí agus ag déanamh cinnte de go bhfuil an leibhéal céanna seirbhíse á thabhairt don Ghaeilge is atá á thabhairt do gach teanga oifigiúil eile. Níl sé sin á chur i bhfeidhm againn de bharr an maolaithe seo, a d'iarr Rialtas na hÉireann.

Caithfear cinneadh a dhéanamh go luath, i ndáiríre, an bhfuilimid ag lorg an maolú sin a choimeád don chéad tréimhse eile. Tá súil agam go n-inseoidh an tAire Stáit dúinn anocht nach bhfuil sé sin amhlaidh, go bhfuil gach rud faoi réir agus go ndéanfaidh Comhairle an AE cinneadh maidir leis an maolú seo roimh dheireadh na bliana 2015, tar éis an athbhreithnithe fhoirmiúil. De réir mar a thuigim, caithfidh an Rialtas cur in iúl don AE go bhfuil an tír seo ag iarraidh go mbainfear an maolú seo amach ionas go dtarlóidh sé sin. Tá a fhios againn go maith go n-oibríonn an Coimisiún agus na hinstitiúidí eile go mall ó thaobh próiseas earcaíochta a eagrú agus postanna a chur ar fáil, srl. Tá súil agam go bhféadfaí an 180 nó 190 post a bheadh ar fáil do lucht na Gaeilge a fhógairt, ach tá sé ag brath ar an Rialtas a leithéid a lorg. Ní foláir go mbeadh an t-iarratas sin á chur go dtí an Coimisiún. Iarraim ar an Rialtas cur in iúl don Choimisiún go luath - roimh dheireadh na bliana seo nó ag tús na bliana seo chugainn - go bhfuil sibh faoi réir.

Is minic a mbíonn muid ag caitheamh anuas ar an Rialtas deireanach, ach tuigim go ndearna siad infheistíocht mhór sa chomhthéacs seo. De réir mar a thuigim, tá infheistíocht de bhreis is €8 milliún curtha ar fáil chun cúrsaí a sholáthar dóibh siúd a bheadh ag déanamh ateangaireacht agus aistriúcháin, ionas go mbeadh an cumas sin aitheanta. De réir mar a thuigim, roimh dheireadh na bliana 2012, bhí 243 duine cáilithe sna cúrsaí seo agus aitheantas dá réir tugtha dóibh. De réir eolas atá curtha ar fáil dom, tá 157 aistritheoir creidiúnaithe don earnáil phoiblí ar phainéal Fhoras na Gaeilge, mar shampla. Beidh scrúdú eile i gcóir an lucht creidiúnaithe sin an mhí seo chugainn.

Tá deis ann sa chomhthéacs seo. Nílimid ag iarraidh aon duine ón tír seo a chur anonn go dtí an Bhruiséil nó go Strasbourg. Tá deis anseo 183 nó 184 post ardleibhéil a chur ar fáil roimh dheireadh na bliana 2016, ach gníomh dearfach a ghlacadh. Is é sin an fáth go bhfuil an cheist seo curtha agam tráthnóna. De réir mar a thuigim, titeann an cúram go hoifigiúil nó go foirmeálta ar Roinn an Taoisigh an rud seo a lorg. Sílim gur iarr an Roinn Gnóthaí Eachtracha agus Trádála roimhe seo go gcuirfí an maolú i bhfeidhm. B'fhéidir go bhfuil an tAire Stáit ag féachaint ar an gceist ar son an Rialtais. Tá súil agam go bhfuil sé i gceist ag an Rialtas an maolú seo a tharraingt siar ionas go mbeimid in ann stádas iomlán a bhaint amach don Ghaeilge ag leibhéal an AE agus na postanna ríthábhachtacha seo a chur ar fáil.

Comments

No comments

Log in or join to post a public comment.