Michael Kitt (Galway East, Fianna Fail)
Link to this: Individually | In context | Oireachtas source

92. To ask the Minister for Arts, Heritage and the Gaeltacht an mbeidh foráil nua i mBille na dTeangacha Oifigúla (Leasú) 2014 chun go mbeidh 10% ar a laghad de na fostaithe sa státseirbhís in ann cumarsáid shásúil a dhéanamh leis an bpobal trí Ghaeilge; agus an ndéanfaidh sí ráiteas ina thaobh. [46788/14]

Michael Kitt (Galway East, Fianna Fail)
Link to this: Individually | In context | Oireachtas source

Gabhann an cheist seo le Bille na dTeangacha Oifigiúla (Leasú) 2014 agus an riachtanas ann go mbeadh 10%, ar a laghad, de na fostaithe sa Státseirbhíse in ann cumarsáid sásúil a dhéanamh leis an bpobal tré mheán na Gaeilge. Tá imní ar a lán daoine nach mbeidh siad in ann a gcuid ghnó a dhéanamh tré mheán na Gaeilge. An ndéanfaidh an Aire Stáit aon rud maidir leis an scéal seo?

Joe McHugh (Donegal North East, Fine Gael)
Link to this: Individually | In context | Oireachtas source

Mar is eol don Teachta, rinneadh athbhreithniú ar Acht na dTeangacha Oifigiúla 2003 i gcomhréir leis an ghealltanas a tugadh i gClár an Rialtais 2011-2016. Mar thoradh ar an athbhreithniú sin, d'fhoilsigh mo Roinn cinn Bhille na dTeangacha Oifigiúla (Leasú) 2014 i mí Aibreáin seo a chuaigh thart. Déantar foráil i gceann a sé den Bhille beartaithe go gcuirfear fo-alt nua isteach san Acht chun na poist i gcomhlachtaí poiblí a bhfuil riachtanas inniúlachta Gaeilge ag gabháil leo a shonrú i scéimeanna teanga. Eascraíonn an leasú sin as cinneadh Rialtais an 30 Deireadh Fómhair 2013 i ndáil le deireadh a chur le marcanna bónais a bhronnadh as oilteacht Ghaeilge in earcaíocht agus comórtais ardaithe céime na Státseirbhíse agus córas nua bunaithe ar inniúlacht a chur ina áit. Is í an aidhm atá leis an chóras nua ná an líon d'oifigigh le Gaeilge sa Státseirbhís a mhéadú. Ina theannta sin, ní miste a nótáil go sonrófar i bpleananna fórsa oibre Ranna agus oifigí Rialtais amach anseo na poist-réimsí oibre ina mbeidh gá le baill foirne atá in ann feidhmiú sa dá theanga oifigiúla. Ag féachaint do chur i bhfeidhm Acht na Gaeltachta 2012, iarrtar ar Ranna aird ar leith a thabhairt ar phoist atá lonnaithe i gceantair Ghaeltachta nó ag freastal ar na ceantair sin.

Tuigtear dom go bhfuil sé i gceist triail a bhaint as na socruithe nua earcaíochta sa chomórtas d’Oifigigh Cléireachais atá ar siúl faoi láthair ag an tSeirbhís um Cheapacháin Phoiblí. Tá sé beartaithe go mbunófar fo-phainéal d'oifigigh le Gaeilge, a dhéanfaidh suas céatadán suas le 6% den phainéal foriomlán d'Oifigigh Cléireachais. Ní mór do na hiarrthóirí a cheapfar ón phainéal seo a bheith in ann raon iomlán seirbhísí a chur ar fáil i nGaeilge.

Ní miste a chur in iúl chomh maith go n-éilítear ar chomhlachtaí poiblí, de réir alt 13(d) d'Acht na dTeangacha Oifigiúla 2003, agus scéimeanna teanga á n-ullmhú acu, a chinntiú go gcomhlíontar na riachtanais Ghaeilge faoi leith a bhaineann le seirbhísí a sholáthar sa Ghaeltacht.

Michael Kitt (Galway East, Fianna Fail)
Link to this: Individually | In context | Oireachtas source

Is é seo an chéad uair a bhfuair mé na ceisteanna roimh an tráth na gceist. Labhair an Aire Stáit ar athbhreithniú an Acht na dTeangacha Oifigiúla. Is í an aidhm atá ag an gcóras nua ná an líon daoine in ann feidhmiú go dhá-theangach sa Státseirbhíse a mhéadú. Is maith an aidhm í sin. Mar a dúirt mé, tá daoine ann agus iad ag iarraidh a gcuid ghnó a dhéanamh tré mheán na Gaeilge. Luaigh an Aire Stáit painéal d'oifigigh cléireachais agus luaigh sé figiúir de 6%. An dóigh leis an Aire Stáit go bhfuil sé sin indéanta agus go mbeidh daoine in ann a gcuid ghnó a dhéanamh tré mheán na Gaeilge?

Joe McHugh (Donegal North East, Fine Gael)
Link to this: Individually | In context | Oireachtas source

Tá mé cinnte faoi sin. Tá fios agam go raibh díospóireacht mhór ann roimh an cinneadh seo a dhéanamh, am nach raibh mise ceaptha mar Aire Stáit. Glacaim nach bhfuil i gceist ach figiúir de 6%. Ach is dóigh liom gur tús maith é. Mar a deirtear, is tús maith leath na hoibre. Is féidir linn tógáil ar an figiúir de 6%. Tá an tSeirbhís um Cheapacháin Phoiblí ag eagrú comórtais earcaíochta éagsúla. Tá sé i gceist fo-phainéal, suas le 6%, d'oifigigh le Gaeilge a chruthú mar thoradh ar na comórtais sin. Maidir leis an mBille teanga, beartaíodh go mbeadh ar chomhlachtaí poiblí na poist a bhfuil riachtanas Gaeilge ag baint leo a aithint sna scéimeanna teanga. Is dul chun cinn suntasach é sin. Bhí díospóireacht mhór ann roimh an chinneadh seo a dhéanamh. An ceart figiúir de 6% nó 10%? Ach is é an rud is tábhachtaí ná tús maith a bheith againn. Déanfaidh mé gach iarracht maidir le seo. Tá díospóireacht agus comhrá ar siúl fé láthair idir na Roinne áirithe san Rialtas.

Michael Kitt (Galway East, Fianna Fail)
Link to this: Individually | In context | Oireachtas source

Tá imní ar a lán daoine faoi seo. Bhí trí máirseáil i rith na bliana - i mBaile Átha Cliath, i mBéal Feirste agus i gConamara. Chailleamar an Coimisinéir Teanga agus dúirt an iar-Choimisinéir a lán rudaí faoin gceist seo. Bhí brait ag na mairseálacha seo ag rá go raibh daoine "dearg le fearg". Sin an teachtaireacht a bhí acu. Bhí siad ag caint mar gheall ar chothrom na féinne, mar cheap siad nach raibh cothrom na féinne don teanga ná do na daoine a bhí ag iarraidh gnó a dhéanamh trí Ghaeilge. Maidir leis na ranna Rialtaise agus Feidhmeannacht na Seirbhíse Sláinte, tá a lán daoine buartha mar nach bhfuil siad in ann freagra a fháil agus gnó a dhéanamh trí Ghaeilge. Caithfimid níos mó a dhéanamh faoi sin.

Joe McHugh (Donegal North East, Fine Gael)
Link to this: Individually | In context | Oireachtas source

Beidh mé i dteangmháil leis na hoifigigh sinseartha agus na hAirí idir na ranna rialtais éagsúla chun daoine a bhogadh chun tosaigh sa scéim. Tá dualgas orainn an teanga a chur chun tosaigh sna ranna agus sna seirbhísí phoiblí timpeall na tíre. Is tús maith é 6% agus is dócha go mbeidh an tír in áit difriúil amach anseo. Is é an rud is tábhachtaí ná go mbeadh scéal difriúil agus dearfach ann. Aontaím nach bhfuil sé ceart nach mbeadh duine le Gaeilge acu ag freagairt an ghutháin sa Roinn sin nó i bhFeidhmeannacht na Seirbhíse Sláinte. Is é sin an dúshlán atá romhainn anois. Is é an teachtaireacht atá agam do na daltaí sa bhunscoil agus sa mheánscoil, agus a dtuismitheoirí fosta, ná go mbeidh poist ar fáil nuair a bheidh an tír in áit difriúil agus beidh na ranna rialtais ag lorg daoine le Gaeilge chun obair sna ranna, sna comhairlí chontae, i bhFeidhmeannacht na Seirbhíse Sláinte agus ar uile.