Dáil debates
Wednesday, 14 May 2025
Údarás na Gaeltachta (Amendment) Bill 2024: Céim an Choiste (Atógáil)
10:55 am
Dara Calleary (Mayo, Fianna Fail)
Tairgim leasú Uimh. 58:
Ar leathanach 33, líne 27 agus líne 28, na focail go léir ó “Leasaítear” ar líne 27, agus an focal sin san áireamh, síos go dtí líne 28, agus an líne sin san áireamh, a scriosadh agus an méid seo a leanas a chur ina n-ionad: “Leasaítear Acht na dTeangacha Oifigiúla, 2003—(a) in alt 9(4)(a) (a cuireadh isteach le halt 4(c) d’Acht 2021), trí “ná ní lú feiceálacht, infheictheacht ná inléiteacht an chuid den téacs a bheidh i nGaeilge ná an chuid den téacs a bheidh i mBéarla, agus” a chur in ionad “agus beidh sí chomh feiceálach, chomh hinfheicthe agus chomh hinléite céanna leis an gcuid den téacs a bheidh i mBéarla, agus”,
(b) in alt 9C(2)(b) (a cuireadh isteach le halt 5 d’Acht 2021), trí “ná ní lú feiceálacht, infheictheacht ná inléiteacht an chuid den téacs a bheidh i nGaeilge ná an chuid den téacs a bheidh i mBéarla, agus” a chur in ionad “agus beidh sí chomh feiceálach, chomh hinfheicthe agus chomh hinléite céanna leis an gcuid den téacs a bheidh i mBéarla, agus”,
(c) in alt 9D(3)(b) (a cuireadh isteach le halt 5 d’Acht 2021), trí “ná ní lú feiceálacht, infheictheacht ná inléiteacht an chuid den téacs a bheidh i nGaeilge ná an chuid den téacs a bheidh i mBéarla, agus” a chur in ionad “agus beidh sí chomh feiceálach, chomh hinfheicthe agus chomh hinléite céanna leis an gcuid den téacs a bheidh i mBéarla, agus”,
(d) in alt 10A (a cuireadh isteach le halt 6 d’Acht 2021)—(i) tríd an bhfo-alt seo a leanas a chur isteach i ndiaidh fho-alt (1):agus“(1A) Ní bheidh feidhm ag an alt seo—agus(a) maidir le fógraíocht—ná(i) a dhírítear ar lucht féachana agus éisteachta atá lasmuigh den Stát, agus
(ii) nach bhfuil i dteanga oifigiúil,(b) maidir le fógraíocht—lena gcuirtear clár chun cinn.”,(i) ar sheirbhís craolacháin closamhairc,
(ii) ar sheirbhís meán closamhairc ar éileamh, nó
(iii) ar sheirbhís craolacháin fuaime,
(ii) i bhfo-alt (2), trí na mínithe seo a leanas a chur isteach:“ciallaíonn ‘Acht 2009’ an tAcht Craolacháin, 2009;
tá le ‘seirbhís craolacháin closamhairc’ an bhrí chéanna atá leis in Acht 2009;
tá le ‘seirbhís meán closamhairc ar éileamh’ an bhrí chéanna atá leis in Acht 2009;
tá le ‘clár’ an bhrí chéanna atá leis in Acht 2009;
tá le ‘seirbhís craolacháin fuaime’ an bhrí chéanna atá leis in Acht 2009;”,
(e) tríd an alt seo a leanas a chur isteach i ndiaidh alt 19A:”.
Cinntíonn ailt (a), (b) agus (c) de leasú Uimh. 58 go bhfuil foclaíocht na bhforálacha ábhartha sa leagan Gaeilge d’Acht na dTeangacha Oifigiúla, 2003 ag teacht go hiomlán leis an leagan Béarla. Is ar chomhairle ó Rannóg an Aistriúcháin de chuid an Oireachtais atá na leasaithe seo á ndéanamh.
Cinntíonn alt (d) de leasú Uimh. 58 nach gá do chomhlachtaí poiblí tabhairt faoi bhearta díréireacha chun comhlíontacht le hAcht na dTeangacha Oifigiúla a bhaint amach, ag féachaint ach go háirithe do luach ar airgead don Státchiste agus do mhianta foriomlána an Achta sin. Tá na leasuithe seo á moladh de bharr ceisteanna a d’eascair ó fheidhmiú na forála seo. Ní gá a rá gur foráil thar a bheith fiúntach í an fhoráil fhógraíochta atá tar éis cur go mór le feiceálacht na teanga. Mar sin féin, tá cúpla iarmhairt neamhbheartaithe nótáilte ó cuireadh i bhfeidhm í agus, chuige sin, tá na leasuithe seo á moladh anois. Leis na leasuithe seo, cuirtear soiléiriú ar fáil maidir le cineálacha fógraíochta sonracha nach bhfuil sa chomhaireamh don fhoráil seo, eadhon fógraíocht a dhéantar thar lear i dteanga nach teanga oifigiúil í mar aon le blaisíní a chuirtear amach chun poiblíocht a dhéanamh ar chláir teilifíse nó raidió. Is de bharr aighneachtaí, ón gCoimisinéir Teanga san áireamh, a bhfuiltear ag áireamh na leasuithe seo. Ag eascairt ón méid seo ansin, is leasuithe iarmhartacha iad alt (e) de leasú Uimh 58 agus leasuithe Uimh. 59 go 61, go huile. Tá leasú Uimh. 61 ag féachaint chuige go dtiocfaidh leasú Uimh. 58 i ngníomh láithreach ar achtú an Bhille seo. Dá bhrí sin, molaim na leasaithe seo don Teach.
Ba chóir a nótáil go bhfuil sé ar intinn agam leasú ar alt 192 den Acht Rialtais Áitiúil, 2001, arna chur isteach le halt 48 den Acht Comhshaoil (Forálacha Ilghnéitheacha), 2011, a mholadh ag Céim na Tuarascála. Is leasú teicniúil é seo a bhaineann leis na feidhmeanna i dtaca le logainmneacha atá ag an Aire a bhfuil cúraimí na Gaeltachta agus na Gaeilge air nó uirthi. Leis an leasú teicniúil a bheidh á mholadh agam, deimhnítear gur ag an Aire Forbartha Tuaithe agus Pobail agus Gaeltachta atá na feidhmeanna sin i dtaca le logainmneacha, agus cuirtear deireadh le haon amhras dlíthiúil maidir leis an gceist.
No comments