Dessie Ellis (Dublin North-West, Sinn Fein) | Oireachtas source

Rinne an athbheochan Ghaelach ag tús an 20ú haois iarracht stop a chur le meath na teanga agus an cultúr Gaelach bhí ar riocht neamhbhuan de thoradh na dlíthe daingean a chur cosc ar na teanga agus ar chultúr dúchasach na nGael, agus - ina dhiadh sin - an gorta, an imirce agus an meath. Bhí an dearcadh ann san am a chuaigh thart go raibh an Ghaeilge ina bac ar dul chun cinn agus rathúlacht. D'éirigh an dearcadh seo fite fuaite in a lán glúnta de mhuintir na hÉireann agus d'fhág sé gur diúltaíodh don teanga agus gur beag an t-olc a bhí air. Na laethanta seo, is minic a luíonn cinniúint na teanga i lámha múinteoirí maithe atá paiseanta faoin teanga agus a chuireann an paisean seo ar aghaidh dá scoláirí. Cé go bhfuil naimhdeas áirithe i leith na teanga, tá gné den sentimentality freisin maidir lena caomhnú.

Is trua go mothaíonn a lán daoine gur streachailt neamhriachtanach é an Ghaeilge a fhoghlaim toisc go gcreideann siad nach mbeidh aon úsáid acu as nuair a fhágann siad an scoil. Sin an fáth go bhfuil daoine ann a áitíonn ar son an Ghaeilge a bhaint mar ábhar éigeantach ar scoil. I mo Dháilcheantar, Baile Átha Cliath Thiar Thuaidh, tá roinnt Gaelscoileanna agus Gaelcholáistí le foireann tiomanta a mhúineann agus a chuireann an Ghaeilge chun cinn i mbealach a thugann grá don teanga, do na páistí agus dá dteaghlaigh. Scoil amháin dá leithéid is ea Gaelscoil Cholmcille, a bhunaíodh in 1996 agus atá ag fanacht go fóill ar fhoirgneamh bhuan agus a chaith a chéad blianta thuas staighre i gclub peile i Seantrabh. Bhog siad chuig a suíomh reatha ar Lána na Cúlóige in 2008, i bhfoirgneamh réamhdhéanta a bhí le bheith ina réiteach gearrthéarmach. Tá go leor airgid caite thar na blianta ag iarraidh an foirgneamh sealadach seo a chothabháil. Tá an scoil rathúil agus móréilimh seo suite in áitreabh nach bhfuil oiriúnach don fheidhm. Chomh maith leis sin i Mí Mheán Fómhair seo chugainn, tá súil acu rannóg speisialta a oscailt chun freastal ar dhaltaí le huathachas. Tá iarratas nua curtha isteach go dtí an Roinn Oideachais chun scoil nua le 18 seomra ranga a mhaoiniú ina mbeidh seomraí ranga speisialta, giomnáisiam nua, cistin, leabharlann, agus áiseanna riachtanacha eile in aice láimhe. Má tá rath agus fás ar ár dteanga, ní mór dúinn tacú lena leithéid de scoileanna. Tá tacaíocht an Aire de dhíth le haghaidh an scoil seo.

See this speech in context