Bríd Smith (Dublin South Central, People Before Profit Alliance) | Oireachtas source

Tá mé ag roinnt mo chuid ama leis an Teachta Barry.

Molaim gach Teachta a bhfuil ag déanamh iarracht leis an teanga. Tá sé deacair agus bítear an-neirbhíseach. Níl mé líofa ach déanfaidh mé mo dhícheall agus ba chóir dom níos mó Gaeilge a úsáid mar if you do not use it you lose it. Fair play do na Teachtaí atá ag déanamh iarracht an Ghaeilge a labhairt anseo den chéad uair.

Ba mhaith liom rud éigin a rá le daoine i mo cheantar, i mBaile Formaid, a mbeidh ag ceiliúradh Seachtain na Gaeilge le comórtas idir na páistí agus le ceol agus craic sna caifí agus sna tithe tábhairne. There is a big interest in the Irish language in Ballyfermot, as there is in Ballymun, as Deputy Ellis said. An awful lot of people grow up realising that they wish they could speak Irish again; even some journalists say to me that they wish they had the language. We should do everything, policy-wise, to reach out to that cohort.

Ba mhaith liom moladh a thabhairt do déantóirí an scannáin "An Cailín Ciúin". Is iontach an rud é go bhfuil an scannán sin ag dul go dtí na Oscars. Is scannán iontach é agus ba mhaith liom moladh a thabhairt don fhoireann agus guím gach rath orthu.

Tá a fhios agam go bhfuil an polasaí sa chóras oideachas ón réamhscoil go dtí an tríú leibhéal sa chlár Rialtas. Taobh amuigh den obair atá déanta sna scoileanna lán-Ghaeilge, níl tús curtha leis na polasaithe seo fós. On the Gaelscoileanna, it is an awful shame that there are whole tracts of working class areas of Dublin that do not have one. I am aware that Senator Black is campaigning for one in Dublin 8 but there is a wider campaign for Gaelscoileanna in Dublin 8, Dublin 10 and Dublin 12. Our councillor, Hazel de Nortúin, has been campaigning with local people and with Sinn Féin in the area, for a Gaelscoil in Ballyfermot, which is needed. Tá daonra ard sna háiteanna seo; they are highly populated.

Ba mhaith liom cúpla rud a rá maidir leis na polasaithe féin. Tuairiscítear in The Irish Timesgo mbainfear 30 nóiméad sa tseachtain ó mhaoiniú don Gaeilge sa churaclam ón mbunscoil go dtí rang 3, agus gan taighde ar bith déanta ar an damáiste a dhéanfaidh sé seo do chaighdeán an teanga sna bunscoileanna.

Chomh maith leis sin, tá ardú ag teacht ar mhéid na ndaltaí le díolúine ag an dara leibhéal. In ionad daoine a fhágáil amach as an gcóras, ba cheart don chóras athrú le freastal ar dhaltaí a bhfuil riachtanais faoi leith acu. Tá sé thar am polasaí ceart a chur le chéile in éineacht le saineolaithe a bhfuil tuiscint agus taithí acu ar an nGaeilge sa chóras oideachais.

Ba mhaith liom cúpla rud a rá faoi chúrsaí tithíochta sa Ghaeltacht. Bhí plé againn níos luaithe faoi dhíshealbhú agus faoin ngéarchéim thithíochta. Caithfear a rá go bhfuil an ghéarchéim thithíochta agus géarchéim na teanga fite fuaite lena chéile. Cén fáth? Tá sé thar a bheith deacair do phobal na Gaeltachta cead pleanála a fháil ina gceantair féin. Ba cheart go mbeadh riachtanas áitiúil i gceist dóibh siúd go bhfuil Gaeilge acu agus do dhaoine ón gceantar féin. Ba cheart iarracht mhór a dhéanamh an Ghaeilge a spreagadh do dhaoine nach bhfuil an teanga ar a dtoil acu sna Gaeltachtaí agus go háirithe sna Breac-Ghaeltachtaí. Ba cheart maoiniú breise a chur ar fáil chun go mbeadh daoine in ann freastal ar chúrsaí Gaeilge saor in aisce. Ba mhaith linn é sin a fheiceáil ar fud na tíre ach tá géarghá leis sa Ghaeltacht.

Is cuma céard eile a dhéantar; má chailltear an Ghaeilge sa Ghaeltacht, is cailliúint do chách sa tír seo a bheadh ann agus do gach duine atá ag gníomhú ar son na Gaeilge.

See this speech in context