Aengus Ó Snodaigh (Dublin South Central, Sinn Fein) | Oireachtas source

Tá sé á rá ag an Aire Stáit go bhfuil sé de chead ag aon duine Gaeilge a úsáid os comhair na cúirte i gcás go mbeadh daoine ag tógáil an cháis nó má tá an cás á thógáil i gcoinne an Stáit agus gur féidir leo an Ghaeilge a roghnú sa chás sin. Tá breall ar an Aire Stáit. Má théim isteach sa chúirt, is féidir liom cás cúirte a bheith agam i mBéarla le moill agus tá moilleanna sna cúirteanna. Ach ó thaobh stádas na Gaeilge de, cuirtear leis an moill sin. Ní féidir liom, dá réir, go huathoibríoch dul isteach agus an ceart agus an stádas ceannann céanna a bhaint amach. Tá moill ann toisc nach bhfuil na breithimh ann le Gaeilge, nach bhfuil na dlíodóirí ná na habhcóidí ar fáil chomh flúirseach is gur chóir. Tá daoine agus breithimh den scoth ann agus tá daoine eile nach bhfuil amhlaidh. Tá daoine ar na binsí nach bhfuil Gaeilge acu. Tá roinnt eile freisin nach bhfuil tuiscint acu ar an mBunreacht i nGaeilge. Tuigeann siad an Bunreacht ach níl an tuiscint i nGaeilge acu.

Táim an-chúramach faoin méid atá á rá agam agus ní mise a bhí á rá an méid seo mar is é seo a bhí á rá laistigh den chúirt ag an mBreitheamh Úna Ní Raifeartaigh nuair a bhí sí ag caint agus ag caitheamh anuas ar an drochshlí a caitheadh leis an nGaeilge agus atá á caitheamh léi laistigh de na cúirteanna faoi láthair. Tá fadhb ann agus í aitheanta ní hamháin agamsa ach, mar a dúirt mo chomhghleacaí níos luaithe, ag an Teachta Fergus O'Dowd 20 bliain ó shin. Níor tharla aon athrú seachas a mhalairt agus is ag dul in olcas atá ceisteanna sna cúirteanna, ní hamháin ó thaobh na Gaeilge de ach ó thaobh a lán rudaí eile, ach táimid anseo ag déileáil le ceist na Gaeilge. Níl an stádas ná an t-aitheantas cuí á thabhairt mar is cóir don Ghaeilge. Is é sin ceann de na bunfhadhbanna. Ba chóir go mbeadh sé mar choinníoll nuair atá breitheamh á roghnú - is é seo ceann de na leasuithe - go bhfuil Gaeilge acu, go bhfuil siad inniúil sa Ghaeilge agus go dtuigeann siad í.

Má tá breitheamh ann gan an tuiscint ar an nGaeilge, conas is féidir leis nó léi an dlí a aithint i gceart nó chomh tapa agus ba chóir dó nó di? Ba chóir don Aire Stáit féachaint athuair ar a bhfuil á rá agam maidir leis na breithiúna.

See this speech in context