Jack Chambers (Dublin West, Fianna Fail) | Oireachtas source

Maidir le leasú Uimh. 2, beimid ag tógáil ar líon agus leibhéal na seirbhísí atá ar fáil trí Ghaeilge trí fheidhmiú an phlean náisiúnta agus trí chóras na gcaighdeán ar bhonn céimnithe tomhaiste. Caithfimid a bheith airdeallach agus muid ag tabhairt leasuithe isteach ar an reachtaíocht agus ar an tionchar a d'fhéadfadh siad a imirt ar reachtaíocht eile. Ní shílim dá réir go mbeidh sé ciallmhar míniú ar an téarma "cúirt" a fhorbairt faoi láthair sa reachtaíocht seo. Tá tuiscint fhorleathan ann ar céard is cúirt ann agus níor mhaith liom é sin a chur as riocht. Mar sin, ní bheidh mé ag glacadh leis an leasú seo.

Maidir le leasú Uimh. 39, baineann an leasú seo le "ní mór" a chur in ionad "féadfaidh" sa mhéid is a bhaineann sé le córas ateangaireachta a chur ar fáil sna cúirteanna. De réir mar a thuigim, tá an córas seo i bhfeidhm cheana féin agus ní bheidh mé ag glacadh leis an leasú seo mar sin.

Tógfaidh mé leasuithe Uimh. 46 agus 49 le chéile. Is féidir leas a bhaint as ceachtar den dá theanga oifigiúil in aon chúirt, in aon phléadáil iontu, nó in aon doiciméad a eisítear ó aon chúirt. Tá dualgas ar an gcúirt a chinntiú go bhféadfadh aon duine éisteacht a fháil sa teanga oifigiúil is rogha leis nó léi. Mar a mhínigh mé ar Chéim an Choiste, má tá an Stát nó comhlacht poiblí mar pháirtí in imeachtaí sibhialta os comhair cúirte, bainfidh an Stát nó aon chomhlacht poiblí úsáid as an teanga oifigiúil, Béarla nó Gaeilge, atá roghnaithe ag an bpáirtí eile. Má tá níos mó ná páirtí amháin eile i gceist, beidh cinneadh le déanamh ag an Stát nó ag an gcomhlacht poiblí cibé teanga oifigiúil a bheadh réasúnach a úsáid sa chás sin. De bharr go mbeidh an tseirbhís trí Ghaeilge trasna an chórais Stáit i bhfad níos láidre faoi 2030, an Roinn Dlí agus Cirt agus an tSeirbhís Cúirteanna san áireamh, ní féidir liom glacadh leis an leasú seo. Má tá an Stát nó comhlacht poiblí mar pháirtí in imeachtaí sibhialta os comhair cúirte, bainfidh an Stát nó an comhlacht poiblí úsáid as an teanga oifigiúil, Gaeilge nó Béarla, atá roghnaithe ag an bpáirtí eile. Má tá níos mó ná páirtí amháin eile i gceist, beidh cinneadh le déanamh ag an Stát nó ag aon chomhlacht poiblí faoi cibé teanga oifigiúil a bheadh réasúnach sa chás, ach más rud é go bhfuil na dualgais seo á sárú ag comhlacht poiblí, ba chóir an duine nó aon duine é sin a threorú chun gearán a dhéanamh leis an gCoimisinéir Teanga mar go bhfuil sé de cheart acu faoin Acht é sin a dhéanamh. Ar an mbonn sin, ní bheidh mé ag glacadh leis an leasú seo.

Maidir le leasuithe Uimh. 50 agus 51, aontaím gur chóir go mbeadh líon leordhóthanach breitheamh inniúil sa Ghaeilge chun seirbhís dhátheangach d'ardchaighdeán a chur ar fáil don phobal. Mar atá ráite agam roimhe seo, ní dóigh liom gur chóir é seo a dhéanamh tríd an leasú. Tá cur amach ag daoine ar an bpróiseas atá ann chun breitheamh a cheapadh agus tá gealltanas sa chlár Rialtais go ndéanfar an Bille fá Choimisiún um Cheapacháin Bhreithiúnacha a achtú. Tá an-obair ar siúl maidir leis an mBille sin faoi láthair.

Anuas ar sin tugadh isteach Acht na ndlíchleachtóirí ar an 9 Iúil 2008 freisin agus foráiltear le halt 2 den Acht go dtabharfaidh Dlí-Chumann Corpraithe na hÉireann aird ar bheartas an Rialtais maidir le dátheangachas agus go ndéanfaidh sé gach beart réasúnta chun a chinntiú go mbeidh líon leordhóthanach aturnaetha in ann an dlí a chleachtadh trí Ghaeilge. Bunaíodh clár Gaeilge in Óstaí an Rí agus i nDlí-Chumann Corpraithe na hÉireann faoin Acht seo chomh maith. Tá an clár seo cothrom le dáta agus tá sé ar fáil go poiblí ar shuíomh Idirlín na n-eagraíochtaí seo.

Tá oifig mo Roinne tar éis radharc fadtéarmach a ghlacadh maidir leis an gceist seo. Tá an-chuid oibre ar bun i láthair na huaire chun tacaíochtaí a chur ar fáil do chleachtóirí a bhfuil suim acu seirbhísí trí Ghaeilge a chur ar fáil don phobal. Déantar maoiniú a chur ar fáil do chúrsaí Gaeilge in institiúidí tríú leibhéal in Éirinn faoi Thionscnaimh Ardscileanna Gaeilge. Soláthraíonn an Roinn maoiniú do 12 chúrsa tríú leibhéal speisialaithe i réimsí eile aistriúcháin, léirmhínithe, agus dlí. Luíonn sé le réasún go mbeidh na cleachtóirí seo ar fáil lena gceapadh mar bhreithimh amach anseo. Ar na cúiseanna sin ní bheidh mé ag glacadh leis na leasuithe seo.

Maidir le leasú Uimh. 66, ní bheidh mé ag glacadh leis an leasú seo. Tháinig an t-alt seo i bhfeidhm go huathoibríoch cheana féin i mí Iúil 2006 agus dá bhrí sin ní gá le dáta tosach feidhme.

Maidir le leasú Uimh. 305, mar a luaigh me cheana, tá sé de cheart ag aon duine an Ghaeilge a úsáid in aon chúirt sa tír seo cheana féin, is cuma cén fáth a bhfuil siad ann: mar fhinné, mar chosantóir, mar ghearánach nó mar íospartach. Faoin mBille, leasaítear na hailt a bhaineann le toghairm giúiréithe agus d'fhógair an tAcht i gcomhréir leis sin chun foráil a dhéanamh maidir le fógra dátheangach a eisiúint ar a dhéantar duine a thoghairm chun fónamh mar ghiúróir. Tá an fhoráil á lorg ag pobal labhartha na Gaeilge le fada agus mar sin ní bheidh mé ag glacadh leis an leasú seo.

See this speech in context