Dara Calleary (Mayo, Fianna Fail) | Oireachtas source

Gabhaim mo bhuíochas leis an Aire, an Teachta Martin, agus leis an Aire Stáit, an Teachta Chambers, ní h-amháin as a bheith ann le haghaidh na díospóireachta ach as an bhfuinneamh chomh maith atá tugtha acu go dtí an Roinn agus na hoifigí atá acu.

Mar a deirtear gach Nollaig, agus táim cosúil leis an Teachta Ó Cathasaigh faoi seo, tá an ráiteas ann nach amháin don Nollaig é an madra. Ní amháin do Sheachtain na Gaeilge is ea an Ghaeilge agus cúrsaí Gaeilge. Tar éis bliain Covid-19, táim ag ceapadh gur le haghaidh seachtain na Gaeilge iad cúrsaí Gaeilge mar gheall ar an moill a bhí ann le haghaidh fógraíochta dul amach i nGaeilge faoi chúrsaí Covid-19. Ba shampla é sin den saghas moille atá ann faoi na meáin chumarsáide agus á rá le daoine go bhfuil an Ghaeilge ann.

Cuirim fáilte roimh an mBille teanga, roimh an Aire Stáit, an Teachta Chambers, ach go háirithe, agus roimh Cathaoirleach an choiste, an Teachta Ó Snodaigh, mar gheall ar an obair atá á cur isteach acu sa Bhille. Tá sé soiléir go bhfuil suim ag an Aire Stáit leasuithe a dhéanamh le haghaidh Céim na Tuarascála atá le teacht chugainn. Tá an t-uafás oibre á dhéanamh ar an mBille sin mar gheall ar an gcoiste, an roghchoiste ach go háirithe. Táimid ann chun athrú mór a dhéanamh agus an t-athrú is fearr a dhéanamh ar chúrsaí na Gaeilge. Tá seans agus deis againn agus caithfimid iad a thapú. Caithfimid dul ar aghaidh leis an bhfuinneamh sin atá á dul isteach sa Bhille agus é a chur le cúrsaí eile.

Aontaím leis an Teachta Moynihan faoi na coláistí samhraidh. Táimid ag teacht chuig an chéad samhradh eile nach mbeidh siad in ann dul le chéile sa stíl ina raibh siad in ann. Tá sé tábhachtach go bhfuil an cuidiú ann chun iad a choimeád le haghaidh an chéad samhradh eile. Tá súil agam go mbeidh muid in ann é a chur le chéile arís.

Cuirim fáilte roimh an obair atá á déanamh ag Údarás na Gaeilge agus roimh an mbuiséad bhreise atá tar éis dul go dtí an t-údarás. Is é seo an chéad am go bhfuil buiséad chaipitil aige. Bhí sé soiléir ó na deacrachtaí a bhí ag Ipsos MRBI comhlachtaí nua a bhunú i mBéal an Mhuirthead. Cuirim fáilte roimh an mbunú sin mar sin féin. Caithfidh muid airgead breise agus cuidiú breise a thabhairt go dtí an t-údarás, áfach. Tá sé in am le haghaidh toghchán díreach go bord an údaráis. Bheadh sé i bhfad níos láidre dá mbeadh toghchán díreach ann agus dá mbeadh daoine in ann a rogha féin a dhéanamh ar cé gur mhaith leo seirbhís a thabhairt ar bhord an údaráis. Aontaím go mór leis sin.

Tá an Ghaeltacht faoi bhrú mhór mar gheall ar an easpa tithíochta nua ann. Tá sé tábhachtach do na ceantair Ghaeltachta go ndéanfadh muid iarracht iad a choimeád le haghaidh na ndaoine a bhfuil Gaeilge acu. Mura ndéanann muid é sin, beimid ag déanamh na Gaeltachtaí a lagú. Aontaím go gcaithfidh muid níos mó iarrachta a dhéanamh ar son comhairlí Gaeilge sna cathracha agus sna bailte móra, ach caithfidh muid iarracht a dhéanamh an méid atá againn faoi láthair a choimeád chomh maith. Tá an t-uafás oibre le déanamh ach caithfimid é a dhéanamh.

Cuirim fáilte roimh obair an Chathaoirligh chun an Ghaeilge a spreagadh sa Teach. Caithfidh gach duine an Ghaeilge a úsáid gach seachtain sa bhliain, na daoine atá páirteach sa díospóireacht seo ach go háirithe, agus ní amháin le linn Seachtain na Gaeilge.

See this speech in context