Oireachtas Joint and Select Committees
Wednesday, 2 October 2024
Joint Committee on the Irish Language, the Gaeltacht and the Irish Speaking Community
Tuarascáil Bhliantúil 2023 an Choimisinéara Teanga agus Ábhair Ghaolmhara: Plé
1:30 pm
Mr. Séamas Ó Concheanainn:
Gabhaim buíochas leis an Teachta Ó Cuív. Tá ceist an tsoláthair ag leibhéal na hollscolaíochta ag croílár an réitigh seo sa fhreagra. Le go bhfeabhsóidh seirbhísí trí mheán na Gaeilge, tá béim ar leith leagtha againn air sa tuarascáil bhliantúil. Anseo arís inniu, rinne mé cur síos ar an gcomhthéacs go dteastaíonn beart náisiúnta ag leibhéal na hollscolaíochta Gaeilge. Thagair mé freisin sa phlean náisiúnta go gcaithfear cosán soiléir a leagan amach maidir le cad as a dtiocfaidh an soláthar sin. Bhí muid ag breathnú ar an earnáil phoiblí ar ball i gcomhthéacs na n-earnálacha ina gcaitheann an Stát acmhainní ollmhóra ar sheirbhísí poiblí, cosúil leis na húdaráis áitiúla, na ranna Rialtais, is iad sin an státseirbhís, agus i réimsí leighis agus oideachais. Mar sin, tá cur chuige tras-disciplíneach ag teastáil anseo maidir leis na cúrsaí a bheidh á gcur ar fáil.
Tá muid tar éis go leor plé a dhéanamh anseo inniu go mbeidh Gaeilge ar a dtoil ag sealbhóirí na ról sinsearach taobh istigh de chomhlachtaí poiblí le go n-athrófar an meon. Tá raon leathan scileanna de dhíth ar na poist sin, áfach. Caithfidh an córas ollscolaíochta na cúrsaí sin a chur ar fáil. Tá dul chun cinn áirithe le feiceáil cheana sa soláthar náisiúnta agus Gaeltachta. Is é an ról a bheidh ag an bplean náisiúnta, agus tá sé seo le feiceáil sna tráchtaireachtaí atá déanta ag an iarChoimisinéir Teanga agus agam féin, ná nuair nach mbeidh acmhainní ar leith á gcur ar fáil don soláthar ollscolaíochta agus don soláthar atá sa tseirbhís phoiblí faoi láthair. Thagraigh mé ar ball don suirbhé a rinne an Roinn, mar atá luaite ag an Roinn le gairid, go bhfuil os cionn 30,000 duine tar éis a chur in iúl go bhfuil spéis acu sa Ghaeilge agus go bhfuil fonn orthu a bheith ag plé agus ag cur ar fáil seirbhísí poiblí trí Ghaeilge. Ar ndóigh, is ceist eile í an leibhéal inniúlachta.
Má thagann muid ar ais chuig na caighdeáin teanga, leagann ceann de na gnéithe de na caighdeáin teanga síos an tsonraíocht faoin tseirbhís. Caithfidh sé sin a bheith ann sa chás seo. Bhí córas na scéimeanna teanga lochtach. Bhí cur síos scaoilte, débhríoch agus éiginnte ag baint leis an tseirbhís a bhí i gceist. Uaireanta, bhí aguisín curtha leis á rá go raibh an scéim ag brath ar acmhainní. Ní féidir maireachtáil leis sin sna caighdeáin teanga nua.