Oireachtas Joint and Select Committees

Wednesday, 1 February 2023

Joint Committee on the Irish Language, the Gaeltacht and the Irish Speaking Community

Fís TG4 agus na dúshláin atá roimhe: Plé

Photo of Aengus Ó SnodaighAengus Ó Snodaigh (Dublin South Central, Sinn Fein)
Link to this: Individually | In context | Oireachtas source

Is é ábhar an lae inniu ná fís TG4 agus na dúshláin atá roimhe. Is é sin atá á phlé againn le hionadaithe thar ceann TG4. Leanfaidh an cruinniú seo ar aghaidh go dtí 4.30 p.m. más gá.

Is mian liom fáilte a fhearadh roimh chomhaltaí an chomhchoiste, roimh aon chomhalta eile atá ag freastal ar an gcruinniú, roimh na finnéithe a labhróidh os ár gcomhair inniu, roimh ár lucht féachana ar sheirbhís teilifíse an Oireachtais, agus dár ndóigh, roimh ard-stiúrthóir TG4, Alan Esslemont, agus cathaoirleach an bhoird nua atá ag TG4, Anna Ní Ghallachair. Tá siad anseo thar ceann TG4 ina iomláine. Ar dtús, ar mo shon féin agus ar son na gcomhaltaí eile, is mian liom comhghairdeas ó chroí a ghabháil leis an gcathaoirleach nua. Bhí ról againn i gcuidiú le ceapachán na gcomhaltaí a mbeidh faona stiúir amach anseo. Tá súil againn go líonfar an folúntas deireanach chomh luath agus is féidir ionas gur féidir foireann nó boird iomlán a bheith acu. Tá obair mhór rompu amach anseo.

Sula leanaim ar aghaidh le hábhar na cruinnithe inniu, caithfidh mé dul tríd na rialacha agus na treoracha seo a leanas agus iad a leagann faoi bhráid na finnéithe atá ag freastal ar an gcruinniú seo.

Meabhraím do chomhaltaí, d'finnéithe agus do bhaill na foirne a cinntiú go bhfuil a gcuid gutháin shoghluaiste múchta le linn na cruinnithe mar gur féidir leis na gléasanna seo cur as do chóras craolacháin, eagarthóireachta agus fuaime Thithe an Oireachtais. Tá an rogha ag comhaltaí freastal ar an gcruinniú seo go fisiciúil sa seomra coiste nó go fíorúil ar Microsoft Teams, ar an gcoinníoll i gcás cruinnithe poiblí gur óna n-oifigí i dTithe an Oireachtais a dhéantar sin. Feicim go bhfuil an Seanadóir Barry Ward, an Teachta Fergus O’Dowd, agus an Teachta Aindrias Ó Muimhneacháin linn. Má tá comhaltaí ag freastal ar an gcruinniú agus ag glacadh páirt ann, is gá go mbeadh an físeán ar siúl agus gur féidir iad a fheiceáil ar an scáthlán. Meabhraím dóibh a chinntiú de go bhfuil a micreafóin múchta nuair nach bhfuil siad ag caint. Ba chóir dúinn cloí leis na moltaí sin ach go háirithe.

Cuirim ina luí ar na finnéithe go bhfuil siad, de bhua Bunreacht na hÉireann agus reachtaíocht araon, faoi chosaint ag lán-phribhléid maidir leis an bhfianaise a thugann siad don chomhchoiste chomh fada is atá siad lonnaithe laistigh de phurláin Thithe an Oireachtais. Agus an fhianaise sin á thabhairt acu, is fíric é nach bhfuil finnéithe in ann braith ar an gcosaint sin má tá siad á tabhairt ó thaobh amuigh. Ní gá dúinn déileáil leis sin inniu. Molaim d’fhinnéithe, go mór mhór iad siúd atá ag freastal ar an gcruinniú lasmuigh, a bheith cúramach agus fianaise á tabhairt acu agus má ordaíonn an comhchoiste dóibh éirí as fianaise a thabhairt i leith ní áirithe, ba chóir go ndéantar amhlaigh láithreach. Ordaítear dóibh gan aon fhianaise a thabhairt nach fianaise í a bhaineann le hábhar na n-imeachtaí atá á bplé ag an gcomhchoiste. Ba chóir dóibh a bheith ar an eolas go ndéanfar na ráitis tosaigh a chuir siad faoi bhráid an choiste a fhoilsiú ar shuíomh gréasáin an choiste tar éis an chruinnithe seo.

Fiafraítear d’fhinnéithe agus de chomhaltaí araon cleachtadh parlaiminte a urramú nár chóir, más féidir, daoine nó eintiteas a cháineadh ná líomhaintí a dhéanamh ina n-aghaidh ná tuairimí a thabhairt maidir leo ina ainm, ina hainm nó ina n-ainmneacha ar shlí a bhféadfaí iad a aithint. Chomh maith leis sin, fiafraítear dóibh gan aon rud a rá a d’fhéadfaí breathnú air mar ábhar díobhálach do dhea-chlú aon duine nó eintiteas. Mar sin, dá bhféadfadh a ráitis a bheith clúmhillteach do dhuine nó eintiteas aitheanta, ordófar do na finnéithe éirí as na ráitis sin láithreach. Tá sé ríthábhachtach go ngéillfidh siad don choiste má eisítear ordú dá leithéid.

Cuirfimid tús anois leis an scrúdú ar ábhar an chruinnithe seo agus iarraim ar chathaoirleach TG4, Anna Ní Ghallachair, ráiteas tosaigh a dhéanamh.