Catherine Connolly (Galway West, Independent)
Link to this: Individually | In context | Oireachtas source

Faoi dheireadh tá cothromaíocht inscne againn sa Dáil. Gabhaim buíochas. Is iontach triúr ban a fheiceáil anseo. Gabhaim buíochas as na cáipéisí. Tá mórán eolais laistigh díobh. Tá sé ráite go mion minic agam nach saineolaí mé agus táim anseo chun éisteacht. Chuala mé faoin bpróiseas comhairliúcháin agus faoi na hathruithe seo ar na meáin. Is maith an rud go bhfuil ár bhfinnéithe anseo chun taobh na Roinne a chur os ár gcomhair.

Ceapaim i gcónaí go bhfuil an Ghaeilge ag feidhmiú i bhfolús i ndáiríre. Ba mhaith liom tuairim ár bhfinnéithe a chloisteáil faoi sin mar luann siad an Straitéis 20 Bliain don Ghaeilge agus tiocfaidh mé ar ais chuici sin.

Táimid ag díriú isteach anois ar chóras nua T1 agus T2 agus fanfaidh mé le deireadh an chomhairliúcháin agus leis an aisfhreagra ó na ngrúpaí éagsúla ar an talamh. Tá sé ráite go bhfuil cruinniú amárach ag an Roinn, agus tá súil agam go mbeidh ar a laghad síneadh ama i gceist mar is é sin an rud is bunúsaí chun deis a thabhairt do dhaoine a gcuid tuairimí a chur in iúl.

Níl a fhios agam an bhfuil T1 agus T2 ceart ach ritheann sé liom go bhfuil baol ann go mbeidh tuilleadh imeallaithe ar an nGaeilge seachas díriú isteach ar an nGaeilge mar ábhar iontach agus suimiúil chun daoine a mhealladh chun é a dhéanamh ar bhealach dearfach. Arís, tá sé cosúil le bheith ag caint faoin nGaeilge a bheith éigeantach nó gan a bheith amhlaidh. Ceapaim nach í sin an díospóireacht atá ag teastáil uainn ach go bhfuil an Ghaeilge ag feidhmiú i bhfolús.

Ar mo bhealach suas anseo bhreathnaigh mé ar an bhfoirgneamh atá taobh linn san ionad comhdhála agus is comhlacht mór millteach cuntasaíochta é. Tá comhartha iontach i mBéarla ann a deir "Shine. Be Yourself. Be Different." agus neart oibre tugtha ag Rialtais éagsúla don chomhlacht sin. Arís, cuireann sé sin in iúl dom gur ag obair i bhfolús atáimid mar níl aon chúis go bhfuil an rud uilig i mBéarla. Is comhartha mór millteach é agus neart spáis ann.

Ag filleadh ar an ábhar anseo inniu, ar a laghad ba cheart go mbeadh síneadh ama i gceist mar is í seo bliain Covid-19.

Ag breathnú níos faide ar aghaidh sa cháipéis a thug an Roinn dúinn, in alt 7 luaitear comhoibriú idir-rannach. Deir sé go bhfuil an Roinn tiomanta maidir leis an Straitéis 20 Bliain don Ghaeilge, go bhfuil obair idir-rannach ar siúl agus gur cuireadh coiste idir-rannach le chéile le déanaí. Táim ag fiafraí díom féin cén fáth gur cuireadh coiste le chéile le déanaí. Tá an straitéis ann, táimid leathbhealach tríd an straitéis agus níl an coiste idir-rannach ach ag feidhmiú anois.

Bhí cúpla ceist eile agam freisin. Tá sé ráite anseo go bhfuil daoine ar an talamh, na múinteoirí agus na tuismitheoirí, is dócha. Má dhéanann an Roinn an deighilt idir T1 agus T2, cad iad na buntáistí do na daltaí a chuireann dua orthu féin T1 a dhéanamh nó cad iad na beartais atá ag an Roinn chun scoláirí a mhealladh?

Maidir leis an gcóras atá ann faoi láthair suas go dtí an tríú bliain, an bhfuil aon athbhreithniú déanta nó an bhfuil an t-athbhreithniú sin ar an gcóras go dtí an tríú bliain críochnaithe? B’fhéidir go dtiocfaidh mé ar ais arís le tuilleadh ceisteanna.