Oireachtas Joint and Select Committees

Tuesday, 20 October 2015

Committee on Environment, Culture and the Gaeltacht: An Fochoiste um an Straitéis 20 Bliain don Ghaeilge 2010-2030 agus Rudaí Gaolmhara

Tuarascáil Nuashonrú ar Úsáid na Gaeilge sa Ghaeltacht ó 2006 go 2011: Díospóireacht

2:10 pm

Vice Chairman:

Is cinnte gur chabhraigh na finnéithe go mór linn anseo inniu agus b'fhéidir gur thóg siad faoi ndeara cé chomh buartha is a bhí na comhaltaí anseo inniu agus go bhfuil práinn ag baint leis an díospóireacht seo. Ní féidir linn neamhaird a dhéanamh ar an tuarascáil ná ar an nGaeltacht ná ar an nGaeilge ach a mhalairt. Is cuimhin liom nuair a bhí an straitéis 20 bliain á cur le chéile gur bhuaileamar le 130 grúpa isteach is amach ag an am, cuid acu anseo agus cuid acu sa Ghaeltacht ag an am. Chomh maith leis sin, ritheadh an straitéis d'aon ghuth san Oireachtas ag an am. Ní dóigh liom go bhfaca mé riamh aontas chomh mór is a bhí ann maidir leis an straitéis sin agus fós tá sé mar bhunchloch na díospóireachta seo. Ní féidir linn neamhaird a dhéanamh ar an tuarascáil. Níl aon mhaith bheith ag rá sa todhchaí nach raibh an t-eolas againn faoin dúshlán atá os ár gcomhair amach. Caithfimid a bheith dáiríre faoi seo agus caithfimid tabhairt faoi le chéile. Sin an rud is tábhachtaí ar fad.

Aontaím nach bhfuil sé go maith bheith ag caint faoi bhás na Gaeilge mar theanga mar ní tharlóidh sé sin. Tuigimid é sin chomh maith. Mar sin de, tá rud amháin cinnte le deich mbliana anuas agus sin go bhfuil dea-thoil iontach amuigh i measc an phobail don Ghaeilge. Ní raibh sé amhail againn sna 1950dí agus sna 1960dí agus is cuimhin liomsa na díospóireachtaí nimhneacha a bhí ann ag an am sin. Níl sé sin ann a thuilleadh. Tá an dea-thoil ann. Tá dea-thoil ann chomh maith don straitéis agus tá sé sin soiléir má labhraítear le héinne lasmuigh. Ní bheadh ach an rud ceart á dhéanamh ag an Stát aitheantas a thabhairt don phobal agus na tuairimí dearfacha atá acu maidir leis seo.

Táimid ag brath go mór ar na finnéithe anseo mar tá an tuiscint acusan ar an gceist seo, ach chomh maith leis sin tá na staitisticí againn i láthair na huaire. Glacaim leis na pointí a bhí ann go dtí seo. Caithfimid cruinniú eile a bheith againn go luath agus is féidir leis na finnéithe teacht i gcomhairle linn aon am. Beidh fáilte rompu teacht i gcomhairle linn má bhíonn breis eolais le cur ar fáil nó comhairle a chur orainn. Táimid ag brath orthusan maidir leis sin. Is oth liom go gcaithfimid clabhsúr a chur leis an díospóireacht anois. Gabhaimid buíochas leis na finnéithe arís agus le cúnamh Dé beidh seans eile againn amach anseo bheith ag caint libh agus go luath.

An mian leis na comhaltaí aon rud eile a phlé faoi aon ghnó eile? Ar mhaith leis an Teachta Ó Cuív dáta a mholadh don chéad chruinniú eile?