Mr. Julian de Spáinn:

An pointe is mó atá ag teacht trasna chugamsa nuair a bhí an Seanadóir Ó Clochartaigh agus an Teachta Ó Cuív ag caint maidir leis an straitéis agus an fiú í a chur i bhfeidhm nó an fiú dul síos bóthar eile ná nach éireoidh leis an straitéis gan an phobal taobh thiar di. Is gá dúinn an pobal a chumasú chun gur féidir leo a bheith mar chuid de chur i bhfeidhm na straitéise. Is cuma cén straitéis nó cén pholasaí, an polasaí nua oideachas sa Ghaeltacht san áireamh, atá ann ag deireadh an lae mura bhfuil na húdaráis sásta an maoiniú agus na hacmhainní a chur taobh thiar di. Ní éireoidh le haon straitéis nó le haon pholasaí oideachais Gaeltachta gan na húdaráis ag teacht taobh thiar de. D'fhéadfadh an fochoiste seo na héilimh atá aontaithe ag breis is 70 grúpa Gaeltachta agus lasmuigh den Ghaeltacht atá tar éis aithint céard iad na rudaí is mó is gá a bheith maoinithe nó a bheith curtha i bhfeidhm chun gur féidir leo a bheith cumasach chun an obair a dhéanamh a chur os comhair an choiste iomlán chun go mbeadh caint agus plé orthu. Tá súil againn go mbeadh an coiste iomláin sásta glacadh leis na héilimh sin agus tacaíocht a thabhairt dóibh agus cabhrú linn iad a chur chun tosaigh, mar ceann de na heasnamh is mó atá ann ná na hacmhainní agus caithfear é sin a chur san áireamh. Tagann an-chuid de na dúshláin atá romhainn ar ais de. Tá Straitéis 20 Bliain don Ghaeilge ann anois chomh maith le hAcht na Gaeltachta. Cé nach rabhamar sásta le ceachtar acu agus tús á chur leo, tá siad ann ach níl na hacmhainní taobh thiar díobh agus is gá sin a dhéanamh.

Luaigh an Teachta Dowds ceisteanna maidir leis an nGaeilge sa theaghlach agus i scoileanna. Bhíomar ag an gcruinniú sin inné agus léirigh an Roinn Oideachais agus Scileanna go bhfuil sí ag tacú le polasaí ceart oideachais a chur le chéile. Bhí Ard-Rúnaithe an dá Roinn i láthair chomh maith leis an bpríomhchigire agus go leor daoine eile. Bhí cruinniú agus comhairliúchán an-mhaith ann ach gan na hacmhainní a bheith curtha taobh thiar den rud a bheas curtha le chéile anois, ní éireoidh leis. Tagann sé ar ais chuige sin. Bhí an Seanadóir Mac Conghail ag caint faoin bhfrustrachas agus tá brón orm go bhfuilim ag teacht ar ais chuige, ach ag na cruinnithe poiblí agus nuair a bhíomar ag labhairt leis na comharchumainn agus leis na grúpaí Gaeilge agus Gaeltachta ar fud an oileáin, chualamar arís nach bhfuil an pobal in ann feidhmiú mar nach bhfuil na hacmhainní acu chun an obair a dhéanamh. Ní hé nach bhfuil an cumas acu.

Luaigh an Teachta Kyne cúrsaí earcaíochta agus an 6% mar cheann de na rudaí a rinne an Rialtas seo. Mar a deir sé, ní mór an méid é an 6% a luaigh sé. I gcomhthéacs na Gaeltachta agus na hearcaíochta san earnáil phoiblí, ní réiteoidh an 6% an fhadhb sa Ghaeltacht. Ba chóir go mbeadh gach seirbhís ar fáil trí Ghaeilge do mhuintir na Gaeltachta, gan cheist, gan choinníoll, mar a luaigh an t-iar-Choimisinéir Teanga. Is gá plean chun é sin a bhaint amach. Níl aon rud feicthe agam a léiríonn go bhfuil spéis ar bith ag an Roinn Caiteachais Phoiblí agus Athchóirithe tabhairt faoin dúshlán sin, ach is gá tabhairt faoi. Tagann sé ar ais don rud a luaigh Mr. Mac Fhlannchadha faoi thoil pholaitiúil a bheith taobh thiar den phraiticiúlacht agus taobh thiar den Ghaeltacht. Má tá siad dáiríre faoi, déanfaidh siad polasaí earcaíochta nach gcosnóidh pingin ar an Stáit. Cuirfidh siad polasaí i bhfeidhm go mbeidh earcaíocht déanta chun go mbeidh dóthain daoine ann gur féidir leo freastal ar mhuintir na Gaeltachta ina iomlán agus go sásúil.

Ó thaobh cúrsaí airgid de, chuir an Teachta Kyne ceist faoi céard a d'fhéadfaimis baint amach dá mbeadh pé mhéad airgid a bhí ag teastáil uainn againn. Tá figiúr curtha ar cé mhéad airgid atá ag teastáil uainn. Iarraimse ar chomhaltaí an fhochoiste é sin a chur ar fáil don choiste iomlán agus d'fhéadfaimis cur i láthair a dhéanamh agus é a phlé. Tá figiúr curtha air sin ag pobal na Gaeilge agus Gaeltachta leis na húdaráis san áireamh - Údarás na Gaeltachta agus Foras na Gaeilge - ag tacú leis na cinn a bhaineann leo siúd. Ba bhreá linn dá mbeadh an Rialtas agus an córas polaitiúil sásta éisteacht linn mar phobal Gaeilge agus Gaeltachta agus na héilimh atá againn anois oibrithe amach bunaithe ar an straitéis a chur i bhfeidhm, an tAcht Gaeltachta a chur i bhfeidhm agus an pobal a chumasú. Dá mbeadh an córas polaitiúil sásta teacht taobh thiar de sin, d'éireodh linn i bhfad Éireann níos mó a dhéanamh mar tá an rud atá ag teastáil uainn ag teacht ón bpobal féin, ó na daoine sa phobal, ar an talamh, a thuigeann céard go díreach atá ag teastáil. Mar pholaiteoirí, bheimis ag iarraidh ar chomhaltaí an fhochoiste éisteacht leis an bpobal agus cabhrú linn na héilimh sin a chur chun cinn.