Oireachtas Joint and Select Committees

Wednesday, 13 December 2023

Joint Committee on the Irish Language, the Gaeltacht and the Irish Speaking Community

Feidhmiú na Reachtaíochta Teanga Nua: An Coimisinéir Teanga

Photo of Éamon Ó CuívÉamon Ó Cuív (Galway West, Fianna Fail) | Oireachtas source

Tá ceistín beag amháin deiridh agam. An dtógann na finnéithe faoi dearadh má ta rud éigin leagtha amach i mBéarla i dtosach agus go n-aistrítear droch-Bhéarla go Gaeilge, go mbíonn an Ghaeilge níos measa fós? Ní théann siad ar ais agus a rá go raibh an rud a scríobhadh beagáinín aisteach. Scríobhtar rudaí go minic i ndroch-Bhéarla agus ní bhíonn sé intuigthe céard atá i gceist. An n-aontódh an coimisinéir nach dtéitear ar ais riamh ag ceartú an Bhéarla? Ní chuirtear deá-Ghaeilge air agus ansin é sin a aistriú ar ais go dea-Bhéarla agus leagan níos fearr a bheith ar fáil. Go minic, nuair a aistrítear rud ó Bhéarla go Gaeilge, is é sin an uair a thuigtear cé chomh hamscaí is bhí an Béarla sa chéad áit. Má aistrítear droch-leaganacha Béarla go Gaeilge áfach, bíonn siad níos measa fós, mar a bheithfeá ag súil leis mar go bhfuil struchtúr an dá theanga difriúil.

An dara rud ná go mbíonn focal amháin go minic ar rud i mBéarla – go háirithe má tá sé nua - agus abairtín beag i nGaeilge leis. Ní féidir é a aistriú le focal amháin, nó cinnte, ní le focal atá i mbéal an phobail. Nuair atá daoine ag aistriú áfach, bíonn siad ag iarraidh focail amháin a chur ina áit focal sa teanga eile. Tá an seancheann ann: “confirmation” i mBéarla agus “dul faoi lámh an easpaig”. Míníonn ceann amháin an scéal níos fearr. Tá a fhios agam go bhfuil focal Gaeilge air anois ach an rud atá á rá agam ná go mbíonn abairtín beag i nGaeilge a mhíníonn, i mbealach i bhfad níos beachta i nGaeilge, ná an rud a bhí i mBéarla sa chéad áit le focal amháin.

Comments

No comments

Log in or join to post a public comment.