Oireachtas Joint and Select Committees

Wednesday, 13 December 2023

Joint Committee on the Irish Language, the Gaeltacht and the Irish Speaking Community

Feidhmiú na Reachtaíochta Teanga Nua: An Coimisinéir Teanga

Mr. S?amas ? Concheanainn:

Ar ábhar na gcaighdeán agus an caidreamh atá ann idir an oifig agus an Roinn, an léiriú atá againn ar an reachtaíocht ná go bhfuil na scéimeanna teanga i bhfeidhm go dtí go dtagann na caighdeáin. Feictear dúinn go bhfuil croí-sheirbhísí cosúil le seirbhísí teileafóin, seirbhísí idirghníomhacha, agus go leor d’obair na n-eagraíochtaí poiblí ag bogadh ar líne. Is éard a fheiceann muid go minic ná go mbíonn an tseirbhís ann trí mheán an Bhéarla tríd an suíomh idirlín agus na foirmeacha idirghníomhacha, ach go mbíonn an leagan Gaeilge leathbhacach go maith, más ann dó, mar gheall ar easpa dualgas sna scéimeanna teanga. Ní raibh forordú sna forálacha díreacha sa reachtaíocht bhunaigh do sheirbhísí idirghníomhacha agus dár ndóigh, tá athruithe móra tagtha ar chúrsaí teicneolaíochta ó 2003. Tá na seirbhísí idirghníomhacha criticiúla, na seirbhísí teileafóin, agus go leor de na gnáth sheirbhísí a theastaíonn uainn mar shaoránaigh le pas, ceadúnas tiomána, cárta seirbhísí sóisialta, nó coinne leigheas a fháil, á dhéanamh ar líne. Tá feabhas le feiceáil.

Ceann de na deacrachtaí eile a bhaineann leis na córais sin ná go ndéantar forbairt orthu i mBéarla ar dtús agus is athsmaoineamh nó iarbheart atá sa leagan Gaeilge den chóras, gan trácht ar an aistriúchán a dhéanamh. Mar gheall go ndéantar forbairt ar na córais i mBéarla, bíonn na heochairfhocail ar an gcomhéadan i mBéarla agus bíonn drogall ar chomhlachtaí poiblí, nuair nach bhfuil an dualgas reachtúil ann dul ar ais agus an bunábhar a athrú ón mbonn aníos.

Tá samplaí feicthe againn féin le gairid, fiú amháin in obair na hoifige agus leis an táirseach atá á cur ar fáil againn do na comhlachtaí poiblí don fhógraíocht áit a mbeidh 500 comhlacht poiblí in ann a gcuid sonraí a chur suas. Bhí orainn dul i ngleic leis an gcomhéadan a bhí i mBéarla. Is féidir é a dhéanamh, dualgas reachtúil a bheith ann, agus na hacmhainní laistigh den chomhlacht poiblí a bheith curtha ar fáil chuige, agus an Ghaeilge a bheith fite fuaite i bpleanáil an tionscadail ón tús. Amhail ar dualgais reachtúla maidir le cosaint sonraí agus le rialachas corparáideach sláinte agus sábháilteacht ar bith eile, caithfidh dualgas reachtúil i leith na Gaeilge teacht isteach sa phleanáil corparáideach ón tús le go bhfeicfimid dul chun cinn. Is iad na caighdeáin teanga atá in ann a leagan amach go soiléir go mbeadh seirbhísí idirghníomhacha, a chuireann comhlacht poiblí ar fáil le freastal ar phobal na Gaeilge, ar fáil ar an gcaighdeán céanna ón tús.

Comments

No comments

Log in or join to post a public comment.