Mr. Julian de Sp?inn:

Is rud aisteach é i slí áirithe nach raibh an polasaí um oideachas Gaeltachta againn go dtí cúpla bliain ó shin. Tá sé mar an gcéanna leis an straitéis 20 bliain don Ghaeilge. Cé mhéad bliain a thóg sé go dtí go raibh straitéis don Ghaeilge nó an leasú a rinneadh ar an reachtaíocht le déanaí ann? Tá sé ar nós go bhfuil muid ag teacht déanach go dtí an tuiscint go gcaithfimid rudaí a dhéanamh go comhtháite agus go bhfuil tionchar ar rud amháin ar rud eile. Fiú agus muid ag teacht go déanach go dtí an chonclúid seo faoi chúrsaí oideachais, ní aon dul as ach polasaí don Ghaeilge don Ghaeilge sa chóras oideachas ó thús go deireadh a chur le chéile. Inniu, táimid ag caint faoi na díolúintí. An uair dheireanach, bhíomar ag labhairt faoi na sonraíochtaí. An chéad uair eile, beidh muid ag labhairt faoi oiliúint múinteoirí. Tá 20 nó 30 rud a d'fhéadfadh muid caint fúthu anseo. Fiú más rud é go réitíonn muid rud amháin, na díolúintí, ar maidin agus go ngearrann muid an figiúr go 3% arís, d'fhéadfadh an rud atá molta ag an CNCM ina cáipéis scrios a dhéanamh ar an nGaelscolaíocht ina iomláine. Má tá páipéar níos deacra ardteistiméireachta le déanamh ag na scoileanna T1, cén fáth go ndéanfaidís é?

Tá rioscaí ar fud na háite mar gheall nach bhfuil bunphlean nó bunfhís, mar a luaigh Bláthnaid Ní Ghréacháin, maidir le cá bhfuil muid ag dul agus cad é an dréimire a ritheann ón réamhscoil go dtí an tríú leibhéal. Cén áit a bhfeiceann daltaí agus múinteoirí iad féin ar an dréimire sin? Céard é an toradh atá uainn ag an deireadh? B'fhéidir go bhfuil an toradh ag teacht níos soiléire dúinn le hAcht na dTeangacha Oifigiúla (Leasú), 2021, sa bhealach go bhfuil an toradh anois luaite go mbeidh caighdeán B2 i gceist agus go mbeidh 20% d'earcaithe go dtí an earnáil phoiblí inniúil ar an nGaeilge. Táimid ag dul i dtreo rud éigin.

Tá an creat Eorpach i gceist. Níl a fhios agam an dtugtar é sin faoi deara nuair atáthar ag plé le grúpaí agus daoine ó thar lear nuair a thagann sé go dtí fostaíocht agus eile ach feictear an creat sin in úsáid go forleathan timpeall na hEorpa agus níos faide i gcéin chun an leibhéal teanga atá ag daoine a chur in iúl. Tá bunús éigin leis. B'fhéidir ag an deireadh, tar éis na saineolaithe an rud a chíoradh agus an polasaí á chur le chéile, nach mbeidh an córas ag teacht go hiomlán leis an gcreat, cé go gcreidim gur féidir leis, ach, ar a laghad, beidh sé déanta trí na saineolaithe a chuirfidh é seo le chéile. Má fhágtar é seo faoi, mar a luaigh mé, CNCM, mar atá faoi láthair, ní dóigh liom go n-éireoidh leis. Is gá grúpa de shaineolaithe i gcúrsaí Gaeilge agus Gaeltachta a thabhairt le chéile leis an fhadhb seo a réiteach. Is é sin an bealach chun tosaigh. Is gá go mbeadh sé ar fad ceangailte le chéile. Tagann sé sin ar ais go dtí an bunrud, is é sin, go bhfuil gá le polasaí a chuimsíonn gach rud ó thús go deireadh.