Catherine Connolly (Galway West, Independent) | Oireachtas source

Gabhaim buíochas leis an Seanadóir. Bhí sé sin thar a bheith suimiúil freisin. B'fhéidir go mbeidh na finnéithe in ann teacht ar ais maidir le cumarsáid idir na dreamanna éagsúla i mBéal Feirste agus cén chaoi atá ag éirí leo leis sin.

Bhí mé i gCarn Tóchair 30 bliain ó shin agus ní raibh Gaeilge ann ag an am. Tá Coiste Forbartha Charn Tóchair ar an bhfód 30 bliain agus bhí beirt cainteoir ag an am agus anois cé mhéad atá ann? Chomh maith leis sin, tagraím do chúrsaí tithíochta agus chuir mo chomhghleacaí ceist air sin. Fuair Carn Tóchair aitheantas mar dispersed rural settlement ach ní raibh coinníollacha teanga i gceist ansin beag ná mór. Nuair a fuair Carn Tóchair an t-aitheantas sin bhí buntáiste ann don cheantar uilig mar d'éascaigh sé é tithe a thógáil sa cheantar ach ní raibh aon bhaint ag an nGaeilge leis. Cuirfidh mé cúpla ceist agus ligfidh mé do na finnéithe iad a fhreagairt. Tá an cur síos, an ráiteas gearr agus an ráiteas fada, léite agam. Cé mhéad cainteoirí atá ann faoi láthair? Bunscoil Béarla atá sa bhunscoil in aice le Carn Tóchair agus anois tá níos mó cainteoirí Gaeilge ann. Thosaigh Coiste Forbartha Charn Tóchair mar aonad Gaeilge agus ní raibh ach cúpla gasúr i gceist ag an am. A mhalairt atá i gceist anois de réir mar a thuigim agus tá an rud iompaithe os cionn. Cén chaoi ar éirigh leis na finnéithe é sin a dhéanamh agus an bhfuil aon teannas ann idir na Béarlóirí agus na Gaeilgeoirí? Tá na finnéithe ag gáire; mar sin, tá súil agam nach bhfuil aon teannas ann. Cén chomhairle atá ag na finnéithe dúinne? Tá muidne in ainm gach rud a bheith againne agus tá an teanga mar an chéad teanga oifigiúil anseo.

Buntáiste mór atá ansin agus tá sin sa Bhunreacht.

Tagann mise as Gaillimh, an contae leis an nGaeltacht is mó sa tír ach ag an am céanna tá teipthe orainn daoine a mhealladh chun an Ghaeilge a úsáid. Tá rudaí dearfacha i gceist ach tá méadú suntasach ar líon na scoileanna atá ag feidhmiú trí Bhéarla. An tseachtain seo chaite díríodh m'aird ar scoil bheag atá ar tí dúnadh i gcroílár na Gaeltachta i gConamara. Sin sampla amháin agus tá teipthe orainn an buntáiste atá ag baint le dhá theanga a bheith againn a chur i bhfeidhm. Is bronntanas é agus is mór an buntáiste é. An bhfuil aon chomhairle ag na finnéithe dúinne as a gcuid taithí?