Aengus Ó Snodaigh (Dublin South Central, Sinn Fein) | Oireachtas source

Tréaslaím leis an Aire Stáit sa chás seo agus tá sé thar am go mbeadh breis cumhachtaí ag an gCoimisinéir Teanga. Tá iarracht déanta agam ní hamháin sa mhéid atá fógartha ag an Aire Stáit ansin, ach freisin go mbeadh cumhachtaí breise anuas air sin ag an gCoimisinéir Teanga chomh maith. Mar shampla, ba cheart go mbeadh an chumhacht aige imscrúdú réamhghníomhach a dhéanamh ar Bhillí Thithe an Oireachtais, agus ar reachtaíocht, straitéisí, scéimeanna agus a leithéid. Níor glacadh leis na leasuithe a mhol mé sa chomhthéacs sin toisc "muirear ar an ioncam". Is é an fáth go raibh mé ag iarraidh iad a dhéanamh ná go gcuideodh siad leis an gCoimisinéir Teanga le linn dúinn cumhachtaí breise a thabhairt dó chun fadhbanna a aithint sula dtosaíonn nó a thagann siad a bheith ina bhfadhbanna amach anseo. Bheadh sé in ann an sórt faireacháin bhreise atá leagtha amach dó nó di sa leasú seo a dhéanamh. Bheadh sé nó sí in ann an áit ina bhfuil na fadhbanna a aithint agus bheadh deis aige nó aici cosúil leis na deiseanna atá ag roinnt eagras eile. Mar shampla, tá cead ag Coimisiún na hÉireann um Chearta an Duine agus Comhionannas scrúdú réamhreachtach a dhéanamh, áit a aithnítear agus a luaitear fadhbanna roimh ré sula mbíonn an Bille achtaithe.

Ní bheadh sé de dhualgas ar an Aire glacadh leis an gcomhairle ón gcoimisinéir agus bheadh cead ag pé Aire - ní gá go mbeadh Aire na Gaeltachta i gceist i gcónaí - a rogha rud a dhéanamh. Mar shampla, dá mbeadh píosa reachtaíochta ag dul chun cinn maidir le ceantar Ghaeltachta, bheadh an coimisinéir in ann sracfhéachaint údarásach, seachas a bheith ach ag dul tríd reachtaíocht, a dhéanamh agus comhairle a chur ansin ar an Aire nó ar an gComh-Aireacht mar gheall air sin.

Tarlaíonn an rud seo freisin maidir le grúpaí eile a bhfuil an chumhacht chéanna acu. Tá an státchóras ag bogadh sa treo sin nó ar a laghad tá an córas reachtaíochta ag déanamh amhlaidh agus bhogamar féin sa treo sin anseo maidir le coistí. Tá an féachaint nó an faireachán réamhreachtach nó pre-legislative scrutiny againn anois mar chuid den ghnáthchleachtas i dTithe an Oireachtais. Is maith an rud é sin. Is é an rud atáimid ag lorg anseo ná go mbeadh an ról sin go sonrach ag an gCoimisinéir Teanga i leith rudaí a bhaineann leis an teanga agus le ceantair Ghaeltachta.

Bhí dhá leasú i gceist agam - leasuithe Uimh. 271 agus 272. Bheinn ag impí ar an Aire Stáit an bhféadfadh sé féachaint orthu sin - tá a fhios agam go bhfuil siad as ord – roimh an chéad Chéim eile ionas gur féidir leis cur leis an leasú seo, Uimh. 262, a bhfuil fáilte á chur againn roimhe. Más féidir é sin a lua, bheinn sásta.

Mura ndéanann an tAire Stáit é sin, beidh orm teacht timpeall an bhaic atá orm leasú a chur. Tá bealaí timpeall air sin trínar féidir linn é seo a phlé. Ní sin atá i gceist agam. Táim ag iarraidh go dtabharfaidh an reachtaíocht seo tacaíocht don choimisinéir, maraon le hAchtanna eile agus leis na rialacháin a bheidh ann amach anseo.