Oireachtas Joint and Select Committees

Tuesday, 2 March 2021

Select Committee on the Irish Language, the Gaeltacht and the Irish Speaking Community

Bille na dTeangacha Oifigiúla (Leasú), 2019: Céim an Choiste (Atógáil)

Photo of Éamon Ó CuívÉamon Ó Cuív (Galway West, Fianna Fail) | Oireachtas source

Tá bunús an-mhaith leis an moladh áirid atá déanta. Mar a dúradh ar ball, is mise an chéad duine a mhol istigh ag an gcoiste é. Tabharfaidh mé sampla den chaoi atá an saol ina bhfuilimid ag maireachtáil ó thaobh cúrsaí teanga de go fírinneach. Bhí mise ag iarraidh foirm a líonadh le gairid, le mí anuas. Nuair a chuaigh mé isteach ar líne fuair mé amach go mbeadh an próiseas i bhfad níos moille dá bpriontálfainn an fhoirm agus í a sheoladh sa phost, ach go bhféadfainn é a dhéanamh i nGaeilge nó i mBéarla. Bhí rogha ann é a dhéanamh ar líne a bhí i bhfad níos sciobtha, i bhfad níos éifeachtaí agus i bhfad níos simplí, ach ní raibh an fhoirm ar fáil i nGaeilge ar líne. Deirtear nach mbaintear leas as foirmeacha i nGaeilge. B’fhearr liomsa rudaí a dhéanamh ar líne más féidir ar chor ar bith. Tá sé i bhfad níos áisiúla. Mar a tharla, tháinig rud ar ais agus bhí iontas orm go raibh “Mr. Éamon Ó Cuív” scríofa air. Bhí gnó agam leis an eagraíocht seo, ghlaoigh mé orthu agus dúirt an freagra uathoibríoch cnaipe 2 a bhrú le seirbhís trí Ghaeilge agus 1 a bhrú le seirbhís trí Bhéarla. Bhrú mise an ceann Gaeilge. Go fírinneach, tharla sé seo. Nuair a bhrú mé an ceann Gaeilge, d’fhreagair duine éigin agus dúirt sí, “Hello, good afternoon”. D’fhiafraigh mise an raibh Gaeilge aici agus dúirt sí, “Oh no, if you are looking for someone with Irish-----”. Dúirt mise, “I kind of was because I pressed the Irish button but if you do not have Irish, it is not your fault”. Arís, deirtear nach bhfuil éileamh ar na seirbhísí.

B'fhearr é sin ná réiteach atá ag roinnt chomhlachtaí, mar shampla, go bhfaighfí duine le déileáil leis an ngearán, leis an bhfadhb, leis an iarratas nó le cibé cén rud atá duine ag iarraidh a dhéanamh má bhrúitear an cnaipe Béarla. Má bhrúitear an cnaipe Ghaeilge, beidh an treoir ann teachtaireacht a fhágáil agus b'fhéidir go bhfaighfear freagra ag am éicint.

An chéad rud eile a tharla ná gur thosaigh sé ag seiceáil na dintiúir. D'iarr sé orm cén t-ainm atá orm agus dúirt mise gur Éamon Ó Cuív atá orm. Dúirt mise ansin go bhfaca mé ar an rud a fuair mé uathu go raibh "Mr." ann agus nach raibh aon "Mr." roimh m'ainm. Tharla sé sin go fíreannach agus bhí sé ag éirí barrúil ag an bpointe seo. Dúirt mise nach raibh aon "Mr." agamsa agus nach mbronnann an tír seo teidil agus nár bhronn banríon Shasana aon teideal orm ach oiread. D'iarr sé orm an raibh mé fireann nó baineann agus dúirt mé go raibh mé fireann mar a tharlaíonn ach bhris orm a rá go raibh mé idir chuile shórt. Níl a fhios agam cén fáth gur bhain an cheist sin leis an ábhar ach sin an cheist a cuireadh. Dúirt mé go raibh mé fireann agus dúirt mo dhuine: "You're Mr. then". I said nach bhfuil mé "Mr.". Tá cáilíochtaí ag an Aire Stáit sa leigheas. Níl a fhios agam an raibh sé tábhachtach go mbeadh a fhios acu an raibh mé fireann nó baineann. Níor chuir siad an cheist sin orm. D'fhreagróinn ceann de na trí, ceithre, cúig nó sé rogha a bhí ann agus d'inseoinn dóibh go fírinneach céard é féin. Ní raibh aon bhaint aige sin le m'ainm.

Tá sé in am deireadh a chur leis an seafóid seo. Má tá siad ag iarraidh a fháil amach cén gnéas a táim – baineann inscne níos mó le cúrsaí gramadaí - inseoidh mé sin dóibh ar fhoirm, má cheapann siad go bhfuil sé ábharach. Ní fheicim cén fáth go gcuirfidís an cheist mura bhfuil sé ábharach ar chúis éigin. Déarfainn é sin agus má tá siad ag iarraidh a fháil amach, mar a dúirt an Teachta Ó Snodaigh, m'aois, inseoinn é sin dóibh freisin. Níl mé ag iarraidh teideal roimh m'ainm agus breathnaíonn sé seafóideach amach is amach, go mór mór le hainm Ghaeilge.

Mura bhfuil an tAire Stáit in ann glacadh leis an leasú seo mar atá sé, bheadh mé ag súil le go dtiocfaidh sé ar ais ar Chéim na Tuarascála le gníomh air seo. Tá sé thar ama deireadh a chur leis seo agus tá sé simplí deireadh a chur leis ionas go mbeidh ceart ag chuile dhuine a ainm féin a úsáid.

Comments

No comments

Log in or join to post a public comment.