Oireachtas Joint and Select Committees

Tuesday, 16 February 2021

Select Committee on the Irish Language, the Gaeltacht and the Irish Speaking Community

Bille na dTeangacha Oifigiúla (Leasú), 2019: Céim an Choiste (Atógáil).

Photo of Éamon Ó CuívÉamon Ó Cuív (Galway West, Fianna Fail) | Oireachtas source

B'fhéidir go bhfuil muid ag caitheamh ama air seo ach is duine mé nár úsáid an leagan Béarla de m'ainm riamh ó rugadh mé. Cláradh mé mar Éamon Ó Cuív agus fanfaidh mé mar sin go brách. Mar sin, tá mise in ann a rá gur chaith mé i bhfad níos mó de mo shaol ag iarraidh m'ainm a fháil ceart ná an t-am atá muid á chaitheamh anseo inniu ag iarraidh go mbeidh sé sin cosanta sa dlí. Tugtar "Éamon Ó Cúiv", "Éamon Ó Cuir" agus "Éamon Ó Chuile Shórt" orm seachas Éamon Ó Cuív. Níl sé sách maith. Is é an rud atá mise á rá nár gur rud fíorbhunúsach é seo. Tá difríochtaí ollmhóra i gceist. Tógfaimid sampla an-simplí ar fad, an t-ainm Seán Ó Murchú. Má fhágtar as an síneadh fada ar an "Seán", is duine difriúil atá i gceist. Ciallaíonn "sean" ná go bhfuil aois ar dhuine. Is ionann Sean Ó Murchú agus Old Murphy, má táthar chun Béarla a chur air agus a bheith ag magadh. Cad chuige nach féidir linn díreach a rá go bhfuil dualgas ar chomhlachtaí poiblí glacadh le hainmneacha agus seoltaí i gceachtar den dá theanga oifigiúil agus é a dhéanamh i gceart seachas comhlachtaí a fhorordú? Tá a fhios agam gur cuireadh é sin ag na heagraíochtaí Stáit gan é a dhéanamh agus dúshlán an Aire Stáit a thabhairt. Beifear ag dul ó eagraíocht go heagraíocht ag éisteacht le leithscéalta díobhálacha maidir le ríomhairí agus chuile shórt eile go dtí Lá Philib an Chleite. Beidh muid ag dul ag an gCoimisinéir Teanga agus beidh sé ag rá nach féidir leis tada a dhéanamh faoi mar nach bhfuil an forordú ann. Is é sin an tuiscint atá agamsa air seo. Seachas sin, ba chóir a rá go bhfuil ceart ag duine a ainm a úsáid i nGaeilge agus gur fadhb don chomhlacht é sin.

Thug an Breitheamh Onórach Hardiman breithiúnas iontach sa Chúirt Uachtarach. Dúirt sé go gcuireann an Stát dualgais throma ar an saoránach ó thaobh foirmeacha, iarratais agus mar sin de a dhéanamh agus, mar sin, go bhfuil sé go hiomlán ceart go gcuirfí ualach ar an Stát agus nach féidir leis an Stát casadh a dhéanamh mar cuirtear ualach ar dhaoine rudaí a fháil ceart i nGaeilge. Tá a fhios agam go bhfuil iarracht déanta ag an Aire Stáit, a tháinig isteach sa scéal seo deireanach sa lá, ach creidim go bhfuil an fhoráil áirithe a cuireadh isteach róchasta. Is cuireadh é ag eagraíochtaí gan rud a dhéanamh agus a dhúshlán a thabhairt. Beidh Airí eile i gcónaí ag iarraidh cead gan forordú a dhéanamh ar cibé eagraíocht toisc nach bhfuil sé sásta glacadh le hainmneacha i nGaeilge agus go bhfuil sé ag tabhairt leithscéil. Gheobhaidh an tAire Stáit ualach mór páipéir ar ais tríd an gcóras ag míniú cén fáth go gcosnódh sé sin an oiread seo airgid ar eagraíocht an rud seo a chur ina cheart nuair nach bhfuil ann ach leisciúlacht. Níl an fhoireann ag an Aire Stáit le bheith ag troid in aghaidh an chórais ar fad an t-am ar fad. Mar sin, ní thuigim cén fáth nach bhfuil foráil shimplí ann go bhfuil sé de cheart ag daoine a n-ainmneacha Gaeilge a úsáid agus é a fhágáil don chóras oibriú amach cén chaoi an ceart sin a chomhlíonadh.

Comments

No comments

Log in or join to post a public comment.