Peadar Tóibín (Meath West, Sinn Fein) | Oireachtas source

Míle buíochas do na finnéithe as na cur i láthair sin. Bhíos ar tí bualadh bos a thabhairt dóibh ag an deireadh mar go raibh mé chomh sásta go raibh siad chomh cruinn faoi na fadhbanna atá ann sa Ghaeltacht agus thart timpeall na tíre ag an bomaite seo. An fhadhb atá agamsa ná nach bhfuil fios ar chor ar bith ag an establishment nó fiú ag an gcuid is mó de na páirtí polaitíochta cé chomh dona is atá an ghéarchéim sa Ghaeltacht ag an bomaite seo. Níl eolas acu ar cé chomh dona is atá rudaí agus níl cliú dá laghad acu conas rudaí a réiteach. Nuair a bhíonn díospóireacht istigh anseo, bíonn daoine ag díriú ar rudaí nach mbaineann leis an mórcheist. Is é sin, an critical mass a bheadh ann chun go mbeidh daoine in ann a gclainne a thógáil go hiomlán trí Ghaeilge thart timpeall na tíre. Níl a fhios ag na meáin cumarsáide ach an oiread. De ghnáth nuair a bhíonn pléigh sna meáin, bíonn sé ag déileáil leis an surface seachas le na rudaí móra.

Mar shampla de sin, bhí mé i dteagmháil le Ordnance Survey Ireland, OSI, ag iarraidh léarscáil a fháil go hiomlán as Gaeilge. Dúirt an fear san OSI liom, "We don't deal with hobbies here." Is é sin an rud a dúirt fear istigh san oifig OSI liomsa mar gheall ar sin. Bhí ormsa dul go dtí an Coimisinéir Teanga. Faoi dheireadh, rinne an OSI rud beag ach níl sé an-mhaith.

An fhadhb atá agam le fáil réidh leis an Straitéis 20 Bliain don Ghaeilge ná go dtógfadh sé beagnach 20 bliain ar an Stát seo straitéis nua a chruthú. Cé chomh lochtach is atá sé? B'fhearr liom go mbeadh sé curtha i bhfeidhm go hiomlán ag an stáitse seo. Cad iad tuairimí na bhfinnéithe faoi sin? Mar chuspóir Gaeltachta, níl ach 5,000 duine sa bhreis le cur leis an méid duine ina iomlán a labhraíonn Gaeilge gach lá taobh amuigh den chóras oideachais.

Tá rud eile le lua agam. An raibh seans ag na finnéithe labhairt leis an Aire, an Teachta Heather Humphreys, an Aire Stáit, an Teachta Kyne, nó leis an Taoiseach faoi na rudaí seo chun an eolas seo a chur os a gcomhair? An raibh deis acu ar chor ar bith dul chuig na meáin agus suí síos leo le rá gurb é seo stádas an teanga náisiúnta agus go bhfuilimid ar tí é a chailliúnt mar theanga phobail? Ba cheart do "Prime Time" nó cibé seó níos mó fiosrúcháin a dhéanamh air.

Is as Contae na Mí domsa agus táim i mo chónaí b'fhéidir cúig míle ó Ráth Chairn. Tá Ráth Chairn uair a chloig ó Bhaile Átha Cliath. Bímse i gcónaí ag smaoineamh go bhfuil an-chuid deiseanna ag an Rialtas chun an pobal sin a mhéadú. An gceapann na finnéithe, dá mbeadh an Rialtas sásta dul isteach agus eastáit tithíochta nua a thógáil i Ráth Chairn agus tionscal, Roinn nó eagraíocht Stáit a bhogadh go dtí Ráth Chairn, go mbeidh Ráth Chairn in ann an chuspóir de thearmann na Gaeltachta a bhaint amach? Is é sin an méid atá agam.