Shónagh Ní Raghallaigh (Kildare South, Sinn Fein)
Link to this: Individually | In context | Oireachtas source

3439. To ask the Minister for Culture, Heritage and the Gaeltacht cén uair a fhoilseoidh sé na caighdeáin teanga nua ionas gur féidir le obair leanacht ar aghaidh chun an sprioc 20% d'earcaigh inniúil sa Ghaeilge a bhaint amach. [40862/25]

Dara Calleary (Mayo, Fianna Fail)
Link to this: Individually | In context | Oireachtas source

Ag croílár iarrachtaí an Rialtais sa bhogadh i dtreo seirbhís phoiblí dhátheangach, tá feidhmiú iomlán agus rathúil Acht na dTeangacha Oifigiúla. Tá an obair seo criticiúil ó thaobh an Ghaeilge a neadú isteach agus a normalú mar chuid lárnach de sholáthar seirbhísí poiblí agus a chumasú do lucht labhartha na teanga í a úsáid ina bplé leis an Stát.

Céim shuntasach chun cinn sa mhéid seo mar sin a bhí i bhfoilsiú an Phlean Náisiúnta um Sheirbhísí Poiblí Gaeilge i mí Dheireadh Fómhair 2024 – an chéad phlean dá leithéid i stair an Stáit. Is toradh é an plean taighde-bhunaithe seo ar dhlúthchomhoibriú ag leibhéal sinsearach idir na heagraíochtaí a bhfuil ionadaíocht acu ar an gCoiste Comhairleach reachtúil a bunaíodh faoin Acht.

Tá an plean náisiúnta seo, atá bunaithe ar chúig mhórthéama straitéiseacha, le feidhmiú mar threochlár do chomhlachtaí poiblí maidir le líon agus caighdeán na seirbhísí poiblí Gaeilge a chuirtear ar fáil a mhéadú agus a fheabhsú go córasach chomh maith le haghaidh a thabhairt ar sprioc earcaíochta an Achta, is é sin go mbeidh 20% d’earcaigh chuig comhlachtaí poiblí inniúil i nGaeilge faoi dheireadh 2030. Díríonn an Plean seo ar chúig mhór-théama straitéiseacha, leis an gceathrú ceann ag díriú ar oiliúint, earcaíocht agus inniúlacht teanga i gcomhthéacs na sprice earcaíochta seo.

Táthar le tacú leis an bplean náisiúnta seo trí dhá phlean gníomhaíochta 3 bliana - an chéad cheann ag clúdach na tréimhse 2025-2027. Leagfaidh na pleananna seo amach na bearta sonracha a bheidh le tógáil chun cuspóirí an Choiste Chomhairligh agus an Achta go ginearálta a bhaint amach. Táim ag súil leis an gcéad cheann de na pleananna gníomhaíochta seo a fhoilsiú san fhómhar (2025).

Tá béim á cur agam féin agus ag mo Roinn anois inár dteagmháil le Ranna Rialtais agus comhlachtaí poiblí chomh maith ar chéimeanna praiticiúla ar féidir le comhlachtaí poiblí tosú orthu anois i gcomhthéacs na sprice earcaíochta, mar seo a leanas:

• an phleanáil don fhórsa saothair a úsáid mar chroí-uirlis chun róil ar leith a mbeadh fostaithe dátheangacha de dhíth a aithint. Is iad seirbhísí custaiméara agus leochaileacha, go háirithe sa Ghaeltacht, na tosaíochtaí aitheanta sa mhéid seo mar aon le róil chorparáideacha tacaíochta;
• cúrsaí oiliúna Gaeilge a chur ar fáil don fhoireann reatha agus d’earcaigh nua ar bhonn réamhghníomhach; taifead a choinneáil díobh siúd a thugann faoi na cúrsaí; agus Gréasán Gaeilge na hEarnála Poiblí a chur chun cinn ina measc. Cuirtear béim ar leith sa mhéid seo ar fhostaithe atá ag gráid níos sóisearaí faoi láthair i bhfianaise gurb iad a bheidh ag bogadh suas tríd na heagraíochtaí sna blianta amach romhainn;
• earcú réamhghníomhach a dhéanamh ar dhaoine le Gaeilge agus eolas a bhailiú tríd an bpróiseas earcaíochta maidir le mian iarrthóirí oibriú go dátheangach, a leibhéal reatha Gaeilge, agus a mian cur lena scileanna Gaeilge, más gá; agus
• féachaint ar chonairí gairme éagsúla reatha isteach chuig an gcomhlacht poiblí agus forbairt a dhéanamh orthu le gnéithe Gaeilge a chuimsiú iontu más gá. Feictear go mbeidh tábhacht ar leith ag baint le forbairt printíseachtaí trína bhféadfaí scileanna teanga a fhorbairt sa mhéid seo, ag teacht le gealltanas ina leith seo i bPlean Printíseachta na Seirbhíse Poiblí 2023, mar aon le hintéirneachtaí agus tréimhsí taithí oibre.

• ag tacú leo siúd atá ag iarraidh a gcuid scileanna teanga a fhorbairt trí Ghréasán Gaeilge na hEarnála Poiblí, a bunaíodh anuraidh;
• ag cothú feasachta i measc daoine óga faoi na deiseanna fostaíochta atá ar fáil dóibh le Gaeilge san earnáil phoiblí tríd an tionscnamh ‘Gluaiseacht’ – seó bóthair d’iar-bhunscoileanna, institiúidí tríú leibhéal agus aontaí gairmeacha atá á mhaoiniú ag an Roinn agus á riar ag Conradh na Gaeilge;
• ag forbairt feachtas feasachta náisiúnta dírithe ar dhaoine óga agus na mór deiseanna fostaíochta éagsúla atá ann dóibh leis an nGaeilge sa chóras poiblí.