Catherine Connolly (Galway West, Independent) | Oireachtas source

Maithfidh an tAire dom é, ach tá a fhreagra beagáinín lag agus é ag cur in iúl go mbeidh an bord i bhfad níos éifeachtaí más rud é go mbeadh deichniúr tofa agus seisear ceaptha i gceist. Ní aontaím leis sin. A mhalairt atá i gceist sa Teach seo. Tá méadú ollmhór tagtha, 174 Ball, agus ní raibh aon chaint faoi mhí-éifeacht. I nGaillimh tá 39 comhairleoir ar an gcomhairle contae. Is méadú mór é sin le cúpla bliain anuas. Ar an gcomhairle cathrach, tá 18 comhairleoir. Ní ghlacaim leis sin. Ceapaim go bhfuil sé lag.

Ó thaobh an choiste de, mar a dúirt an iarChathaoirleach ar an gcomhchoiste Gaeilge, rinneamar ár ndícheall gan mhoill a chur ar an mBille seo. D’oibríomar leis an Rialtas agus as lámha a chéile, in ainneoin nach rabhamar iomlán sásta leis an rud a bhí á dhéanamh. Ní rabhamar ag iarraidh aon leithscéal a thabhairt don Rialtas agus bhíomar ag iarraidh go mbeadh an Bille ann agus ag feidhmiú roimh an toghchán deireanach. Bhí tuarascáil thar a bheith praiticiúil againn ina raibh 22 moladh i gceist léi. Baineann an chéad mholadh go huile agus go hiomlán leis an leasú seo: "Molann an Comhchoiste go dtabharfaidh an tAire aird ar na bearnaí atá ann sa Scéim Ghinearálta" a bhí ann ag an am. Agus, an rud ba thábhachtaí: "Molann an Comhchoiste é seo lena chinntiú go mbeidh ionadaíocht ar Bhord Údarás na Gaeltachta ó gach pobal Gaeltachta, rud atá an-tábhacht ag baint leis i meon na bpobal sin." Aontaím. Sin an meon a bhí os comhair an choiste. Tá saineolas agus easpa saineolais i gceist. Tá easpa saineolais anseo freisin, agus ghlacamar leis an digest ón leabharlann chun oideachas a chur orainn, le cibé saineolas atá ag teastáil uainn. Mar sin, ní leithscéal é sin ar féidir glacadh leis.

Táim ag smaoineamh ar an ospidéal nua a bhfuilimid ag fanacht leis le fada an lá: ospidéal na leanaí. Bhí sé de phribhléid agam a bheith ar an gCoiste um Chuntais Phoiblí ar feadh ceithre bhliain. D’ardaigh na costais ansin as cuimse agus an cinneadh a rinne an Rialtas ná bord lán de shaineolaithe a chur ann chun an rud a stiúradh, ailtire, innealtóir gach saghas saineolaí ina measc, mar dúradh linn go raibh easpa saineolais i gceist. Chuir siad bord le chéile chun súil ghéar a choinneáil ar thógáil an ospidéil nua agus ar gach rud, agus cad a tharla? Tá a fhios againn agus an costas atá i gceist anois breis is €2 bhilliún. Ní ghlacaim le cur chuige an tsaineolais. Glacaim leis go mbeidh agus go mbeadh gá le saineolas, ach is féidir é sin a thabhairt isteach fad is atá an fhís againn agus an t-údarás tofa. Baineann sé seo leis na baill a bheith tofa agus ionadaíocht leathan a bheith i gceist.

Phléamar na rudaí seo go mion, mar shampla, ceist an inscne. Ní raibh muid in ann réiteach a fháil air sin. Tá a fhios ag an Aire faoi sin mar ní raibh sé fiú in ann. Ceann de na fadhbanna a bhí againn ná cé chomh beag is a bhí líon na mball ar an mbord. Ní raibh i gceist ach 16 duine agus bhí fadhbanna. Bhí fadhbanna eile mar bhí sé leagtha amach ag an Rialtas go mbeadh ach ball amháin ó gach Gaeltacht. Chruthaigh sin fadhbanna dúinn i measc fadhbanna eile.

Luaigh an Teachta Ó Gallchóir stair an údaráis agus é ag gabháil siar, ach is fiú béim a chur ar an údarás a bhí ann i dtús báire faoin Acht um Údarás na Gaeltachta, 1979, nuair a bhí seisear ball i gceist agus ní raibh aon toghchán i gceist. Ag dul ar aghaidh go dtí 1999, bhí 20 ball i gceist, agus ní raibh aon cheist ag an am sin, de réir mo thuisceana, go raibh mí-éifeacht nó easpa éifeachta i gceist. Bhí 20 duine ar an mbord in 1999, 17 duine tofa agus triúr a bhí ainmnithe ag an Aire. Ansin praiseach a bhí ann in 2012 nuair a fuair siad réidh leis na toghcháin. Táimid ar ais anois. Is é sin an ciorcal. Má bhí an bord in ann feidhmiú le 20 duine, cén fáth a bhfuil 16 pioctha amach, agus seisear ainmnithe ag an Aire? Ní féidir glacadh leis sin.

See this speech in context