Catherine Connolly (Galway West, Independent) | Oireachtas source

Fáiltím roimh an mBille seo agus go bhfuilimid faoi dheireadh na dála ag an bpointe go bhfuil muid ar Chéim an Choiste. Is maith an rud é sin. Mo bhuíochas leis an iarAire, Éamon Ó Cuív, a chur tús leis an bpróiseas seo. Tá sé tábhachtach é sin a aithint. Lean muidne ar aghaidh, agus seisean freisin. Ní raibh sé ina bhaill den choiste ach d’fhreastail sé go mion minic ar na cruinnithe. Ní mór dom é sin a rá go poiblí. Ach táimid anseo anois.

Is é an rud is dearfaí ná go mbeidh toghchán ar ais. Is é sin an rud atá ag teastáil go géar. Tá muid, agus an tAire, faoi bhrú chun an toghchán a thabhairt ar ais d’Údarás na Gaeltachta. Tá muid go léir d’aon guth ó thaobh an ábhair sin.

Agus mé ag taisteal timpeall na tíre leis an gcoiste, ag dul siar nuair a bhí mé i mo Chathaoirleach agus nuair a bhí an Teachta Ó Snodaigh ina Chathaoirleach ar an gcoiste deireanach, is iad na téamaí ceannann céanna a tháinig suas arís agus arís eile. Clúdaíonn na trí leasú ceann amháin de na téamaí sin. Bhí réimse téamaí i gceist, cúrsaí tithíochta nó easpa tithíochta go háirithe. Maidir le hionadaíocht, áfach, clúdaíonn na trí leasú sin ionadaíocht bealach amháin nó bealach eile. Faraor, tá an chosúlacht ar an scéal go bhfuil intinn an Aire déanta suas aige agus beidh seisear agus deichniúr i gceist.

Ní thuigim an fáth a bhfuil leasuithe Uimh. 1 agus 3 as ord, agus tá leasuithe eile curtha agam, ach amháin ar chúrsaí airgid. Mar a dúirt an Teachta Ó Snodaigh, tá sé thar a bheith deacair feidhmiú mar dhuine den Fhreasúra agus leasuithe a chur chun cinn. D’fhreastail mé ar gach cruinniú. Bhí mé anseo, cosúil leis na Teachtaí Dála eile. Déanann muid ár ndícheall a bheith páirteach sa phróiseas ionas go mbeadh Bille níos fearr againn ach, faraor, beidh an Bille seo ag dul tríd. Ar leibhéal amháin, beidh mé sásta de bharr na gcúiseanna a dúirt mé.

Maidir le hionadaíocht, áfach, thaisteal muid timpeall na tíre go gach Gaeltacht agus ba é an téama ba láidre, taobh amuigh de chúrsaí tithíochta, ná nach raibh aon rialtas ag éisteacht leo. Ní raibh carthanas ag teastáil uathu beag ná mór. Bhí guthanna láidre acu agus bhí siad ag cur in iúl na bhfadhbanna agus na réiteach. Is é ceann de na réitigh shimplí ná ionadaíocht níos fearr a bheith ar an údarás nua agus go mbeadh, ar a laghad, ionadaíocht ó gach Gaeltacht ar an mbord. Ní dóigh liom gur éileamh an-mhór é sin. Tá íomhá Uíbh Ráthaigh go láidir i m’aigne agus na deacrachtaí atá acu siúd de bharr chúrsaí tíreolaíochta agus an chaoi a bhfuil an Ghaeltacht leagtha amach. Is é an t-aon éileamh a bhí acu maidir le hionadaíocht ná go mbeadh duine ón Ghaeltacht sin ar an mbord nua. Níl tásc na tuairisc air sin. Ní hamháin sin ach tá dhá leasú as ord.

See this speech in context