Seán Kyne (Galway West, Fine Gael) | Oireachtas source

Gabhaim buíochas leis an gCeann Comhairle agus leis na Teachtaí uile as ucht na n-óráidí agus na smaointe ar fad atá ráite acu.

Luaigh an Teachta Calleary an fáth atá taobh thiar den obair ar son na Gaeilge agus táimid i mbun athrú mór a dhéanamh faoi láthair leis na próisis phleanála teanga agus leis an bpolasaí don oideachas Gaeltachta. Beimid ag foilsiú Bille nua teanga i mbliana chomh maith agus tá a fhios agam go bhfuil an mhoill leis an mBille sin luaite ag mórán Teachtaí. Aontaím go dteastaíonn sin chomh luath agus is féidir.

Tá cúrsaí aitheantais na nGaelscoileanna luaite ag a lán daoine agus táim sásta an córas atá ann faoi láthair a phlé leis an Aire Oideachais agus Scileanna, an Teachta McHugh. D'ardaigh an Teachta Aindrias Ó Muíneacháin an tsaincheist seo chomh maith. D'ardaigh na Teachtaí an córas leathanbhanda agus tá infheistíocht shuntasach á déanamh ag an Rialtas trí Údarás na Gaeltachta i ngréasáin dhigiteacha dá chuid féin sa Ghaeltacht, rud a chabhróidh go mór le cúrsaí fostaíochta sa Ghaeltacht, mar a luaigh an Teachta Calleary freisin. Tá obair ag dul ar aghaidh in áiteanna sa Ghaeltacht faoi stiúradh Údarás na Gaeltachta.

Aontaím le Teachta Ó Snodaigh gur cheart go mbeadh níos mó Gaeilge le cloisteáil san Oireachtas ó cheann ceann na bliana agus tá sé sin luaite ag neart Teachtaí anseo freisin. Dar ndóigh, déanann na Teachtaí atá páirteach sa díospóireacht a ndícheall chun í a labhairt, agus tá siad le moladh as sin.

Luaigh an Teachta Ó Snodaigh Údarás na Gaeltachta freisin, agus mar atá ráite agam cheana féin, tá buiséad caipitil an údaráis dúbailte le dhá bhliain anuas. Tá €850,000 tugtha ag an Rialtas don údarás le caitheamh ar na comharchumainn Ghaeltachta a dhéanann sár-jab trasna na Gaeltachta. Aontaím leis an Teachta Ó Snodaigh chomh maith freisin gur cheart go mbeadh Acht teanga againn sa Tuaisceart, agus tá an Roinn Gnóthaí Eachtracha agus Trádála ag brú an cháis sin le haghaidh Acht ó Thuaidh i gcónaí.

Luaigh an Teachta Howlin, maidir le hoideachas, go bhfuil aitheanta ag an Roinn Oideachais agus Scileanna go bhfuil fadhb maidir le múineadh na Gaeilge, agus tá an Roinn sin ag dul i ngleic leis sin. Tá an polasaí maidir le hoideachas Gaeltachta ag teacht isteach, mar a luaigh an Teachta Connolly. Tá roinnt cúrsaí nua d'ábhar oidí agus do mhúinteoirí atá ag obair sa chóras cheana féin.

Tá an ceart ag an Teachta Howlin go bhfuil dea-thoil ag an bpobal i gcoitinne i leith na Gaeilge agus tá go leor deiseanna ag daoine chun teacht ar ais chuig an teanga agus í a fhoghlaim arís. Molaim do dhaoine i rith Sheachtain na Gaeilge na deiseanna seo a thapú.

D'ardaigh an Teachta Smyth an cheist maidir le hAcht teanga ar an dá thaobh den Teorainn, agus mar a dúirt mé níos luaithe, toisc go mbeidh an tAcht leasaithe ó Dheas le foilsiú go luath, go bhfuilimid ag tacú leis an Acht sa Tuaisceart.

Luaigh roinnt Teachtaí na pop-up Gaeltachtaí agus cuirim fáilte roimh an gcoincheap nua seo. Feicim anois go bhfuil siad á n-eagrú timpeall na gcluichí móra Chumann Lúthchleas Gael, agus is iontach an rud é sin.

Luaigh an Teachta Maureen O'Sullivan na coláistí samhraidh agus aontaím léi go bhfuil deis iontach againn leo siúd. Cuireann an Roinn thart ar €4 milliún isteach sna tionscadail seo gach bliain agus tá thart ar 26,000 gasúr á dtabhairt go dtí na Gaeltachtaí. Bímid i gcónaí ag cuardach deiseanna chun na tionscadail seo a fhorbairt agus leanfaimid leis sin.

7 o’clock

Luaigh an Teachta Connolly Bille na dteangacha oifigiúla (leasú). Mar a dúirt mé, beidh mé ag brú ar aghaidh le foilsiú an Bhille sin go luath.

Aontaím léi faoi thábhacht Údarás na Gaeltachta. Tá cás HID Global pléite agam go pearsanta. Bhí díomá orm freisin faoin gcinneadh a rinne an comhlacht príobháideach aistriú go Gaillimh.

Maidir le pleanáil teanga, tá níos mó ná €100,000 ar fáil do gach grúpa. Tá scéimeanna eile de luach thart ar €9 milliún in aghaidh na bliana ar fáil chomh maith. Tá a lán rudaí eile ann.

Tá sé suimiúil gur luaigh a lán daoine an córas oideachais. Beidh mé in ann labhairt leis an Aire, an Teachta McHugh, faoi sin agus faoin bpróiseas pátrúnachta. B'fhéidir go mbeidh sé sásta páirt a ghlacadh i ndíospóireacht trí mheán na Gaeilge ar an ábhar tábhachtach sin agus ar chaighdeán na múinteoirí, liúntais do mhúinteoirí agus rudaí mar sin.

Bhí ceisteanna ann maidir le bóithre sa Ghaeltacht. Tá a fhios againn go bhfuil na local improvement schemes faoi scáth Roinn an Aire, an Teachta Ring.

Bhí a lán rudaí luaite, go mór mór faoin oideachas agus faoi úsáid na Gaeilge sa Teach seo. Sílim go bhfuil an córas aistriúcháin ar fáil ag daoine ó na meáin. Níl a fhios agam. Bhí mé ag breathnú orthu agus ní raibh siad ag baint úsáide as nuair a bhí an Teachta Connolly nó an Teachta Micheál Martin ag caint ar maidin. Tá a lán rudaí luaite anseo. Is deis mhaith í seo. B'fhéidir go bhfuil an ceart ag gach uile dhuine go gcaithfimid níos mó a dhéanamh ar son na Gaeilge. Tá a fhios againn go ndéanann an Ceann Comhairle, an Leas-Cheann Comhairle, agus ceannairí na bpáirtithe a ndícheall chun an Ghaeilge a úsáid gach uile lá.

See this speech in context