Oireachtas Joint and Select Committees

Wednesday, 2 October 2024

Joint Committee on the Irish Language, the Gaeltacht and the Irish Speaking Community

Tuarascáil Bhliantúil 2023 an Choimisinéara Teanga agus Ábhair Ghaolmhara: Plé

1:30 pm

Mr. Séamas Ó Concheanainn:

An cur chuige a bhíonn ag an oifig i mórthromlach na gcásanna - is í Órla de Búrca an saineolaí air seo - ná gearán a tharraingt anuas ar bhonn neamhfhoirmiúil mar chuid den phróiseas imscrúdaithe. Is imscrúdú atá leagtha amach sa reachtaíocht. Tugtar cothrom na Féinne agus aitheantas don ghearánach agus tugtar deis don chomhlacht poiblí an t-ábhar a phlé sa chomhthéacs sin. Ar an meán, tá mé ag ceapadh go bhfuil cúig nó sé d'imscrúdaithe ina bhfuil sé mar thoradh ar an bpróiseas neamhfhoirmiúil nach féidir an gearán a réiteach trí chomhaontú idir an oifig agus an comhlacht poiblí chun sástachta an ghearánaí agus dár ndóigh na hoifige. Ansin téimid go dtí imscrúdú oifigiúil. Tá obair ollmhór i gceist leis sin. Thagair mé ar ball don acmhainn a theastaíonn ón oifig. Tá Eibhlín de Paor anseo mar bhainisteoir imscrúdaithe. Tá sí ag déileáil le tráchtas trom oibre leis na himscrúdaithe.

Bíonn fionnachtain agus moltaí i gceist leis na himscrúdaithe. Mar atá feicthe i gcásanna stairiúla siar san oifig, bhí orainn naoi nó deich de chásanna a chur chuig Tithe an Oireachtais nuair nár feidhmíodh moltaí imscrúdaithe foirmiúla de chuid an Choimisinéara Teanga. Tá mé den tuairim go bhfuil cur chuige na hoifige an-éifeachtach sa mhéid is gur féidir mórthromlach na ngearán a réiteach tríd an bpróiseas neamhfhoirmiúil sin. Tá an soláthar atá sa reachtaíocht ó thaobh imscrúdaithe an Choimisinéara Teanga - tráchtaireacht an Choimisinéara Teanga - tábhachtach le géilliúlacht a chinntiú.

Táimid ag teacht ar ais go minic ag an soláthar atá san Acht nua; sé sin, mura bhfuil dóthain foirne le Gaeilge laistigh den chomhlacht poiblí tá sé an-deacair bheith ag súil go mbeidh cúrsaí géilliúlachta teanga ag dul i bhfeabhas agus dóthain cumas ag an bhfoireann sin le freastal ar an bpobal chuile lá.