Oireachtas Joint and Select Committees
Wednesday, 8 May 2024
Joint Committee on the Irish Language, the Gaeltacht and the Irish Speaking Community
Pleanáil Teanga Laistigh den Ghaeltacht: Plé
Ms M?ire Seosaimh?n Breathnach:
Tá sé ar an taobh eile den droichead. Léiríonn sé seo arís an cheist bhunúsach maidir le cúrsaí tithíochta agus na coinníollacha poist. Tá feabhas áirithe tagtha ar rudaí ó bunaíodh an córas pleanála teanga sa mhéid is go bhfuil scéim pinsin anois ann do na oifigigh pleanála teanga. Tháinig méadú áirithe ar an dtuarastal ach ní gan dua, straein agus troid. Déanann sé i bhfad níos deacra é daoine maithe a mhealladh. Tá an t-ádh linn go bhfuil daoine iontacha proifisiúnta againn anseo, ach don obair a dhéanann siad agus don ualach oibre atá orthu, ní dóigh liom go bhfuil na coinníollacha maith go leor. Luamar san aitheasc an éiginnteacht atá ann ó thaobh an phróisis. An mbeidh plean againn, agus buiséad pleanála teanga againn, faoi cheann dhá bhliain? N’fheadar. Níl a fhios againn. Ní féidir linn a rá le Tomas Ó hÓgáin go mbeidh sé fostaithe linn i gceann dhá bhliain nó trí bliana, agus go leor daoine eile anseo nach é.
Más féidir liom rud éigin a chaitheamh thar n-ais ar an dtaobh eile, luaigh baill an choiste ar fad cúrsaí tithíochta. Tá Teachtaí Dála anseo ó na páirtithe Rialtais. An bhfuil aon dóchas acu go mbeidh géarchéim tithíochta na Gaeltachta san áireamh sna treoirlínte nua pleanála seo, pé am a thagann siad amach? Táimid blianta ag fanacht orthu anois. Tuigim nach bhfuil na Teachtaí ag obair sa Roinn áirithe sin go díreach, ach muna rachfaí i ngleic leis an dúshlán sna treoirlínte sin beidh an-chuid am amú á chaitheamh againn ar chúrsaí pleanála teanga. Tá glúin iomlán caillte againn i nGaeltacht na nDéise de lánúin óga atá ina gcónaí i nDún Garbhán, Dún na Mainistreach, cathair Phoirt Láirge agus cathair Chorcaí mar nár féidir leo tithe a fháil fiú amháin ar cíos sa cheantar.