Mr. Donncha ? h?allaithe:

Níl ach slat tomhais amháin againn agus sin cainteoirí laethúla na Gaeilge taobh amuigh den chóras oideachais mar a thugtar iad sa daonáireamh. Mar a thuigeann an Teachta, is féinmheasúnú é sin. Bhí an dara scéim labhairt na Gaeilge ann, mar a luaigh an Teachta agus bheadh súil againn go mbeadh scéim nua labhairt na Gaeilge ann réasúnta luath. Is cosúil go bhfuil obair á déanamh air seo taobh istigh de Roinn na Gaeltachta faoi láthair. I ndáiríre, faoi láthair níl againn ach na cainteoirí laethúla Gaeilge taobh amuigh den Ghaeltacht. Ní bhaineann sé seo leis an mBille seo ach nuair a thagainn na figiúirí amach, b’fhiú do dhream éigin taighde a dhéanamh agus calibration a dhéanamh air sin.

Mar gur féinmheastóireacht é, ba chóir suirbhé a dhéanamh a bheadh in ann déanamh amach céard a chiallaíonn sé. Má deir 20% de cheantar go bhfuil siad ag labhairt Gaeilge taobh amuigh den chóras oideachais, mar shampla, ina measc siúd, cé mhéad ar cainteoirí laethúla iad gur í an Ghaeilge an ghnáth-theanga acu? Tá gá le calibration ann, le go bhféadfaí a rá go gciallaíonn 20% é seo, go gciallaíonn 70% é seo agus go gciallaíonn 10% é seo. Níl sé sin againn agus sin píosa taighde ar fiú a dhéanamh.

Maidir leis an gcatagóiriú A, B, C, níl aon aitheantas aige sin. Is rud é sin a moladh sa tuarascáil chuimsitheach theangeolaíoch. Faraor, tar éis gur caitheadh beagnach €1 milliún ar an tuarascáil a chur le chéile agus tar éis gur iarraidh orthu go sonrach teacht aníos le critéir Ghaeltachta, níor thug an córas Stáit aon aitheantas riamh dó sin, de réir mar a thuigim. Níor mhiste breathnú arís air sin. Níl mé ag rá gur mba cheart dul le catagóirí A, B, C mar a leagadh síos iad ach theastódh go mbeadh muid in ann idirdhealú a dhéanamh le go mbeadh pleanáil teanga éifeachtach ann agus le hidirdhealú a dhéanamh idir na ceantair Ghaeltachta. Tá an chontúirt ann go gcríochnóimid tar éis tamaill agus go mbeadh chuile cheantar Gaeltachta mar a chéile agus níor mhaith liom go dtarlódh sé sin.