Professor Gear?id ? Tuathaigh:

Maidir le comhaltaí an údaráis, thagair mé díreach do na moltaí a bhí ag Coimisiún na Gaeltachta in 2002 sular tháinig cúrsaí pleanála teanga chun cinn go mór. Tá athruithe áirithe déanta agus cúraimí breise tugtha don údarás idir an dá linn. Rinneadh an coimisiún rangú ar an réimse cumhachta ar chóir go mbeadh ag an údarás, mar a bhí, ina measc cultúr, oideachas, teanga, infreastruchtúr, eacnamaíocht, cúrsaí forbartha pobail agus an eacnamaíocht shóisialta. Cuirim i gcás freisincúrsaí pleanála teanga, na réimsí a bhaineann le comhchoiste oideachais Ghaeltachta agus a leithéid. Tagann na rudaí ar fad atá ag teastáil chun an bunphobal teanga a neartú agus a bhuanú faoi na cinn sin. Is é sin an fáth a luaigh mé iad nuair a bhí mé ag caint ar struchtúr níos solúbtha agus níos deise a bheith ag na fochoistí, seachas ar bhonn réigiúnach amháin.

Má thógaimid na rannóga sin, áfach, ní bheinn ag cur aon cheann acu san áireamh. Níl mé in aon chor ag rá nár chóir go mbeadh an t-údarás ag iarraidh fostaíocht a chruthú ach ar ndóigh, tá comhthéacs na fostaíochta féin athraithe chomh mór sin ó bhí caint ar fhostaíocht i monarchana agus a leithéid. Tá cúrsaí teicneolaíochta, eacnamaíochta, sóisialta agus na meáin agus mar sin de bainteach freisin. Tá sé éagothrom trí na Gaeltachtaí ach ní ceist cumhachtaí é. Is ceist eagair é agus fócais maidir leis an struchtúr feidhmithe.

Chuir mé ceist faoi na comhairleoirí contae sa dréacht-Bhille. Is é ceann de na fáthanna a dúirt mé ná go raibh sé ciallmhar. Tá údar leis sin. Ní hé nach mbeidh seasamh agus taoiseachas áirithe áitiúil ag teastáil i ngach comhluadar ach i ngach comhairle contae. Tá an comhairleoir contae ionadaíoch ar phobal agus ar cheantar gan beann ar chúrsaí teanga sa deireadh. Nuair a deirim coinbhleacht tosaíochtaí, tarlaíonn sé ó am go chéile go mbíonn Údarás na Gaeltachta ag brú pobal atá an-bheag, mar atá i Múscraí mar is eol go maith don Teachta, agus na teorannacha idir an bunphobal teanga agus comharsana atá thar an chlaí nó trasna an bhóthair atá sa chás céanna maidir leis seo agus siúd, ach nach mar a chéile an brú chun rudaí a chur ar fáil agus a leithéid.

Chuirfeadh sé comhairleoir contae i sáinn minic go leor le coinbhleacht leasa dá mbeadh rud á bhrú chun cinn ag an micrea-leibheál ó thaobh bunú agus neartú an bhunphobail teanga ag Údarás na Gaeltachta agus go mbeadh comhairleoirí contae, agus iad ag feidhmiú go héifeachtach agus go hionraic, ag iarraidh rud a dhéanamh do phobal níos leithne. Tuigim an pointe atá ag an Teachta maidir le hábhar ceannaireachta agus a leithéid, ach déanaim amach sa deireadh thiar thall gur ciallmhar é go mbeadh an ionadaíocht, i gcás daoine atá tofa ag Údarás na Gaeltachta, go heisíoch don bhunphobal teanga.