Oireachtas Joint and Select Committees

Wednesday, 16 June 2021

Joint Committee on the Irish Language, the Gaeltacht and the Irish Speaking Community

Curaclam Nua na hArdteistiméireachta (Atógáil): An Roinn Oideachais

Dr. Treasa Kirk:

Is féidir liom rud éigin a rá chun cuid de na ceisteanna seo maidir leis an bpolasaí don oideachas Gaeltachta agus a bhfuil ag tarlú maidir leis an scéim aitheantais scoileanna Gaeltachta sna scoileanna a fhreagairt. Ón staidéar taighde agus meastóireachta atá déanta againn ar na scoileanna sin, is léir go bhfuil an scéim aitheantais sin ag obair i scoileanna agus go bhfuil dóchas ann ó thaobh na Gaeilge de. Tá dúshlán fós ann agus beidh tuarascáil á foilsiú againn le cuid de na príomhthorthaí ón staidéar sin.

Tá sé go maith go bhfuil an sonraíocht T1 don teastas sóisearach á cur i bhfeidhm ag formhór na scoileanna sa Ghaeltacht agus go bhfuil ag éirí go maith léi. Tá sé sin le feiscint ó shuirbhé, cé nach bhfuil tuairim gach múinteoir san áireamh ann. Bhí céatadán beag go leor i gceist de bharr Covid ach é sin ráite, is léir go bhfuil tuiscint agus feasacht níos fearr ar litríocht scríofa áitiúil agus ar an litríocht ó bhéal sna ceantair Ghaeltachta. Is léir freisin go bhfuil tuiscintí ar chultúr na Gaeilge méadaithe agus go bhfuil níos mó feasachta ann maidir le canúintí éagsúla i measc na scoláirí. Arís, tháinig an t-aiseolas seo ó na múinteoirí Gaeilge féin. Céatadán beag de na múinteoirí a bhí ann, mar a dúirt mé cheana, ach é sin ráite, tá dóchas faoi sin.

Is léir freisin go bhfuil na straitéisí agus na cuir chuige gníomhacha ag obair sna seomraí ranga. Tá an taighde sin bunaithe ar aiseolas ó na cigirí ó chás-staidéar in iarbhunscoileanna, cé nach raibh ach seacht iarbhunscoil as 29 iarbhunscoil sa Ghaeltacht i gceist. Is léir mar sin go bhfuil rudaí ag tarlú. Tógann sé am ach é sin ráite, tá an sonraíocht T1 á cur i bhfeidhm ag na scoileanna. Fós féin, tá níos mó oibre le déanamh ach sin cuid den fhreagra ar na ceisteanna a bhí ag na Teachtaí níos luaithe.