Oireachtas Joint and Select Committees

Tuesday, 2 July 2019

Joint Standing Committee on the Irish Language, the Gaeltacht and the Islands

Pobal Gaeilge i mBaile Munna: Plé

Mr. Diarmuid Mac Giolla Ruaidh:

Freagróidh mé an cúpla ceist a chuir an Teachta Ellis. I dtosach, maidir leis an bhfás daonra, tá foirmle ag an Roinn Oideachais agus Scileanna. Bhí mé ag caint le hoifigeach pleanála i gComhairle Contae Fhine Gall. De réir na foirmle, leis an méid tithe nua a thógálfar idir Sord agus Baile Munna i gceantar Fhine Gall, díreach mórthimpeall Bhaile Munna i gceantar Chomhairle Cathrach Bhaile Átha Cliath, agus laistigh de limistéar LAP Bhaile Munna féin, beidh gá le sé bhunscoil nua agus trí scoil dara leibhéal nua sa cúig bliana nó deich mbliana atá romhainn. Leanfaimid ar aghaidh leis an bhfeachtas chun cur le fás an phobail Gaeilge i mBaile Munna. Má bhainimid amach an chéim mhór, Gaelcholáiste a chur chun cinn, agus an chéim eile, stádas Gaeltachta a bhaint amach i lár Bhaile Munna, tá sé intuigthe go mbeidh ar a laghad ceann nó dhó de na bunscoileanna nua sin ina nGaelscoileanna. De bharr an fhoirgnimh bhuain nua a fuair Gaelscoil Bhaile Munna, tá spás le páistí eile a thógáil isteach le tamall beag eile. Nuair a thiocfaidh an fás daonra atá le teacht ina iomláine, ní bheidh spás ag an dá scoil agus beidh siad ag diúltú páistí. In ionad a bheith ag feitheamh i gcomhair an cháis sin agus ansin a bheith ag rá go bhfuil tuismitheoirí ann a theastaíonn uathu a gcuid páistí a sheoladh chuig Gaelscoil nuair nach bhfuil spás sna Gaelscoileanna i gcomhair páistí nua, ba chóir dúinn feachtas a thosú i gcomhair scoil nua. Tá sé níos fearr smaoineamh faoi sin ag an bpointe seo agus a aithint, toisc go mbeidh an fás sin ar an daonra sna cúig bliana atá romhainn, gur chóir dúinn a bheith ag breathnú ar chúrsaí mar sin.

D'fhiafraigh an Teachta an bhfuil an CDETB ag tacú linn i ndáiríre. Thosaigh muid ag caint le baill den bhord agus bhí siad an-tógtha leis an moladh, go háirithe nuair a dúirt muid nach bhfuil Gaelscoil ná Gaelcholáiste amháin faoina chúram agus gur rud náireach é sin toisc gur an ETB is mó sa tír é. D'inis muid leis go bhféadfadh sé tosú linn. Dúirt an bord agus an cathaoirleach go raibh siad 100% taobh thiar den mholadh ag an bpointe sin. Tríd an mbord thosaigh muid ag forbairt gaolta leis na hoifigigh agus leis an CEO. Bhí a lán cruinnithe an-dearfach againn leo. Cheap an bord stiúrthóir scoileanna nua. Rinne an fear sin tomhais ar an bhfoirgneamh. Fuair sé innealtóir chun figiúirí a chur le chéile i gcomhair buiséid le haghaidh Wi-Fi, troscáin, agus múinteoirí. Roghnaíodh scoil Margaret Aylward mar an scoil lena mbeidh an t-aonad bainte. Bhí príomhoide na scoile sin 100% taobh thiar den smaoineamh. Beidh an scoil ag oscailt an bhliain seo chugainn, buíochas le Dia.