Oireachtas Joint and Select Committees

Tuesday, 2 July 2019

Joint Standing Committee on the Irish Language, the Gaeltacht and the Islands

Pobal Gaeilge i mBaile Munna: Plé

Mr. Éamonn de Barra:

Go raibh maith agaibh. Tá an Ghaeilge faoi bhláth i mBaile Munna le 40 bhliain anuas, agus éiríonn rudaí sa cheantar le gach uile thionscnamh nua agus eagraíocht nua Gaeilge a thógtar. Ba mhaith linn íomhá an cheantair a athrú in ionas go bhfuil an oiread rudaí dearfacha ag tarlú sa cheantar nach dtuairiscítear iad. Mar a lua an tUasal Mac Giolla Ruaidh, tá ceolfhoirne clasaiceach agus traidisiúnta, ceardlann uirlisí, feachtais, Radharc Ceilteach san amharclann, agus mar sin de ar siúl sa cheantar. Ba mhaith linn go n-aithneofar Baile Munna mar líonra Gaeilge, agus ciallaíonn sé sin go gcaithfimid stádas faoi leith a lorg a thabharfadh deis do Bhaile Munna an Ghaeilge a shuiteáil ar mheán buan, i gcomhpháirtíocht le Foras na Gaeilge, an Roinn, agus Comhairle Cathrach Bhaile Átha Cliath. Bhí mé i dteagmháil le déanaí le Owen Keegan, ceannasaí an chomhairle, le Dr. Aodhán Mac Cormaic, agus leis an Aire Stáit, Teachta Kyne, agus is léir go bhfuil tacaíocht an-láidir ann chun úsáid na Gaeilge a thabhairt go dtí an chéad leibhéal eile trí scéimeanna tacaíochta, ról speisialta a thabhairt d'oifigí forbartha, agus scoláireachtaí freastal ar thréimhsí sa Ghaeltacht a chur ar fáil, mar shampla.

Is í an teanga ár gcultúr, a thugann daonnacht dúinn. Tugann an Ghaeilge guth na tíre dúinn, dár sinsear, agus dár páistí. Má bhíonn muid róchiúin ina taobh, teipfidh orainn ár gcás a thabhairt agus a áitiú. Níor bhuaigh éinne aon rud riamh gan ádh ná troid. Má bhraithimid ar ádh chun an teanga a shuiteáil, bheadh seo chomh maith dúinn an lotto a dhéanamh, ag súil go dtiocfadh athrú ar an scéal. Ní scéal gairid atá i gceist leis seo, ach fís leathan. Le 40 bliain anuas, tá trí chéim leanta againn i mBaile Munna. Ar ndóigh, ní raibh mé féin ann 40 bliain ó shin, ach bhí an tUasal Breathnach agus an tUasal Ó Conghaile i mbun na forbartha. An chéad chéim a tógadh ná Scoil an tSeachtar Laoch a bhunú, agus gach ní a tháinig as sin. An dara céim ná an Ghaeilge a shuiteáil níos mó trí na heagraíochtaí éagsúla agus an dara bunscoil a bhunú. An tríú céim ná freastal a dhéanamh ar leanaí na haoise seo, na daoine óga atá sé de cheart acu leanúint lena gcuid meánscolaíochta i mBaile Munna é féin, agus freastal ar an éileamh suntasach atá ann don Ghaeilge sa cheantar trí Ghaelcholáiste i mBaile Munna, ionad cultúrtha, agus stádas breac-Ghaeltachta nó líonra Gaeilge a lorg. Táimid an-dáiríre faoi seo, agus tá súil againn gur féidir leis an gcoiste a bheith mar thacadóirí dúinn, dár bpáistí agus don tír, agus go mbeimid in ann a thaispeáint do dhaoine, más féidir é a dhéanamh i mBaile Munna mar atá déanta go dtí seo, gur féidir é a dhéanamh in aon áit leis an dul chun cinn agus an croí ceart. Go raibh míle maith agaibh.