Oireachtas Joint and Select Committees

Tuesday, 12 February 2019

Joint Standing Committee on the Irish Language, the Gaeltacht and the Islands

An Ghaeilge sa Chóras Oideachais: Díospóireacht

Professor Pádraig Ó Duibhir:

Sin é. Tá an máistreacht san oideachas i gColáiste Mhuire Gan Smál ag freastal ar dhaoine atá sa chóras cheana féin agus mar a dúirt an Dr. Mac Mahon tá cúrsa ag an iar-bhunleibhéal so go bhfios dom, sin iad na sainchúrsaí ar leith atá ann. Ó thaobh líon na n-áiteanna, tá sé tábhachtach a rá nach bhfuil aon ghanntanas daoine ag cur isteach ar chúrsaí múinteoireachta bunscoile. Tá an líon céanna ag cur isteach ar na cúrsaí sin ar fud na tíre. Tá an-éileamh go deo ann. Níl na pointí tar éis titim, tá 460 pointe le bheith mar bhunmhúinteoir agus níl aon titim air sin. Tá sé an-tábhachtach go mbeadh sé sin an-soiléir mar dúirt mé ag ócáidí eile that we do not want to talk ourselves into a crisis mar níl fadhb ann. An t-aon fhadhb atá ann faoi láthair ná nach bhfuil cuid acu sa tír, tá siad thar lear. Sin an áit a bhfuil an fhadhb. Deirtear liom trí na ceardchumainn go bhfuil an daonra ag titim. Tá an fás a bhí ar an daonra bogtha ar aghaidh go dtí an iar-bhunoideachas so beidh líon na ndaltaí sna bunscoileanna ag titim go han-tapaidh ar fad taobh istigh de chúpla bliain. Beidh titim suntasach go leor agus tá mé cinnte go mbeidh na ceardchumainn ag bualadh ar an dorais chun an coibhneas dalta múinteora a laghdú agus na múinteoirí a choinneáil ach mura ndéantar é sin, beidh níos lú múinteoirí ag teastáil. Mar sin, níl aon fhadhb ó thaobh líon na n-áiteanna sa bhunscoil.

Mar a dúirt an Dr. Mac Mahon, ag an iar-bhunleibhéal, is do na cúrsaí iarchéime a ardaíodh an cúrsa ó bhliain amháin go dtí dhá bhliain so tá dúbailt an costas ansin agus tá níos lú daoine ag cur isteach ar na cúrsaí anois.

Ceann de na rudaí atá ar siúl againn, agus tá a fhios agam go bhfuil sé ar siúl in ollscoileanna eile, ná ó thaobh cúrsaí teanga de, Meán Fomhair seo chugainn le cúnamh Dé, má tá mo chomhghleacaithe ar chlé anseo sásta leis an iarratas atá déanta, beidh cúrsa againn i nGaeilge agus i dteangacha eile ar nós Spáinnis, Fraincis nó Gearmáinis. Cúrsa ceithre bliana a bheidh ann le haghaidh múinteoirí iar-bhunscoile. Cuid den chuspóir atá ag teacht taobh thiar de sin ná in imeacht ceithre bliana, le cabhair ó údarás an mbord oideachais atá inár láthair freisin ó thaobh deontais de, is féidir le duine dul trí sin i ceithre bliana b'fhéidir ag costas €3,000 sa bhliain nó má tá an deontas le fáil b'fhéidir nach mbeidh aon chostas ag brath ar ioncam na dtuismitheoirí, ach sin ceithre bliana le bheith cáilithe go hiomlán mar mhúinteoir le hais trí nó ceithre bliana bunchéime agus ansin dhá bhliain, córas atá i bhfad níos costasaí.

Anuas air sin, is daltaí atá ag déanamh na hardteistiméireachta ach go háirithe-----