Oireachtas Joint and Select Committees

Tuesday, 10 June 2025

Joint Oireachtas Committee on the Irish Language, the Gaeltacht and the Irish-Speaking Community

An Plean Náisiúnta um Sheirbhísí Poiblí Gaeilge 2024-2030: An Roinn Forbartha Pobail agus Tuaithe agus Gaeltachta

2:00 am

Ms Sadhbh Ó Cinnseala:

Tá treoirlínte le heisiúint ag an Aire faoi ailt 9A go 9D, a mbaineann leis na foirmeacha iarratais, na hainmneacha i nGaeilge agus mar sin de. Tá comhairliúchán ar bun fúthu sin faoi láthair. Ansin táimid ag súil go n-eiseofar iad agus bheimid ag súil ansin go mbeidh an próiseas comhairliúcháin ann. Is dualgais díreach atá i gceist le cuid acu sin so tá siad i bhfeidhm cheana féin ach tabharfaidh na treoirlínte breis treoir maidir lena gcur i bhfeidhm. Luaitear in ailt 9A agus 9B na foirmeacha iarratais, na hainmneacha agus na seoltaí i nGaeilge, srl. Tá céim eile sa bhreis ansin. Nuair atá na treoirlínte amuigh, cuirfimid tús leis an bpróiseas comhairliúcháin leis na comhlachtaí poiblí a ardú chucu sin ansin. Is é sin an áit go bhfuilimid leo sin.

Maidir leis an dara chuid den cheist faoi sreabhadh eolais agus roinnt dea-chleachtas agus mar sin, aithníodh tríd an bplean náisiúnta go raibh gá ansin. Díreach le lua mar bheagán comhthéacs, ceann de na forálacha is éifeachtaí a tháinig chun cinn tríd an Acht go fóill ná alt 4B. Dá réir, tá riachtanas ar gach comhlacht poiblí anois oifigeach sinsearach a cheapadh chun críche an Achta. Ansin caithfidh siad tuairisciú a dhéanamh ar achoimre den mhéid a bhfuil siad ag obair air a chuimsiú sa tuarascáil bhliantúil. Tá dhá ghné ansin. Tá pointe teagmhála againn le bheith ag plé go díreach le duine ag leibhéal sinsearach - príomhoifigeach cúnta nó níos airde - i ngach comhlacht poiblí. Is dualgas díreach é sin atá orthu. Ansin tá an ghné sin ó thaobh an tuairisciú sa tuarascáil bhliantúil. Le bliain nó mar sin anuas, táimid tar éis tarraingt go mór ar an mheicníocht sin ó thaobh na n-oifigeach sinsearacha sin tríd an taighde don phlean náisiúnta. Is é sin an pointe teagmhála atá againn anois ó thaobh aon chomhairliúcháin a dhéanaimid agus gach rud mar sin. Tá sé sin ag obair go maith dúinn go dtí seo. Ceapaim gurb é seo an chéad bhliain go mbeidh an achoimre sa tuarascáil bhliantúil le feiceáil. Tuigtear go raibh Oifig an Choimisinéara Teanga ag déanamh monatóireacht air sin anuraidh. Beidh sé ag teacht amach tríd an tuarascáil bhliantúil ón oifig sin cé chaoi atáthar ag feidhmiú leis an bhforáil sin. Go ginearálta, is é sin an áit go bhfeicfeadh muid go bhfuil deiseanna ann le tacú leis an meicníocht sin anois agus go mbeadh muid ag déanamh gréasán do chuid de na hoifigigh sin go háirithe sna hearnálacha céanna chun go mbeadh siad in ann eolas a mhalartú le chéile go háirithe laistigh den ghréasán chéanna. Mar shampla, laistigh d'earnáil na húdaráis áitiúla bheadh deis ag na hoifigigh sinsearacha teacht le chéile le labhairt agus go mbeadh muid ag déanamh éascaíochta air sin.

Comments

No comments

Log in or join to post a public comment.